Het verkleinwoord verklaard. Een morfosemantische studie over diminutieven in het Nederlands

(1998)–Peter Bakema– rechtenstatus

bron

Peter Bakema, Het verkleinwoord verklaard. Een morfosemantische studie over diminutieven in het Nederlands. Z.n., Leuven 1998

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr bake012verk01_01

logboek

- 2021-02-10 CvP colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

bestand aangeleverd door auteur

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Het verkleinwoord verklaard. Een morfosemantische studie over diminutieven in het Nederlands van Peter Bakema uit 1998.

redactionele ingrepen

In het origineel staan genummerde blokcitaten met een opmaak die in deze digitale editie niet goed is weer te geven. In deze digitale editie is het blokcitaat daarom onder het nummer gezet.

p. 145: bokjespringen,kopjeduikelen → bokjespringen, kopjeduikelen: ‘baantjerijden, bokjespringen, kopjeduikelen, paardjerijden, pootjebaden, schuitjevaren, sleetjerijden, slootjespringen, stuivertje- wisselen, voetjevrijen’.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina (236) is niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina 1]

HET VERKLEINWOORD VERKLAARD

Een morfosemantische studie over diminutieven in het Nederlands

PETER BAKEMA

[pagina 2]

Proefschrift ter verkrijging van de graad van Doctor in de Taal- en Letterkunde: Germaanse talen

Promotor: prof. dr. D. Geeraerts

Leuven, mei 1998

[pagina 3]

Inhoud

1 Onderwerp en overzicht van deze studie
1.1 Inleiding		6
1.2 Beperkingen		9
	1.2.1 Het object van onderzoek	10
	1.2.2 Taal en tijd	11
	1.2.3 Perspectief	13
1.3 Doelstellingen		14
	1.3.1 Semantisch georiënteerd morfologisch onderzoek	15
	1.3.2 Lexicaal-semantisch onderzoek	22
1.4 Materiaal		27
1.5 Overzicht van de inhoud		30

I Vorm en betekenis van verkleinwoorden

2 De vorm van verkleinwoorden in modern Nederlands
2.1 Inleiding		35
2.2 Fonologische variatie		35
	2.2.1 Suffixallomorfie	36
	2.2.2 Stamallomorfie	46
2.3 Morfologische variatie		51
	2.3.1 Polyfunctionaliteit	51
	2.3.2 Productiviteit, potentialiteit en waarschijnlijkheid	62
2.4 Conclusie		67

3 De betekenis van verkleinwoorden in modern Nederlands
3.1 Inleiding		69
3.2 Nominale diminuering		74
	3.2.1 Centrale betekenistoepassingen	77
	3.2.2 Entiteitsvormende betekenistoepassingen	79
	3.2.3 Evaluerende betekenistoepassingen	81
	3.2.4 Metasemantische betekenistoepassingen	85
3.3 Niet-nominale diminuering		87
3.4 Diminutiva tantum		91
3.5 Idiomen		94
3.6 Conclusie		98

II Semantiek en productiviteit

4 De interactie van diminuering en affigering in modern Nederlands

[pagina 4]

4.1 Inleiding		104
4.2 Diminuering van augmentatieven		104
4.3 Diminuering van nomina actionis		106
4.4 Diminuering van nomina agentis		111
	4.4.1 Nomina agentis en diminutieven in lexica en corpora..	112
	4.4.2 De semantische structuur van het diminutiefsuffix	116
4.5 Projectie en herinterpretatie		124
4.6 Conclusie		127

5 De interactie van diminuering en compositie in modern Nederlands
5.1 Inleiding		130
5.2 Woordvorming en woordstructuur van verkleinwoorden in samenstellingen		133
5.3 De betekenis van verkleinwoorden in samenstellingen		136
	5.3.1 Verkleinwoorden met een idiosyncratische, gespecialiseerde betekenis	138
	5.3.2 Verkleinwoorden met een denotationele betekenis	140
	5.3.3 Verkleinwoorden met een connotationele betekenis	141
	5.3.4 Metasemantische verkleinwoorden	143
5.4 Verkleinwoorden in niet-nominale samenstellingen en in woordgroepen		144
5.5 Conclusie		148

III Het diminutief vanuit algemeen taalwetenschappelijk perspectief

6 Het verkleinwoord in middeleeuws Nederlands
6.1 Inleiding		151
6.2 De derivatie van diminutieven: rivaliserende procédés?		153
6.3 De bases van diminuering: polyfunctionaliteit		155
6.4 De functies van diminutiefsuffixen: polysemie		158
	6.4.1 Denotationele functies: diminuering, explicitering en entiteitsvorming	160
	6.4.2 Connotationele functies: appreciatie	163
	6.4.3 Connotationele functies: depreciatie, approximatie en relativering	165
	6.4.4 Metasemantische functies: intensivering, metafoor en metonymie	167
	6.4.5 Overzicht van de functies	170
6.5 Diminutieven in tekst en context		173
6.6 Conclusie		178

[pagina 5]

7 Het verkleinwoord in andere talen
7.1 Inleiding		183
7.2 Formele aspecten		184
	7.2.1 De vorming van diminutieven en augmentatieven	184
	7.2.2 Beperkingen op diminuering	187
	7.2.3 Diminuering tussen derivatie en flectie	189
7.3. Semantische aspecten		192
	7.3.1 Prototypische effecten	195
	7.3.2 Diminuering en andere morfologische procédés	197
	7.3.3 Diminuering tussen semantiek en pragmatiek	199
7.4 Contextuele aspecten		202
	7.4.1 Taalhandelingen	203
	7.4.2 Situaties en gespreksdeelnemers	205
	7.4.3 Teksttypes	207
	7.4.4 Het diminutief als reflectie van cultuurverschillen	209
7.5 Etymologische aspecten		210

Bibliografie		213

Summary in English		232

Curriculum vitae		235

Vorige Volgende