Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[991] Trivia

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1, H-95.
M^2	Tweede manuscript D^1, H-96.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-97.
M^4	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-102.
M^5	Doorslag van M^4, kopij T, H-104.
P^1	Proef T, H-106.
P^2	Eerste proef D^1, H-107.
P^3	Tweede proef D^1, H-108.
T	De gids 120.1 (maart 1957), p. 209.
D^1	Spel van de wilde jacht, p. 37.
M^6	Kopij D^2, H-112.

[p. 1189]

D^2	Cryptogamen 4, p. 199.
M^7	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 892.

Datering

Vóór 30 november 1956

Leestekst

M² b

Ontwikkelingsgang

De tekstontwikkeling van dit gedicht in M¹ wordt hieronder in twee gedeelten gepresenteerd: M¹ I/III, r.(1)-(15)en M¹ IV/VIII, r. (1)-(21). Daarna volgt de gezamenlijke presentatie van M²-D³.

In M¹ (zie de afbeelding op p. 1191) schreef Achterberg eerst r. (1)-(6) (M¹ I), waarvan hij de laatste regel doorhaalde. Een aanzet voor dezelfde regel voegde hij in op de plaats van r. (3), haalde deze echter meteen weer door en noteerde een andere, eveneens onvolledige, r. (3). De overige regels schoven hierdoor één plaats op. Hierna overwoog Achterberg de voglgorde van r. (4)-(5) om te draaien, noteerde vervolgens wederom de oude r. (6) op de plaats van r. (4), maar uiteindelijk handhaafde hij toch de oorspronkelijke versie. De doorhaling van M¹ I, r. (6) (inmiddels dus r. (7)) maakte hij ongedaan en schreef daarna het vervolg (M¹ II, r.(8)-(15)), waarvan r. (14)-(15) nog eens apart hernomen werden (M¹ III).

Vervolgens heeft Achterberg op verschillende plaatsen op het manuscript nieuwe regels en alternatieven voor bestaande regels genoteerd. Achtereenvolgens schreef hij een alternatief voor r. (3)-(4) (M¹ IV), twee nieuwe regels (9)-(10) (M¹ V), een nieuwe r. (4) (M¹ VI) en een nieuwe r. (12) (M¹ VII); de laatste regel verving Achterberg vervolgens door drie nieuwe regels (M¹ VIII, r. (12)-(14)). Door al deze wijzigingen en toevoegingen bestond het gedicht in M¹ uiteindelijk uit 21 regels. In deze versie bracht Achterberg tenslotte met scherp potlood nog enkele veranderingen aan (fase m) en noteerde hij, vermoedelijk het allerlaatst (fase n), de titel.

In M² (fasen a en b) wijkt dit gedicht op een aantal plaatsen af van de uiteindelijke versie van M¹. Het gedicht is met één regel (r. 5) uitgebreid en met name r. 2-8 en r. 21-22 blijken nog weer veranderd te zijn. Deze versie is overgenomen in M³. Vervolgens probeerde Achterberg nog enkele varianten uit in M², waarvan hij er uiteindelijk vier handhaafde (r. 3, 4, 13 en 21). De versie in M⁴-D³ is conform deze laatste veranderingen.

Varianten en correcties

M¹ a-n potlood

M² a-b potlood, c-e bl ballpoint (aangebracht ná M³)

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		n	Trivia
	M^2-D^3		|	|

[p. 1190]

M^1 I/III, r. (1)-(15):

(1)	M^1 I	a	Heilige Hecate, daar ben ik		weer
		b	[	]	dus	,
		b	[			]◦

(2)	M^1 I	a	en leg een pluimstaart		bij	uw		standbeeld neer.
		b	[	]	voor	[	]	beeltenis[.]

(3)	M^1 I	a	Opdat hij makkelijk naar binnen loopt
	II	b	Het is geen kat die
		b	[	◦	]	in een lus

(4)	M^1 I	a	heb ik het velletje er af gestroopt.
	II	b	[Opdat hij makkelijk naar binnen loopt]^+
		c	{[[ik] [heb] het velletje er af gestroopt]}^+
		d	Het is geen kat die men in zakken koopt
		d	[Opdat hij makkelijk naar binnen loopt]

(5)	M^1 I	a	Gij weet hoe grif men dat vandaag verkoopt.
	II	b	[heb ik het velletje er af gestroopt.]^+
		c	{[[o]pdat hij makkelijk naar binnen loopt]}^+
		d	[heb ik het velletje er af gestroopt.]
			[Voor M^1 II b, r. (4)-(5) noteerde Achterberg in fase c respectievelijk ‘2’ en ‘1’; vóór deze hernummering plaatste hij een?; Achterberg heeft de mogelijke omzetting vervolgens niet bekrachtigd (de betreffende regels werden niet aangepast); waarschijnlijk is uiteindelijk (fase d) dus toch de oorspronkelijke volgorde geïntendeerd]

