Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Poemata (1628)

Informatie terzijde

Titelpagina van Poemata
Afbeelding van PoemataToon afbeelding van titelpagina van Poemata

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (8.38 MB)

ebook (3.58 MB)

XML (0.86 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Poemata

(1628)–C. Barlaeus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 54]
[p. 54]

De Frederici Henrici Auransiorum Principis Praefecturâ
Panegyris.

 
BElgica, quam magno circumfluus aequore Nereus
 
Tundit, & inviso tutam secludit Ibero;
 
Quae socias sacro iunxisti foedere terras,
 
Nec rigidi fers iussa Tagi, caltataq́ue Regi
 
Hesperio paribus propugnas iura periclis:
 
Sit mihi fas tibi fausta loqui, laetumq́ue precari
 
Augurium, facilesq́ue Deos; dum prospera duros
 
Discussit Fortuna dies, & falciger iras
 
Lenijt, ac facili procurrunt sidera motu.
 
Explicat ipsa suos oriens Aurora iugales
 
Laetior, & moestos defuncto Principe vultus
 
Expandit meliore coma; nec gaudia Titan
 
Dissimulans, Batavo fulget magis aureus orbi.
 
Tu Superis, Henrice, places, & numina nobis
 
Blanda facis; tibi pacatus desaevijt aether,
 
Et veteres seclis trudit melioribus annos.
 
Auspicijs Paphos alma favet, thalamosq́ue coronat
 
Coniuge mollis Hymen. deerat spes altera gentis
[pagina 55]
[p. 55]
 
Auriacae, tantoq́ue novum de Principe germen
 
Debebat coelum Batavis, & laeta futuros
 
Exspectans natura Duces. Nunc publica curas
 
Sceptra vocant, fascesq́ue tibi designat, & enses
 
Belga favens, totumq́ue audet tibi subdere Martem.
 
Maxima Battavicae crevit reverentia terrae,
 
Et gaudent delubra Deûm, trabeataq́ue passim
 
Limina; iam sacro circumvallata Senatu
 
Curia neglectas alio sub Praeside causas
 
Vindicat, & presso accelerat responsa clienti.
 
It Themidi Bellona comes, frenisq́ue sub ijsdem
 
Concordes sociant animos, nec patria tantos
 
Pluribus imperijs prudens divellit honores,
 
Iuraq́ue castrensi dirimit civilia lauro.
 
Scilicet una decus belli fortuna tuetur,
 
Et momenta togae; ne vel vilescat inermis
 
Curia, vel solo damnentur crimina ferro.
 
Non pudet armatas Astraeam ferre secures,
 
Et gladium vibrare manu; nec pristina legum
 
Gradivus consulta fugit. Spectatur in aulâ
 
Miles Arausiades, & qui modò voverat arma
 
Cattigenis, patrijsq́ue fidem iuraverat oris,
 
Iam sua clamosis despondet nomina rostris.
 
Inclyta progenies, & priscis cognita seclis,
 
Imperium, titulosq́ue capit; cui splendidus olim
 
Implicuit sacros Moenus diademate crines,
 
Et pronae fulsere aquilae. Sic nempe futuros
 
Oceani, terraeque Deos, & divitis Indi,
 
Augusto voluit numen de sanguine nasci.
 
Illic magnanimos series aspectat Othones;
 
Illic Pannonio celebres Mavorte Robertos,
[pagina 56]
[p. 56]
 
Victores Latij, & captae (proh tempora) Romae.
 
Tunc cum purpureus gemeret nova vincula praesul,
 
Caesareumq́ue nefas, ereptaq́ue iura cathedrae
 
Indoluit, mediisque pater Tiberinus ab undis
 
Dura triumphati spectavit fata Quirini.
 
VValravos fert illa duces, felicia Gallis
 
Nomina, cum socium exoraret Sequana Rhenum,
 
Et premeret populos virtus Germana rebelles.
 
