Yang. Jaargang 17

[p. 69]

De Celbewoner

Simon ligt ruggelings en met wijdopen ogen op de brits van beton. Pas uren later begint hij vage omtrekken te onderscheiden. Het plafond, de kaart van een onaardse wereld. Om de verveling te verdrijven telt hij hoe dikwijls hij de knokkels van zijn vingers kan laten kraken. Tot ze stram gezwollen weigeren nog enig geluid voort te brengen. Hij komt tot 212 maal, dat betekent, duimen niet meegerekend, gemiddeld 26 à 27 maal per vinger. Wat zuiver theoretisch is, want b.v. pinken geven het veel vroeger op. Overigens is hij ook niet helemaal zeker van het totaal, want nu en dan dwalen zijn gedachten af en vergeet hij te tellen. Hij waagt zich af waarom de ondervraging tenslotte abrupt gestopt is nadat de commissaris, met de stem van de vertoornde rabbi, een half uur lang een litanie scheldwoorden, meestal synoniemen van leugenaar en hypokriet, over zijn hoofd heeft uitgestort. De steekvlam van de aansteker bleek te veel. Daarop is de man met rollende ogen en lijkbleek op zijn stoel in elkaar gezakt, en met zware hartstoornissen afgevoerd.

Simon ziet steeds duidelijker in het donker. Zijn pupillen hebben zich nu over de hele oppervlakte van de oogappel geopend. Zijn blik bereist de onbekende ruimte. Als kind in de kruin van de pruimeboom de ontdekker van een honderdtal nieuwe sterrebeelden, plichtbewust gecatalogeerd in een half ruitjesschrift. Hij gaf ze de namen van mensen die hij haalde uit de overlijdensberichten in de krant. Soms had hij daaraan niet voldoende en dan gebruikte hij de naam van iemand die hij kende en van wie hij vermoedde dat die snel dood zou gaan. De commissaris zou zeker in de lijst opgenomen zijn.

Leona is nu meer dan een maand goed en wel begraven. Al is dat ‘goed en wel’ dan eigenlijk meer een wens dan een onwrikbare vaststelling. De gedachte aan haar zwaait als een eeuwige pendule door het heden, en niets dat er op duidt dat de toekomst er zal van gevrijwaard blijven. Een hardnekkige huidziekte: soms denk je een middeltje (een zalfje of een drankje, een dieet, in Lapland naakt onder de noorderzon) gevonden te hebben, en verdwijnen de paarse schubben: ‘Kijk eens hoe glad, en warempel daar schemeren reeds een paar witte vlekken’. Helaas, driewerf helaas, de volgende ochtend duikt alweer de duizendkoppige axolotl op. En daar sloft Leona op haar pantoffels met afgesleten hielen over de cementen vloer, heen en terug, terug en heen, verspreidend de onmiskenbare geur van kreozoot. Wordt daarmee niet het hout van de lijkkist behandeld? Simon is er niet bij geweest toen ze haar voor de laatste reis in gereedheid hebben gebracht. Dat is privilegie van het gespecialiseerd ziekenhuispersoneel. En wie was het die daar een paar dagen later gezond en wel naar buiten wandelde? Jozef Berckmans die verbaasd de ogen opende, terwijl de doktoren rond zijn naakt lichaam stonden te beraadslagen welke organen voor bewaring in aanmerking kwamen. ‘Sorry,’ zei Jozef, ‘kan iemand mij vertellen waar ik mijn kleren vind?’ Is iemand al eens op de gedachte gekomen te controleren of men daar niet een kist straatstenen aan het graf toevertrouwt. Controle hoort er altijd bij. Dat weet iedereen. Maar niemand doet het. Pas na tien jaar huwelijk ontdekt de man dat o zo walgelijke wratje net onder de linkerborst van de echtgenote. Weer tien jaar later vindt hij er een tweede in de buurt van het tot dantoe nog altijd schattige navelkuiltje! Dan, alle uitvluchten (vermoeidheid, migraine, martelende chronische spierpijn) zijn goed om aan de aanblik van die naakte werkelijkheid te ontkomen. Maar Leona ontkom je niet. Een zuchtje is zij, en schuift niet te stuiten onder zijn katoenen deken. Is daar het weerbarstig insect van de wellust, de hirudo sexualis, de microscopische vampier die zich via de poriën in de geslachtsorganen nestelt, de verwekker van de onuitroeibare verslavingsziekte waaraan de mannelijke helft van de mensheid lijdt en tenonder gaat.

‘Laat me nu met rust asjeblief.’