(6)	M^1 I	a	Het is geen kat die men in zakken koopt.
	II	b	[Gij weet hoe grif men dat vandaag verkoopt.]^+
		b	[	]	knijnebont	[	]
		b	[	]	[knijne]vel	[	]

(7)

M^1 II

c

[Het is geen kat die men in zakken koopt.]^+

(8)	M^1 II	c	[	◦				]		Artemis.
		d	Hef dan uw fakkel op		[		◦	]	[		]
		d	{Doe gij dus van uw kant			[	◦	]}	[		]
		d	[Hef dan] de [fakkel] namens						[		]

(9)

M^1 II

d

Ik zag u staan in d'encyclopedie

(10)

M^1 II

d

Heilige Hecate, gij alledrie.

(11)	M^1 II	d	Het is nu volle maan, hemel en hel
		e	Geef me de vijf. En wel bekome het u.

(12)	M^1	II	d	en d'onderwereld wachten uw bevel.
			e	[Het is nu volle maan, hemel en hel]^+

+ [= M¹ I a, (3)]

+ [= M¹ II b, (5)]

+ [= M¹ I a, (4)]

+ [= M¹ I b, (4)]

+ [= M¹ I a, (5)]

+ [= M¹ I a, (6)]

+ [= M¹ II d, (11)]

[p. 1191]

[991] ‘Trivia’, M¹ (collectie nlmd)

[p. 1192]

(13)	M^1 II	d	Doe d'Areopagus in Griekenland
		e	plus [onderwereld] [wachten uw bevel.]^+

(14)	M^1 II	d	niet om die onbekende God te schand.
		e	Maak [d'Areopagus in Griekenland]^+
		III	f	Maak om die echte God in Griekenland
		f	[	]	bij	[	]	{ware}	[	]^+
		f	[				]	ene	[	]

(15)	M^1 II	e	[niet om die onbekende God te schand.]^+
	III	f	niet heel de Areopagus te schand.
			M^1 IV/VIII, r. (1)-(21):

(1)

M^1 IV

g

[Heilige Hecate, daar ben ik dus]^+

(2)

M^1 IV

g

[en leg een pluimstaart voor uw beeltenis.]^+

(3)	M^1 IV	g	[[	◦	]	in een lus]^+
		h	{Hij lag te stuiptrekken in deze lus}
		i	{Een wilddief strikte hem in deze lus}
		j	Een wilddief strikte		hem [in] deze [lus]^+
		m	Wilddieven [strikte]n		[		]

(4)	M^1 IV	h	werk van stropers				elk jaar tegen kerstmis
		h	{stropers	[	◦	]	[	]}
		h	{wilddieverij				[	]}^+
	VI	k	Laat ik oogluikend toe teggen kerstmis
			[M^1 VI, r. (4) werd met een pijl ingevoegd]

(5)

M^1 IV

i

[Opdat hij makkelijk naar binnen loopt]^+

(6)

M^1 IV

i

[heb ik] zijn [velletje er af gestroopt.]^+

(7)	M^1 IV	i	[Gij weet hoe grif		men		knijnevel verkoopt.]^+
		m	[	]	je	[		]
		m	[	]	[men]	[		]

(8)

M^1 IV

i

[Het is geen kat die men in zakken kooppt.]^+

(9)	M^1 V	i	wees niet te gulzig. Bijt		niet op uw tong.
		j	Eet smakelijk en b[ijt]	[		]

10	M^1 V	i	Ik dans		voor tijdverdrijf	de zevensprong.
		j	[	]	{tot uw vermaak}	[	]
		m	[	]	{voor [uw] plezier}	[	]
		m	[	]	[tot uw vermaak]	[	]
			[? door M^I V, r. (10) voor [uw] plezier, tot uw vermaak en voor tijdverdrijf; MI V, r. (9)-(10) werden met een invoegingsteken ingevoegd]

+ [= M¹ II d, (12)]

+ [= M¹ II d, (13)]

+ [? door ware en echte]

+ [= M¹ II d, (14)]

+ [= M¹ I, (1)]

+ [= M¹ I, (2)]

+ [= M¹ I, (3)]

+ [= M¹ IV g]

+ [? voor de regels]

+ [= M¹ II, (4)]

+ [= M¹ II, (5)]

+ [= M¹ II, (6)]

+ [= M¹ II, (7)]

[p. 1193]

(11)

M^1 V

j

[Hef dan de fakkel namens Artemis.]^+

(12)	M^1 VII	k	Die is een eindje om met Hercules^+
		k		{^St. Juttemis}^+
	VIII	l	Die kon helaas vanavond niet, had les
			[? door M^I VIII, r.(12), vervolgens geschrapt]

(13)

M^1 VIII

van de mythische jager Orion

(14)	M^1 VIII	l	De sterrehond zit op de horizon
			[M^I VIII, r. (12)-(14) werden met een pijl ingevoegd]