Hic quoque Gerlacos, quos sanctior infula texit,
 
Et Iani fulgent Proceres. quique acer in hostem
 
Ivit, & exutum docuit parere Garumnam
 
Engelbertus ovans. Non hunc magis horridus ensis,
 
Quam pacis decoravit amor, Batavâque superbum
 
Maiestate caput; querulas cui Flandria voces,
 
Et tumidos posuit dictis placata furores.
 
His genitor defluxit avis; nec degener illo
 
Sanguine crudelis furias contemsit Iberi,
 
Albanique minas: vomeret cum praelia Baetis,
 
Missaque in Advaticis saevirent agmina portis,
 
Et lentos secura Fides conscenderet ignes.
 
Ille Pater, magno Belgas turbante tumultu,
 
Asseruit ferro patriam, tot restitit armis
 
Vnus, &, iratis Princeps tranquillus in undis,
 
Iura focis, arisque Deum, terrasque colonis
 
Reddidit, & profugis desertas civibus urbes.
 
Nec te magna parens, duris exercita fatis
 
Femina, cui triplici maduerunt coede penates,
 
Bisque empto latrone thorus, iam sera silebunt
 
Carmina. Tu tantae dicas primordia gentis
 
Gallia, & ingentem fastis inscribe Loysam,
 
Coliniosque Duces. Tumulos venerare; sed unum
[pagina 57]
[p. 57]
 
Tot seclis expunge diem; quo perfida Cypris
 
Caedibus infames Francorum aspersit amores,
 
Impiagque aspexit redivivus fercla Thyestes.
 
Mauritius virtute praeit, titulisque decorum
 
Illustrat, belloque genus. Non una trophaeis
 
Sat fuit, aut forti suffecit Belgica dextrae,
 
Parva nimis. vasti clauduntur cardine coeli
 
Praelia, & immensum circumfert vela per orbem
 
Bellatrix, victrixque manus. Sic plurima sceptris
 
Accedunt, Frederice, tuis, longoque triumphas
 
Ordine, & innumeris turgescit linea lauris.
 
Nec tibi pacatis Germania sedibus olim
 
Vitae iura dedit, nec prima luce coronas
 
Suspendit foribus Cattus, stirpique tuorum
 
Saxo placens. Gaudet claris natalibus aequor,
 
Nereidumque domus, Batavi. Tu fluctibus ortus,
 
Oceanoque patri debes. Tu Martius inter
 
Tympanaque, fremitusque virûm, bellique labores
 
Nasceris, & patrio tepefactis sanguine cunis
 
Indormis, scelerum ignarus. nisi fortè tenellis
 
Emicuere aliquae iam tum vagitibus irae,
 
Et caesi vindicta Patris. Velut obvia quando
 
Occurrens Libyco tigris furibunda Leoni,
 
Cui proles it parva comes, discerpta feroces
 
Deponit moritura minas. stat proxima matri
 
Trux soboles, sentitque malum; sed viribus impar,
 
Praesentem conuit, mox hunc ultura, dolorem.
 
Iactat Creta Iovem, Delos Latonia Phoebum;
 
Partus Delpha tuos. Fratrem dedit extera tellus,
 
Sed genitrix urbs nostra tibi est. quid moenia civis
 
Gibboso fundata Duci, laticesque recoctos
[pagina 58]
[p. 58]
 
Esse putas laudis precium? tibi gloria maior
 
Surgit, & Auriacus latè famam explicat infans.
 
Ille ubi prima levi fixit vestigia gressu,
 
Militis emicuit species, genitusq́ue videri
 
Bellator poterat. Sunt arma crepundia, lusus
 
Devicti Mavortis opes, raptaeq́ue subactis
 
Hostibus exuviae. Clypei, galeaeq́ue tubaeq́ue,
 
Et coni radiantis apex felicia belli
 
Orsa, placent, medijsq́ue audax adolescit in armis.
 
