De slavenhaler. Tooneelen van Afrika's westkust en reis naar het land der Peuls

IV.
Uitmuntend comedie gespeeld. - Maria Mendoza de Vivès. - Een edel genootschap.

Bij die woorden sprong de slavenkoopman verbaasd op, terwijl het gelaat van zijne dochter betrok.

- Is het reeds zoo laat? riep hij uit.

- Het is zes uur, mijnheer! hernam de boekhouder, maar ik geloof niet dat het gaan zal.

- Wat niet gaan zal? vroeg de heer de Vivès verwonderd.

- De kruiser te bereiken, mijnheer.

- En waarom niet?

- Ja, het is een leelijk geval, maar er staat zoo'n branding op de kust, dat de loods zegt, dat er geen denken aan is er door te komen.

- Wat? Wel komaan, dat geloof ik niet, zei de Vivès, daar moet ik mij dan van overtuigen; gaan de heeren even mede?

[p. 17]

- Volgaarne! zei de eerste officier, ofschoon ik u gulweg moet verklaren, dat ik het geen ramp zou vinden als wij gedwongen werden hier te blijven.

En hij wierp een smachtenden blik naar de donna.

De dokter verklaarde lachend hetzelfde.

- Ik waardeer die betuiging, heeren! zei de heer de Vivès buigende, maar ik zou, hoe gaarne ik wat langer van uw genoeglijk gezelschap zou willen profiteeren, toch nog om eene mooie som niet gaarne de oorzaak van eenige onaangenaamheid willen zijn. Het zou den schijn hebben, alsof ik de oorzaak ben van uw uitblijven.

- Kom, kom, mijnheer! zeide de eerste officier.

Intusschen wandelde men naar de rivier, waar de bemanning van de sloep aan den wal een in verhouding even rijk onthaal had gevonden als de heeren binnen.

- Wel hoe staat het? vroeg de eerste officier aan den bootsman van de sloep.

- Wel vervloekt, mijnheer! antwoordde deze, wij zullen hier moeten blijven. Het is niet te wagen. Ik ben niet voor een kleintje vervaard, ziet u, maar als de havenloods van de factory verzekerd, dat de branding te sterk is, en als de Krumen zich zelfs niet er door durven wagen, dan zeg ik, dat het voor een ouden zeerob van Hare Majesteit geen schande is als hij de vlag strijkt.

- Durven zelfs de Krumen niet? vroeg de officier, opgetogen over dit gedwongen Oponthoud, neen dan zal het niet gaan.

De heer de Vivès wendde zich tot de Krumen, die hunne lichte booten op het strand hadden gehaald.

- Is het niet mogelijk? vroeg hij, ik zal het loon verdriedubbelen.

De officier en de dokter verkeerden een oogenblik in angst.

[p. 18]

- No savez! no savez! ay Mongo! riepen eenige stemmen.

De heer de Vivès fronste de wenkbrauwen.

- Maak u niet ongerust, mijnheer! zei de officier, wij zijn nu verantwoord en gij ook.

- Men zal er mij de schuld van geven, mompelde de gastheer wanhopend.

- Volstrekt niet, mijnheer! hernam de officier, onze commandant mag een streng man zijn, onbillijk is hij niet. Bovendien heeft hij ook zijne oogen en getuigt alles voor u.

De dokter stelde nu ook den gastheer gerust en depe schikte er zich in.

- In ieder geval moet er bericht gezonden worden, zei de heer de Vivès en zich tot de Krumen wendende bood hij het tiendubbele van het gewone loon als er een het bericht wilde brengen, dat de officieren verhinderd waren te komen en genoodzaakt zouden zijn den nacht over te blijven.

Schoorvoetend voldeed men ten slotte aan dit verzoek. De slimme Krumen, die mede eene rol vervulde in deze comedie, stak van wal, liet zich met zijne kano op behendige wijze door de golven omslaan om te laten zien dat er werkelijk gevaar was en bracht daardoor de zeelieden, die op dit punt van de kust onbekend waren, in de meening, dat het werkelijk onmogelijk was met eene gewone sloep door de branding te komen.

Intusschen hadden de heeren zich gehaast weer naar de woning terug te gaan, het toeval prijzende, dat hun zoo gelukkig te hulp was gekomen.

Het is hier de plaats om den lezer in kennis te brengen met twee personen van ons verhaal, die er eene gewichtige rol in zullen vervullen.

Maria Mendoza de Vivès, de schatrijke slavenhandelaar, de

[p. 19]

voornaamste persoon in den omtrek van de Rio Pongo en misschien van de geheele westkust van Afrika, was eerst vóór ongeveer tien jaren daar aangekomen. Hij kwam daar als stuurman van een uit Cuba komend schip, dat voor den slavenhandel was gebouwd en ingericht, maar er voor het eerst verscheen.

