Foar de lins

It hûs

Nei de bigraffenis wiene de fjouwer troude bern noch ien kear meiinoar yn it âldershûs, mem oan'e ein fan 'e tafel, net folle mear om by to setten, mar de eagen noch wakker klear en skerp yn it smelle kopke.

Dêr sieten se, Thomes en Jelke mei de froulju, Marij en Jouk mei de manlju. Doe't hja langernôch oer heit en de bigraffenis praet hiene, sei Thomes: ‘Wy hawwe it der alris ûnderinoar oer hawn mem, mar it is 't bêste dat wy fuort alles mar regelje, wy binne hjir nou noch byinoar’.

De oaren hellen de stoel hwat oan, it waerd stil yn 'e keamer.

[p. 103]

It kaem Thomes ta hjir oer to bigjinnen, hy wie de âldste soan.

‘Mem kin hjir allinne net bliuwe, it hûs is fiersten to great. As mem nou by ien fan uzes ynkomt, by allegear stiet de doar foar mem iepen. Wol mem mei nei ús, allerbêst, mar by allegearre is mem like wolkom’.

Mei dy wurden taestte de jonge Fetsje yn it moed. De bûsdoek kaem der oan to pas. Men hearde dan wolris dat âlde minsken oer en tofolle wiene en hja wie wolkom by alle bern.

‘En it hûs dan?’, frege hja noch.

‘Dat sil forkocht wurde moatte, wy hawwe in tiid dat dit hûs sa deun oan it wetter gâns opbringe kin....’

Der kaem Fetsje gâns yn it sin, hja hiene dêr sokke lange jierren wenne en gâns meimakke, mar dat hûs moast hja ôfsjen kinne, it wie deaguod. Nei ien fan 'e bern, it soe 't bêste wol wurde en it wie moai dat it koe. By Thomes yn? Hja soe gjin kwea fan March sizze, mar snibbich wie hja wol. By Jelke? In goede jonge, mar Akke koe min troch it wurk komme. By Jouk dan? Dy skaeide nei har heit, trochalleshinne goed, mar oft dat fan har man ek sein wurde koe? Dan bleau Marij oer. Hie hja dêr winlik net altyd it bêste mei kind? Sake wie ek in goede jonge, wolris hwat driuwrich miskien, mar net kwea. Hja hiene ek leave bern. Hja seach de rigel ris bylâns, it wie wol útsûnderlik stil yn 'e keamer, de spanning wie to fielen, Fetsje like der gjin erch yn to hawwen. ‘Jimme binne my allegear like nei, ik fyn it ek och sa moai dat jimme noch safolle mei my op ha, mar as ik it sels dochs witte mei, dan gean 'k mar leafst nei Sake en Marij’.

Marij sloegen de kleuren út. Ien tel seach hja nei Sake dy't in grouwe kwast oan syn sigaer kôge. De oaren bigounen to praten, de spanning wie brutsen.

Sake skeukte op'e stoel om, ynienen sei er: ‘Mem seit dat nou al, 't is ek bêst dat is yn it minst myn sizzen net, mar hwer't ik op komme wol, mem hoecht net staf en af to bisluten. Jimme moatte my goed forstean, it koe wêze as dit hwat bisonken is dat mem sei, ik hie dochs leaver nei ien fan 'e oaren wollen. Ik bidoel mar, wy moatte goede dingen dwaen’. Sake fage nei it swit en seach hast helpleas om him hinne. In tel as hwat bleau it stil, doe fjurre Thomes' March: ‘Dit binne wy net ôfpraet, mem mocht it witte, it soe ús altyd goed wêze, nou moatst der net foar omlizzen gean, Sake’.

‘Hwa hat it dêr oer? Ik siz allinne mar....’ Jelke spatte hast fan'e stoel. ‘Dû seist allinne mar, ik haw leaver dat mem nei in oarenien giet, hellest der al wakker omhinne, mar dêr komt it op del’.

Allegear tagelyk oan it wurd, al lûder en lûder. Marij spile ek net swak by, hja hoegde'n Sake net alles yn'e skuon to skouwen.

