Foar de lins

De húshâldster

Doe't Rikeltsje der by weistoar, bleauwen Doede en Sake togearre oer. Heit en soan, Sake wie kostwinder. Yn 'e hûs koe Doede him rêdde as in frommis, handich en redsum oan sieden en brieden ta. Wiken en wiken hie Rikeltsje siik west, Doede hie har wurk oernomd, fan Wynsens Afke waerden hja skjin en hiel hâlden, sa koene hja it rêdde.

‘Mar it is myn kop net’, sei Doede doe't hja togearre oerbleaun wiene, ‘doe't jimme mem siik wie koe 't net oars, ik leau ek net datst my ea kleijen heard hast, mar nou wol 'k net alle dagen mear op'e hurd sitte. Ik wol hwat to dwaen ha en kin oanslach genôch krije’.

[p. 55]

‘Hoe komt it hjir dan yn'e hûs?’ frege Sake. Net dat er hege easken stelde mar iten en drinken woe er al leafst op 'e tiid ha.

‘In húshâldster. Lit in man 'm nou noch sa goed rêdde kinne, it bliuwt frouljuswurk. It sit ek aerdiger mei in frommis oan'e tafel. Wy hawwe hwat oanspraek. Hja kin it alkoof krije en ik gean nei de souder’.

‘Toe mar’. Folle mear makke Sake der net iens fan.

Dat it draeide op in adfortinsje út en in dei as hwat letter kaem der in breedheupich minske om 'e sechstich út 'e bus de ljochte simmermantel los, wakker switfeijend, hja like och sa folbloedich. Dy frege nei D. Terpemans, dat wie Doede, fan Waling Hindriks waerd har de Smidssteech wiisd dêr't hja fan Doede forwachte waerd. Sake wie net by honk. De simmermantel oan'e hihindige kapstok en doe op hege hakken de keamer yn, de nylons glêd om'e roune kûten, de blomde jurk mar krekt oer de knibbels, in slot glinsterjende kralen om 'e koarte hals, it grieze hier wakker yn'e krol.

Mei dy bisite wie Doede alhiel fongulde, fan dat oansjitsike frommis kwikte de hiele keamer suver op. It die bliken dat hja as Korneliske Flearebosch to boek stie en troch 'en dei Korry neamd waerd. Nou, toe mar, dy namme stroffele Doede yn it minst net oer. Hja rekken oan it praten en Korry sei dat it har mear om in goede bihanneling to dwaen wie as om in heech lean. Koe it moaijer?

‘Minske, ik sil jo bihannelje as eigen’, sei Doede ta, ‘en Sake ek, dêr kinne jo steat op meitsje’.

Hy liet har it hûs sjen, it alkoof, it gonkje, togearre stiene hja roungear op 'e souder ûnder de hoannebalken.

‘In fantastysk hûs, sa landelik, jo kinne it in “landhuisje” neame’.

Hie sok healwiis praet Doede net warskôgje moatten? Hy like sjende blyn en dat in man fan oer de sechstich dy't altyd sa op syn iepenst wie. Korry forhelle dat hja jierrenlang har âlde heit forsoarge hie. ‘Ik mei sizze dat er in moaije “levensjoun” hawn hat. Neitiid haw ik in skoftke allinne west, mar it bistean fan in fitale frou dy't har dagen yn iensumens trochbringe moat wurdt doel- en sinleas, nou? In frou is ryk yn in tsjinjend libben en kriget de offers dy't hja bringt mei hege rinte werom’.

It hie der oan dat Doede har neikomme koe, mar dêr wie Korry net minder om, in stom aerdich mins.

‘Ik bin nou by in slim ienselvich man’, sei Korry, ‘ik haw och sa mei him to dwaen mar der is gjin eare oan to biheljen om't er sa'n matearialistyske ynslach hat. Hy libbet yn in o sa'n lytse wrâld om't er net fierder sjocht as de eigen pôlle. By sa'n ien hâld ik it op'en dûr net út, it is funest om dêr alle dagen by to forkearen’.