Saepè dedit teneris hastam gestare lacertis
 
Mater, & intrepidos velvit casside vultus;
 
Vel latus accinxit gladio, duróque futurum
 
Arma vit thorace Ducem. capit illa doloris
 
Lenimenta sui, natíque in imagine gaudet,
 
Vltorem mirata suum, festináque voti,
 
Hic vindex tuus, inquit, erit Gulielme, nec umbrâ
 
Nassavios inter proceres errabis inultâ.
 
Excepit praetexta togam, bullataque vestis
 
Expandit invenile decus; cum ludrica belli
 
Auspicia, & fictae sprevit praeludia pugnae
 
Mens celso cognata polo. vilescere Pallas
 
Incipit, & Batavas iam dedignatus Athenas,
 
Gradivi praecepta capit. lorica Lycaeum
 
Despicit, arma scholam, chartasq́ue repellit inertes
 
Pugnatura manus. Fraterna negotia spectans,
 
Haec vellet permissa sibi, doluitq́ue trophaeis
 
Praecidi tot bella suis: parere Sicambrum,
 
Et fortes animis Frisios, postremáque quondam
 
Nomina terrarum Morinos: tot castra teneri
 
Legibus, & famulis Mosam pallescere ripis,
 
Et fratri totam Superos impendere Daphnen.
[pagina 59]
[p. 59]
 
Possedit Bellona virum, & florentibus annis
 
Inspirat Martis rabiem. mora nulla, ferocem
 
Occupat Hesperiam, &, quae vulnera fecerat ensis,
 
Lambit, & hostilem rabido bibit ore cruorem,
 
Acer & indomitus; quo vel spes certa triumphi,
 
Vel patris memor ira vocat. pedes urget Iberum,
 
Vrget eques. fusos premit imperterritus hostes,
 
Nec veniam dant arma fugae. Non horrida mortis
 
Creditur, aut lethi facies. non frigida Phoebe
 
Importuna Duci est; vel qui sublimior axem
 
Phoebus habet. Vidit spolijs Aurora superbum,
 
Et lucis pars nulla vacat. pars temporis omnis,
 
Pugnanti favet omne solum. Iam classibus undas
 
Claudit hyems, equitúmque globos glacialia vectant
 
Flumina; nunc eadem Zephyris spirantibus aether
 
Laxat, & aequoreis exercitus innatat undis.
 
Quis tibi tunc Alberte dolor? cum classica nostri
 
Principis Erkelias premerent victricia portas,
 
Et circum flagraret ager; cum rapta supellex,
 
Nec custoditum victori cederet aurum,
 
Captivaeq́ue nurus. Qua tunc formidine pressi
 
Pallebant Grudij; Batavas cum Dela phalanges
 
Cerneret, & docti muris vicina Lovanî
 
Laetior Auriacas cantaret buccina laudes.
 
Cum tu clare Ligur, cum Princeps foemina regni
 
Fumantes frustrà lachrymis exstingueret ignes,
 
Ingemeretq́ue suis tristis Brabantia bustis,
 
Tutelae secura suae; cum territus hostem
 
Fugit, & ingenti se condidit aequore Schaldis.
 
Non Pandioniae sic contremuistis Athenae;
 
Cum ferus immensos vastaret milite campos
[pagina 60]
[p. 60]
 
Medus, & in solis habitaret Graecia transtris.
 
Non sic obstupuit Latium, cum frangeret Alpes
 
Hannibal, & victis tremerent Capitolia Cannis.
 
Dic mihi Fama memor, quales Alemannia vultus
 
Sumserit, adventu Batavi Ductoris, ut omnis
 
Castra Getes, pavidúsqque averterit agmina Cimber,
 
Codaniq́ue sinus populi; cum libera ab armis
 
Vrbs augusta novis iuraret foedera pactis.
 
O quoties duri circum fera cornua Rheni
 
Vectus equo, & triplici cataphractus pectora ferro,
 
Hesperias acies, & formidata colonis
 
Castra stitit: quoties Vahalim Mosamque minacem
 
Caedibus Ausonijs, vel sanguine tinxit Ibero,
 
Et victos galeis hausit victricibus amnes.
 
