Hugo Meert
Willemsfondsers stichtten Vlaamse Schouwburg
Dankbare hulde aan Vader Hoste
Het is helemaal geen toeval dat de geboortedatum van de thans eeuwfeestvierende Koninklijke Vlaamse Schouwburg slechts een paar jaar na de stichting van de Brusselse Willemsfondsafdeling te vinden is. De eerste zelfstandige toelage van de stad Brussel aan de vlaamstalige afdeling van de ‘Nationalen Schouwburg’ in 1877, het startjaar van de Vlaamse schouwburg, betekende immers een uitzonderlijke overwinning voor die nijvere Vlamingen, Julius Hoste sr. en Felix Van de Sande, die als actieve Willemsfondsers ijverden voor de culturele ontvoogding van de hoofdstedelijke bevolking, in die tijd nog voor 80 t.h. vlaamssprekend.
De stichting van de Vlaamse Schouwburg was inderdaad het werk van Vader Hoste. Voor hem was dit een middel om de Vlaming taalbewust, dus zelfbewust te maken. Het kaderde volledig in de lijn van de betrachtingen van deze Vlaamse voorman, tevens oprichter van het weekblad ‘De Zweep’ en later van het dagblad ‘Het Laatste Nieuws’. Uit de rotsvaste overtuiging dat de Vlaamse ontvoogdingsstrijd diende begonnen bij de taal, resulteerde dan ook de enkele eis bij het stembusakkoord tussen de franstalige liberalen en de ‘Vlaamse Kiezersbond’, vereniging van de 750 vlaamse cijnsstemmen: Brussel had een eigen Vlaamse schouwburg nodig.
Dat was reeds duidelijk gebleken uit de herhaalde, door de stad steeds financieel gefnuikte pogingen in die richting van Jacob Kats, Van de Sande en Mulders.
Telkens weer stuitten deze theater-bezetenen op de weigering van een fransdol stadsbestuur om enige noemenswaardige toelage aan die Vlaamse initiatieven te verlenen. Uit het stembusakkoord met de Vlaamse Kiezersbond, waar Vader Hoste secretaris van was, is uiteindelijk een door de stad betoelaagd beroepsgezelschap kunnen ontstaan.
Zulks is uiteindelijk dan nog slechts mogelijk geworden dank zij een thans wel erg onmogelijk lijkende blitzinzamelactie: op amper veertien dagen slaagde Julius Hoste er immers in 21 Vlamingen te vinden, die bereid waren samen een bedrag van 60.000 fr., thans zou dat zowat 6 miljoen fr. zijn, bij elkaar te brengen. Met deze waarborgsom is het gezelschap in de