Spanish’ stijl (1923) gelijkt zowat op een hacienda, met een toren, vanwaar je de baai overziet, en een geplaveid binnenplein met een vijvertje in 't midden. De rode dakpannen en de wandelgang rondom het plein, met zijn pilaarbogen, geeft aan het geheel een weldoend, ingetogen karakter. Nog niet zolang geleden werd de school uitgebreid aan de achterkant, uitgevend op de baai waar het eiland Alcatraz ligt. Wees niet beschroomd, treed binnen, want dit is een oord van vrijheid, niemand zal u wat vragen. In de zaal links van de ingang schilderde Diego Rivera een fresco waarop hij zichzelf afgebeeld heeft, zittende op een stelling, met de rug naar de toeschouwer. Je zou hem zó willen aanspreken. De studenten stellen er regelmatig hun werken tentoon.
Begenadigd moet diegene zijn, die, komende van om het even waar in de V.S.A. de nodige som kan neertellen om in het Art Institute te werken, onder de leiding van leraars die hun sporen verdienden.
***
De aanleiding om op dit alles terug te komen is het boek ‘A PERIOD OF EXPLORATION’ van Mary Fuller McChesney, uitgegeven door de kunstafdeling van het Oakland Museum in Se Bay Area, ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling gehouden in 1973. Het boek is ondertussen een kostbaar document geworden. Het werd mij in 1974 met veel ingetogenheid overhandigd door George W. Neubert, curator of Art. Het werd gedrukt op grof, bruin papier en gebonden in een ruw linnen omslag. Het ontwerp is van de mensen van het museum zelf.
Het is opmerkelijk hoezeer de kunstmusea van Californië, vooral in de loop van de laatste maanden, aandacht besteden aan de kunst van de westkust. Niet alleen oude koeien worden uit de gracht gehaald, maar er wordt duidelijk gestreefd naar de herkenning van het eigen gelaat. Daarom is het boek van Mary Chesney actueler dan ooit.
***
Onder de studenten, die na de tweede wereldoorlog naar het instituut trokken, bevonden zich meerdere afgezwaaide oorlogsstrijders. Dank zij de GI Bill, werden zij in de gelegenheid gesteld, deel te nemen aan een opvoedingsprogramma. De meesten onder hen wilden schoon schip maken met het verleden en snakten naar een nieuwe aanpak. In de kunst vertaalde dit zich in een uitgesproken afwijzing van de Ecole de Paris. De ‘Ecole de Pacifique’ begon haar identiteit te verwerven. Op het juiste ogenblik, in 1945, dook Douglas Mac Agy, Canadees van geboorte, op. Hij zou de bezieler, initiator worden van de verandering in de Californische kunst. Dank zij hem werden kunstenaars als Clyfford Still, Mark Rothko, Ad Reinhardt als lesgevers of als gastleraren aangetrokken. Directeur Mac Agy nam de gelegenheid te baat om de school te verlaten, toen in 1945 de grote bazen achter de schermen zich verzetten tegen de komst van Marcel Duchamp. Vijf jaar waren verlopen, vijf jaar van experimenteren, van ‘bloed, zweet en tranen’, van onver-