(15)

M^1 VIII

[Ik zag u staan in d'encyclopedie]^+

(16)

M^1 VIII

[Heilige Hecate, gij alledrie.]^+

(17)

M^1 VIII

l

[Geef me de vijf. En wel bekome het u.]^+

(18)	M^1 VIII	l	[Het is nu volle maan	,	hemel	en hel	]^+
		m	[	].	H[emel]	[	]

(19)

M^1 VIII

l

[plus onderwereld wachten uw bevel.]^+

(20)

M^1 VIII

l

[Maak bij die ene God in Griekenland]^+

(21)	M^1 VIII	l	[niet heel de Areopagus te schand.]^+
			M^2-D^3, r. 1-22:

1

M^2-D^3

Heilige Hecate, daar ben ik dus^+

2	M^2-3		en leg een pluimstaart voor uw beeltenis.^+
	M^2	d	[	];
		e	[	][.]
	M^4-D^3		|	|

3	M^2	a	Myxomatose joeg hem in de lus;^+
		b	[			].
	M^3		|			|
	M^2	c	Kwam	van de m[yxomatose][in de lus]:
		d	k[wam]	[			].
		e	M[yxoxmatose] [joeg hem] [in de lus;
	M^4-D^3		|				|

4	M^2	a	wilddieverij,	special tegen Kerstmis,^+
		b	W[ilddieverij,]	[	]
	M^3		|		|
	M^2	c	w[ilddieverij,]	[	]
		d	W[ilddieverij,]	[	]
		e	[w[[ilddieverij,]	[	]
	M^4-D^3		wilddieverij,	|	|

+ [= M¹ II, (8)]

+ [? door Hercules]

+ [? na Juttemis]

+ [= M¹ II d, (9)]

+ [= M¹ II d, (10)]

+ [= M¹ II e, (11)]

+ [= M¹ II e, (12)]

+ [= M¹ II e, (13)]

+ [= M¹ III, (14)]

+ [= M¹ III, (15)]

+ [← M¹ IV, (1)]

+ [← M¹ IV, (2)]

+ [← M¹ IV, (3)]

+ [← M¹ IV, (3)-(4)]

[p. 1194]

5

M^2-D^3

tot jachtoppzieners grote ergernis.

5/6

M^2-D^3

[strofewit]

6	M^2-3		Al werd hij		tweemaal achtereen	gestroopt^+
	M^2	e	[	]	dood nog uit zijn lot	[	]
		e	[	]	[tweemaal achtereen]	[	]
	M^4-D^3		|				|

7

M^2-D^3

en de intrige gordiaans geknoopt,

8

M^2-D^3

het is geen kat die men in zakken koopt,^+

9

M^2-D^3

omdat de wisseldaalder toch verloopt.

9/10

M^2-D^3

[strofewit]

10

M^2-D^3

Eet smakelijk en bijt niet op uw tong.^+

11

M^2-D^3

Ik dans tot uw vermaak de zevensprong^+

11/12

M^2-D^3

[strofewit]

12

M^2-D^3

Hef dan de fakkel namens Artemis.^+

13	M^2-3		Die kon helaas onmogelijk	;	had	les^+
	M^2	e	[	].	H[ad]	[	]
	M^4-D^3		|				|

14

M^2-D^3

van de mythische jager Orion.^+

15

M^2-D^3

De sterrehond zit op de horizon.^+

15/16

M^2-D^3

[strofewit]

16

M^2-D^3

Ik zag u staan in d'encyclopedie,^+

17

M^2-D^3

heilige Hecate, gij alle drie.^+

18

M^2-D^3

Geef me de vijf. En wel bekome het u.^+

18/19

M^2-D^3

[strofewit]

19

M^2-D^3

Het is nu volle maan. Hemel en hel^+

20

M^2-D^3

plus onderwereld wachten uw bevel.^+

20/21

M^2-D^3 [strofewit]

21	M^2-3		Maak niet de hele		santenkraam	te schand^+
	M^2 I	e	[	]	[sante][kraam]	[	]
	M^4-D^3		|				|

22

M^2-D^3

bij d'onbekende God in Griekenland.^+

+ [← M¹ IV, (6)]

+ [← M¹ IV, (8)]

+ [← M¹ V, (9)]

+ [← M¹ V, (10)]

+ [← M¹ V, (11)]

+ [← M¹ VIII, (12)]

+ [← M¹ VIII, (13)]

+ [← M¹ VIII, (14)]

+ [← M¹ VIII, (15)]

+ [← M¹ VIII, (16)]

+ [← M¹ VIII, (17)]

+ [← M¹ VIII, (18)]

+ [← M¹ VIII, (19)]

+ [← M¹ VIII, (20)-(21)]

+ [← M¹ VIII, (20)-(21)]

Commentaar

^1	Zie [966] ‘Nebo’, noot 2.