Hulpeloos aan haar overgeleverd achter een stalen deur en tussen vier muren, vlucht Simon in de pruimeboom van zijn vroegste herinnering waar hij zich zo hartstochtelijk kon inle-

[p. 70]

ven in zijn avonturen als Tarzan, Batman en de Drakendodende Ridder, dat hij er van overtuigd was dat zijn bestaan buiten de lommerrijke kruin gelukkig slechts een nare droom was. De mens zou er anders uitzien. De cameleon-mens, zich qua uiterlijk aanpassend volgens de innerlijke drang en behoefte. In potentie man én vrouw. Volwassene: het kind op groter formaat. Ingebouwd een bedrijfszekere antipollutie-filter, alsmede de automatische afwijkingsnivellator (ontsierende wratjes worden van binnenuit weggevreten, hakmesneus laat zich kneden tot elke gewenste proportie).

Simon gaat rechtop zitten, de rug tegen de muur, de benen gekruist. Misschien dragen ze een masker, denkt hij. Zodat zij ongemerkt van gedaante kunnen verwisselen als daar aanleiding toe is. Zij dragen violetkleurige maskers van glanzend satijn waarachter heel het gelaat schuil gaat. Het is ook best hen uniforme gewaden te geven, opdat hun individualiteit des te sterker zal zijn wanneer die worden afgelegd. Zij zijn gekleed in boernoezen van zachte witte stof. Hun rol spelend in een klassiek theaterstuk schrijden zij in beide richtingen door de straten waaruit alle gemechaniseerd verkeer verdwenen is. Soms is er een die plotseling blijft staan om een andere te begroeten. De handen met de palmen tegen elkaar. Een ogenblik maar. Of langdurig. De zon is al een kwartcirkel verder wanneer ze een van de huizen binnengaan.

Achter haar bestijgt Simon na lang aarzelen de monumentale trap. Haar rug is van een schoonheid om bezongen te worden in het Hooglied van Koning Salomon. Zij draagt een van de legendarische Gloria Swanson-jurken. Pluislichte natuurzijde alstweedehuid.

Vlakbij, de bewegende perzik. De kuiltjes daarboven twee duimindrukken van de geniale goddelijke Schepper. Zij maakt zijn knieën dronken. Tien miljoen harten kloppen in zijn borst. In zijn schedel barst een Wagneriaanse ouverture los. Voor het eerst in zijn leven is hij er zeker van dat het geluk aan zijn zijde loopt en niet meer zal wijken. Terwijl ze de trappen bestijgt (na de eerste verdieping wordt naar de tweede geklommen) waaien haar whisky-blonde haren golvend op. Zo licht dat daar jaren dagelijks wassen met baby-shampoo aan vooraf moet zijn gegaan. Zijn nieuwsgierigheid groeit met elke trede. Nadat haar masker en boernoes door zijn verlangen werden gedematerialiseerd heeft zij nog steeds niet haar voorzijde getoond. Zelfs zorgt zij ervoor zich in de draai van de trap een weinig naar de muur te draaien. Op de overloop drie deuren met koperen knoppen in de vorm van een granaatappel. Het eerste en ook het tweede drietal loopt zij zonder aarzelen voorbij.

Telkens ook een glasraam in de buitenmuur. Eerste verdieping: ademloos mooie jongeling aan paal gebonden - de totale fysieke ontspanning, penis in viriele rust, is een mysterieuze belofte. Tweede verdieping: zelfde beeld, met dit verschil dat aan de rechterkant drie pijlen met stalen punten komen aansnorren die bij bestudering van perspectief en schietlijn terecht zullen komen in de linkerdij, links onder de navel, in de adamsappel (nauwkeurige opmeting zou kunnen bevestigen dat de penis een ietsje aan volume heeft gewonnen). Derde verdieping: de pijlen dringen de hogervermelde plaatsen van het lichaam binnen. Terwijl het klassiekmooie lichaam dezelfde rust blijft uitstralen verheft zich de glanzende vuist van de mannelijke vergelding. Met de hand op de metalen vrucht opent zij de middelste deur en zegt zonder zich om te keren: ‘Ga alvast binnen, ik ben zo terug’. Heeft hij die stem niet ooit elders gehoord?