[p. 56]

Doede woe't wol leauwe, hja praetten ôf dat Korry de oare wyks al komme soe. Jouns krige Sake fan Doede in optein forhael hwat lot as har tafallen wie. In himmel mins, freonlik en oansjitsk, ûnderhâldend en bisteklik yn it praten. ‘Dan hawwe wy dat troffen’, sei Sake. Fierder liet er hiim der net oer út, it wiene heit syn optinksels, dy soe'm dermei rêdde moatte. As hy syn wiet en droech krige op 'e tiid wie't 'm fierder goed.

Korry waerd fan Doede mei iepen earmen ynhelle, mar o hwat duorre dy freugde koart. Moarns oan acht ûre ta yn it alkoof, letter breedút op in stoel, omgrieme en tyskje, stinne en krimmeneare, alles to swier en tofolle. As Doede jouns thús kaem doarst hja to sizzen: ‘De skûtels binne stean bleaun, as jo dy nou dogge sil ik my forklaeije, dan binne wy tagelyk klear en dogge wy beide hwat’.

Neitiid slet hja dan by de tafel, de fleizige earmen mar wakker oerinoar, to forhalen foar it âlde faderlân wei.

‘....Ik haw al safolle houliksoansiken hawn, om heit haw ik it altyd oergean litten, ik miende dat hy it earste rjocht op myn leafde hie, om 'e jonges hat it my faek bigreate...’.

As hja sa fier wie brûzde Sake der meastal fan kleare argewaesje út, Doede, de stumper, koe't mar oanhearre, hoe't er ek wearzge fan har einleas gejeuzel. En't healwiis frommis woe jouns net op bêd. ‘Ik fyn altyd it binne de rykste ûren fan it libben, men hat dan rêstich de tiid om ta jinsels yn to kearen’.

‘Kom der moarns mar earder ôf om de lea to reppen’ snaude Doede. ‘Mar Terpemans, hoe haw ik it nou? It libben is dochs mear as it deistich wurk, ik wit wol it kin der net sûnder, mar it moat net op it earste plan komme’.

‘Dit is my it lot wol’, gnúfde Sake, doe't hja noch mar in dei as hwat yn'e hûs wie. Doede swed biskamsum, hy moast de jonge oer alle boegen gelyk jaen. Fjouwer wike hâldde 'r him stil, doe wie it him mear as oer en sei er op in joun koart en goed: ‘Jo sille om dn hinnekommen sjen moatte’.

‘Mar Terpemans’, bearde Korry, ‘foldocht it jo dan net?’

‘Jo foldogge pûrbêst mins, it hoecht net better, mar ik wol de húshâlding opbrekke. Sake giet hjir of dêr yn 'e kost, ik gean nei ús Wiger en ik doch it hüs fan 'e hân’.

‘En is dat nou sa mar ynienen opkomd?’

‘Wiger hat it der al withoefaek oer hawn, ik woe der net fan witte, mar de jonge sit forlegen, nou moat it mar wêze’.

Doe wie it Korry dy't in adfortinsje yn'e krante krige, fan Doede wie 't opmakke. Dy goede man die mear, doe't er in gadingmakker komme soe ware 'r mei stofdoek en reagebal, mei amer en dweil troch it hûs. Alles en alles hie er oer de kop, hy hoffene omraek en hie wol eare fan syn wurk, alles glom en rûkte fris fan griene sjippe. Wylst hied' er Korry yn'e pronk by de tafel, de kralen yn'e v-hals.

It wie in wiedner út 'e Wâlden dy't him der middeis op Korry

[p. 57]

forseach. Doe't hja der justjes út wie frege er Doede: ‘Is hja goed skjin en krekt?’

Doede wiisde om him hinne: ‘Is 't hjir net kreas en himmel, hoecht it better?’ Fan Doede sels waerd Korry nei de bus brocht. Har mânske koffer hifke 'r as in fearke, dat tillen allinne al wie him in freugde en in geniet. Hja gyng fuort! Mei in slach yn'e rêoh stapte 'r nei hûs, hy roun by Wynsens Afke oan: ‘As jo de wask wer dogge dan sille ik en Sake it fierder wol rêdde’.