Flandria fatales Morinis reminiscere fastos,
 
Quae cladis tum causa tuae, quibus impiger ausis
 
Auriacus, fratérque ruant: nunc littore castra
 
Prima locent; nunc arenti Gradivus arena
 
AEstuet, & geminum spectet de collibus agmen,
 
Divisa virtute ferox: ut lurida Thetys
 
Scuta virûm, galeásque, & Baetica corpora fluctu
 
Abluat, & victo redeant sua castra Philippo,
 
Vecta mari magno. Sed tu mihi Rora furentem
 
Siste Ducem. viden' ut medios dilapsus in hostes,
 
Longius ipse suas linquat post terga phalanges,
 
Et captum circumstet Iber? Vos credite Belgae.
 
Liber abit, pugnámque novo Mavorte lacessens,
 
Qui modò captus erat, capienti elabitur hosti,
 
Raptáque prostrati suspendit signa Trivulti.
 
Ecce Palatinae libertas saucia terrae
 
Poscit opem, victas Italus dum possidet urbes,
[pagina 61]
[p. 61]
 
Arvaque Caesareis Nemetum submittit habenis.
 
Nassavius molitur iter, nec segnior armat
 
Cornipedes, patriámque alium deducit in orbem.
 
Belga bibit Moenum, timidum gens nostra Mosellam,
 
Accola Neptuni Nicrum. miscentur in unum
 
Vangionum, Batavûmque manus, non Trevir euntem
 
Sistit, & oppositis populosa Moguntia castris.
 
Stant acies. Verum si mens non laeva fuisset,
 
Lentáque cristatus traxisset praelia Teuto,
 
Non iam Cantabricae turbarent praela cohortes,
 
Victorique Nicer fasces submitteret Istro.
 
Inter bella animum pugnae inflammabat amore
 
Magnus Otho, quem Bistonijs Germania peltis
 
Ire gravem, atque aquilis periuras cedere Lunas
 
Laetior adspexit; nunc victrix dextra Roberti;
 
Nunc bellatoris virtus generosa Renati
 
Subdebat stimulos, tantoque alimenta furori.
 
Quò fessum Dux summe rapis trans aequora vatem,
 
Et vastos pelagi fluctus? regemque salutas,
 
Crinibus augustum triplex qui intexuit aurum.
 
Non mea regales tecum pudibunda subibit
 
Musa lares, nec tanta rudi siducia Phoebo est.
 
Tu patriae voces, & nostri iussa Senatus
 
Perficis, & magnae iuratum foedus Elisae,
 
Publicaque egregijs confirmas commoda curis.
 
Nec solum Auriacas Mavortia nomina lauros
 
Condecorant; sed Marte gravis, belliq́ue trophaeis
 
Consilijs augetur honos. Respublica felix
 
Te Duce, te suasore manet; consultaque gaudens
 
Suspicit, & calidos Prudentia dirigit enses.
 
Virtutum tibi templa patent, exemplaque factis
[pagina 62]
[p. 62]
 
Praelucent antiqua tuis. Dum libera quaeris
 
Imperia, audacis succurrit gloria Bruti.
 
Dum mortem populo impendis, te Consulis umbrâ
 
Solaris Decij. Vrgentes si sistat Iberos
 
Dextera, magnanimus monstrat tibi flumina Cocles.
 
Bella trahis, suasit Fabius. Victoribus instas,
 
Iam repetita redux attollit signa Camillus,
 
Et raptum ribi Roma decus, Latijq́ue resarcit
 
Opprobrium. Cum dura pati fortuna coëgit,
 
Plurima ab intonso sumis documenta Catone.
 
Commendat faciles Traiani gratia vultus;
 
Nec patitur Titus esse ferum. Si lurida vexet
 
Castra fames, non iam Curios, contentaq́ue parvo
 
Pectora Fabricij solus mirabitur Auson.
 