Met een vreemd gevoel, dat geen argwaan is, maar toch een heel klein beetje in die richting gaat, stapt Simon de kamer binnen. Te veel verrassends manifesteert zich tegelijk: roze fluwelen bankstel, hoogglanzend gepolierd teakhouten tafeltje waarop twee vergulde kopjes in najaarsrode schoteltjes, hoogpolig tapijt met hortensiabloemenmotief, één muur (waarin eventueel ramen) volledig bedekt met robijnrode draperieën, behang met gouden lovertjes. Een spruitjeslucht. Die spruitjeslucht hangt al de hele tijd in de cel. Simon heeft die al opgesnoven toen hij de eerste stap over de drempel zette. De weeë lucht van een lijkkamer. Hij herinnert zich plotseling zeer duidelijk de sterfkamer van zijn grootmoeder: rood en roze, tapijt met hortensiabloemen, mahoniehouten bed op hoge

[p. 71]

poten. Zij lag bovenop de witte gehaakte sprei, alhoewel het in de winter was, in haar paasbeste jurk van champagnekleurig satijn, de handen geklemd om het koperen kruis alsof zij het zelf in haar maag had geplant. Nu en dan sloop iemand op de tenen naar binnen en sprenkelde met een takje groen een paar druppels water in de richting van de dode. Zij was zijn eerste lijk. En dat is als een eerste liefde: je vergeet het niet meer. Een vrouw zei hoofdschuddend: ‘Och God, wat een mooie dode’. En hij die dacht dat de dood een gruwel was. Toen wist hij het: de dood was alleen maar dat er niets meer aan iemand beweegt. Geen trillend ooglid, en, hoe scherp je ook toekijkt, de borst rijst geen honderdste van een millimeter (groot verschil met wat de toekomstvoorspellende Madame Stella op de Sinksenfoor aan zij het dan mechanisch boezemgezwoeg ten beste geeft). Simon moet in slaap zijn gevallen, en van de bewuste verbeelding in de wispelturige droom. Alhoewel, zegt het spreekwoord niet: er is geen rook zonder vuur, en kun je dat wellicht vertalen als: er is geen droom zonder werkelijkheidsbasis? Droomde hij niet ooit eens dat hij midden in een voordracht over ‘de invloed van de literaire stromingen op de journalistiek’ plotseling zijn rechterwang voelde zwellen terwijl hij het steeds moeilijker kreeg om de woorden gevormd te krijgen daar zijn kaakgewricht helemaal stram werd. En zie, de volgende ochtend werd hij wakker met een pijnlijke kaak omdat een verstandkies door het tandvlees probeerde te komen. De vierkante raamloze cel is het universum. De brits is het zonnestelsel. Zijn lichaam is de aarde. Zijn ziel is een eiland. Simon vraagt zich af of er nog bewoonde planeten zijn. Wat hij zijn herinneringen noemt is misschien alleen een droom. Droomt hij dat hij niet droomt wat hij droomt, maar dat het werkelijkheid is, en weet hij wakker niet meer dat hij het alleen maar heeft gedroomd. Leona, en Ella, en Prinses, en Nellie, en Dominique, en N 324576, en al de andere vrolijke mysteries, wat zijn zij anders dan een schakeling in een chip? En wie ben ik? Of: wat ben ik? Ik ben de telefonische minnaar, vanuit het donkere hokje, hoed over de ogen, opbellend het blozende meisje uit de kassa van cinema Parijs (altijd een en al glimlach voor de trouwe gepensioneerde oude mannetjes van de middagvertoning van ‘Heet in de broek’ of ‘Hoe dieper, hoe liever’). Het jongetje in de rode-bolletjesbloeze met de man op het gazon. Langs de monumentale trap van het huis bloeit de wistaria chinensis. De man die als hobby huidziektes fotografeert: kijk eens hoe prachtig deze unieke exantheem. Soms, na dagen (en nachten) van perverse stilte, is hij bereid het eerste woord te spreken, maar op dat ogenblik schiet hem toevallig niets tebinnen. Een brief: Liefste, tien jaar is het nu geleden dat ik je laatste brief mocht ontvangen, hij is mijn enige toeverlaat, mijn bijbel, mijn sandwich-met-tartaar. Voor eeuwig de jouwe. Dan weer het meisje dat per dag tien romannetjes uit de doktersreeks leest en daarna geen behoefte meer heeft aan wat tastbaars. ‘Je hebt je kans niet gegrepen toen ik niet wou en nu is het te laat,’ zegt het meisje met de besproete vingertjes. Een onbezonnen nacht in de discobar ‘Travolta’. Lichtsirenes gieren. Slangelijven. Rimpelloos gevulde jeans en glitterpantalons. Milkshake in de bloeze. Heer van middelbare leeftijd onverbiddelijk overgeleverd aan de genadeloze geilheid. ‘Ach, ik die iemand gelukkig wilde maken, beken dat ik verstrikt ben geraakt in het scenario van mijn eigen kruisweg.’

Marc Andries