Fetsje makke der gûlend in ein oan. ‘Stil nou mar, stil nou

[p. 104]

...op in moarntiid foun Tsjikke har dea op bêd...

[p. 105]

mar. Sake nat faeks wol gelyk, it hoecht net op in stuit, ik sil der ris oer neitinke’.

Jelke breinroer oerein, mei Akke op sleeptou sûnder jounsizzen der út.

‘Dat hast úthelle mei dyn praetsjes’, mei in drigende earm wiisde Thomes nei Sake. ‘Binne wy hjir yn iensens byinoar en dan sa’.

‘Bigjin nou net wer’, wéklage Fetsje.

Dat moast bileaven net, it hie al moaijernôch west. Hja sieten net iens sa lang mear, de iene nei de oare briek op. Goede wurden genôch, Fetsje knikte wakker: ‘Jawis bern, hwat oars’, mar hwat koe hja der fan leauwe?

Hja krige tiid om nei to tinken, dy nachts gjin wink yn 'e eagen.

Mem moat it mar sizze, by ús allegear stiet de doar iepen.. Mar doe't Sake biswieren makke sei net ien fan 'e oaren, kom dan mar by ús. Hja woe der noch net iens safolle fan sizze, âld by jong paste faek mar min, hwat hoegde Thomes dan ek to bearen as sieten hja allegear op har to wachtsjen? Mooglik mocht hja wol bliid wêze dat Sake der foar om lizzen gien wie. Hja koe mar better yn it hûs bliuwe, it waerd to great nou't Siberen der net mear wie dy't safolle foar har weinaem, mar it soe 'm wol rêdde. Hja hoegde de bern net ta lêst to wêzen. Sa moast dat dan mar, it fanke fan 'e buorlju soe grif wolris in hân útstekke wolle. De bern soene it ek moai fine.

De bern founen it net moai. Jelke op hege skonken nei Sake en Marij. ‘Hawwe jim nou jim sin? Mem sit rintleas yn it greate hûs dêr't wy sa skoan sinten foar krije kinne!’

Thomes kaem ek, al sa opsternaet. Marij wie se treast: ‘Nim jimme mem yn, dan kin it hûs forkocht wurde’.

De rûzje gyng bûten Fetsje om. Hja koe har noch rêdde, Tsjikke kaem twa kear wyks, as hja net minder waerd koe se it noch moai ha.

It duorre trijefearnsjier, doe kaem Jelke, wakker op'e stoel draeije. ‘Ik woe heite part wol ha’.

‘Heite part seiste? Dû witst ommers wol, jonge, dat heit neat neilitten hat’.

‘It hûs’.

‘Mar jonge, hwat kinst der nou nuver bykomme, dêr weinje ik ommers yn’.

‘Ik wol myn part der graech út ha, ik moat hwat jild brûke’.

Fetsje wist net hwat kant er út woe, hja hie sa gjin doel oer jildsaken. ‘As ik der net mear bin kinne jim dwaen en litte hwat jim wolle’. ‘Dêr bin 'k nou net mei holpen’. ‘Mar jonge, hwat wolst dan? Ik haw ommers gjin sinten’.

De oaren moasten der yn kend wurde mar Tbomes sei ek: ‘Dit hûs bringt nou noch aerdich op, men wit net hwat de tiid wol’.

[p. 106]

‘En ik dan?’

Thomas praette der lang omhinne, eimlings neamde 'r ‘It Hûs’. Allegear âlde minsken meiinoar, hja hiene it der bêst, hwa't der ien kear yn wie woe der net wer út.

‘Och jonge’. It soe dan dochs mar, Thomes en Jelke seine tsjininoar: ‘It forstân moat foarop’.

Der wiene nochal hwat fiven en seizen. ‘Trochsette’, sei Jelke. Doe kaem it klear.

Mar Fetsje soe de freugden mei dy oare âlde minsken net diele. Op in moarntiid foun Tsjikke har dea op bêd.

De bern koene it hûs mar forkeapje.