Door een opstand onder de matrozen, waarbij de kapitein gedood werd, maar die door den stuurman door eene bloedige wraak werd bedwongen, zag de Vivès zich plotseling, als eene zaak die vanzelf sprak, tot kapitein bevorderd en hij vervulde die betrekking zóó goed, dat, toen hij met eene rijke lading slaven, ivoor en stofgoud te Cuba terugkeerde, de reeders hem niet alleen tot gezagvoerder bevorderden, maar hem zelfs een aandeel in het schip gaven.

Het geluk liep de Vivès mede. Op zijne tweede reis had hij, met eene volle lading zwarten in zee zijnde, het geluk den aanval van een Engelschen kruiser met veel dapperheid af te slaan en dit avontuur vestigde zijn naam als onverschrokken en kundig zeeman en slavenhandelaar voorgoed.

Na nog een paar reizen met evenveel succes te hebben gedaan, nam kapitein de Vivès zijn ontslag en vestigde zich aan de westkust aan de Rio Pongo.

Hier wist hij door eene flinke inrichting zijner factory, door het geven van vele geschenken aan de negervorsten, door een gul onthaal van ieder met wien hij zaken dacht te kunnen doen, weldra den alleenhandel in handen te krijgen en breidde zijne factory niet alleen meer en meer uit; maar vestigde op verschillende punten van de kust nieuwe factoryen en wist als chef daarvan steeds geschikte lieden te kiezen.

Bedeeld met eene groote lichaamskracht en eene goede dosis brutaliteit en koelbloedigheid ondernam hij groote reizen in het binnenland om te zorgen dat de handelswaren, zoo-

[p. 20]

als slaven, ivoor, stofgoed en huiden, alleen naar zijne factory vloeiden, en wist met vorsten, waarvan vòòr hem niemand ooit had gehoord, handelscontracten te sluiten.

Het gevolg hiervan was, dat als er schepen op de kust kwamen, zij het spoedigst geholpen werden aan de Rio Pongo, daar de Vivès' barakoens bijna altijd vol waren met negers, en mocht er al iets aan ontbreken, hij dan toch in weinige dagen van de omwonende negers slaven genoeg wist te krijgen.

Het duurde dan ook niet lang of alle ladingen, die uit Cuba op de westkust van Afrika verschenen, waren aan de Vivès geconsigneerd en de Spanjaard had hiermede zijn doel, den alleenhandel, bereikt.

Geen wonder dat zijne zaken vooruitgingen en de enkele verliezen, door het opbrengen van schepen door de Engelsche kruisers veroorzaakt, hem niet veel deerden. Zijn vermogen was te groot om door zoo'n bagatel geschaad te worden.

De Vivès had echter bij al zijne rijkdommen iets, dat een gedurig verdriet voor hem was. Zijne vroeg gestorven vrouw had hem slechts één kind geschonken en dat was eene dochter. Wel is waar was nu donna Rosita een meisje zooals er misschien geen tweede, noch wat schoonheid noch wat lieftalligheid betreft, was te vinden, maar dat nam niet weg, dat het een groot verdriet voor de Vivès was geen zoon te bezitten, die eenmaal vaders rijkdommen zou erven en de bloeiende zaak zou voortzetten.

Intusschen moet men hieruit niet afleiden, dat de Vivès niet van Rosita hield. Neen, het tegendeel was waar. De slavenhandelaar had zijne dochter, het eenige wezen ter wereld dat hem, ondanks zijn gevloekt bedrijf en zijne menigvuldige misslagen, liefhad, lief met alle kracht die in hem was, en dat zelfs ondanks vader en dochter in karakter hemelsbreed van elkander verschilden.

[p. 21]

Want de bekoorlijke Rosita verfoeide het menschonteerend bedrijf van haar vader, eene zaak waarvoor zij niet alleen onverholen uitkwam, maar voor wier staking zij altijd streed. Talrijk waren de gesprekken over dit onderwerp gevoerd en het meisje volvoerde de taak, die zij zich had opgelegd, de bekeering van haar vader tot hare denkbeelden, met een onverzettelijk geduld, met eene taaie volharding, die men bij het jonge schoone meisje niet zou hebben gezocht.

In dat streven werd zij trouw bijgestaan door haar neef John Brown, die van kindsbeen af bij hen in huis was geweest en thans, tot een knap jongeling opgegroeid, zooveel als de rechterhand van de Vivès was.

Met dezelfde ideeën bezield, leefde John alleen daarvoor en voor zijne schoone nicht, welke hij eene hartlijke genegenheid toedroeg, die niet onbeantwoord was gebleven.

Aan hem vooral was de uitmuntende staat der barakoens (slavenverblijven) te danken en de goede zorg, die niet alleen aan den wal, maar ook aan boord der schepen werd toegepast. Aan de wreedheid van enkele opzichters had hij spoedig paal en perk gesteld en, zoover het vereenigbaar was met het onedele beroep, paste hij alle mogelijke humane beginselen toe.

Eén hart en één ziel, streefden beiden naar een schoon doel. Zouden zij de overwinning behalen? De toekomst zou het leeren.