Et Belgae rudis herba placet, calidóque recoctae
 
Sole dapes, & quae medijs opsonia campis
 
Lixa parat. Si sancta fides promissa reposcat,
 
Regulus exemplo est. Fastus contemnitur effrons
 
Tarquinij, Manlîq́ue rigor, saevíque Neronis
 
Fuuera, & immanes quos olim Roma tyrannos
 
Indignata fuit. Menti constantia sedit
 
Adversis infracta malis, & crimina solum
 
Haud credit licuisse sibi nec iura favori
 
Donat avaritiae rabies, aut nescia recti
 
Ira gravat. cunctos clementia temperat actus,
 
Et metui servile putat. Plus roboris addit
 
Imperijs securus amor, blandoque potestas
 
Nixa supercilio; nec se terrore tuetur
 
Maiestatis honos. querulae vaga murmura plebis
 
Rectorum scis esse vices, regnique labores.
 
Ipse probas, quae facta cupis; nec subdolus aures
[pagina 63]
[p. 63]
 
Tundit adulator, saevoque ferocius hoste
 
Lingua nocens. Totâ livor proscribitur aulâ,
 
Dum solus damnetur Iber. Te patria primum;
 
Tu patriam, sed primus, amas. vocat illa parentem,
 
Tu sobolem; dubij patrisque, & Principis inter
 
Nomina pergratis cives erroribus haerent.
 
Felix illa dies, medijs quâ Belgica castris
 
Elegit gavisa Ducem, fraternaque fratri
 
Sceptra dedit. felix eadem, quâ splendida tecum
 
Astraeae venerandus adit delubra Senatus,
 
AEternumque tuo capiti meditatur honorem.
 
Favistis superi Batavis; dum Principe ab uno
 
Iura Themis, Mars arma cupit. non horridus ultrà
 
Terret, & ultrices Divûm pater explicat iras,
 
Aut coelo portenta trahit. Post funera Princeps
 
Nasceris, & nigros feralia pondera peplos
 
Exuit alba dies; & quae modo praefica cantu
 
Luxerat Auriacum, tristes te Praeside lessus
 
Nescit, & excusso reparat sua gaudia luctu.
 
Applaudit tibi Belga favens, primusque Sicamber
 
Accinit augurijs, tibi propugnacula Mosae,
 
Et totum pandit Vahalim, divisaque Rheni
 
Flumina, & invictas ferratis moenibus arces.
 
Nec minus alma tuis genitrix Hollandia cunis
 
Laeta novo fulgore micat, natoque superbit
 
Principe, & augustas submittit fascibus urbes.
 
Omnia praesenti postponit secula duris
 
Emergens Toxander aquis, & Flandrica donans
 
Imperia, Auriaco littus cstode tuetur.
 
Te Flevus, Drusique labor, donataque mitrâ
 
Oppida, te dominum divisis castra salutant
[pagina 64]
[p. 64]
 
Gentibus; ipsa suo vel quas soecunda virorum
 
Albion excivit gremio, vel proxima Rheni
 
Fontibus ora dedit, vel quas Germania pugnax
 
Casside, & aeratis armavit Gallia gaesis.
 
Eoi tecum restaurant foedera reges.
 
Rectorem Tidora colit; ditesque Moluccae,
 
Iavaque odoratis onerant tibi mercibus alnos,
 
Victricesque rates: fulvum Guinaea metallum
 
Spondet: Hydaspeis ornantur pilea gemmis,
 
Atque alibi iam lucet Eos, Arctoaque cingit
 
Tempora. Transmittit longinquis munera terris
 
Taprobane; fundunt reduces tibi thura Sabaei,
 
Et Syriae molles populi, ac vicina Damasco
 
Moenia. Cuncta tuas venerantur littora laudes,
 
Totaque Nassavijs vel paret machina iussis,
 
Vel parere timet. Vastis circumfluus undis
 
Neptunus tibi vota fremit, saevumque tridentem,
 
Nereidumque domos, & magni iura profundi
 
Mancipat, & totum submittit classibus aequor.
 
Sume paludatas, Princeps venerande, secures,
 
Et castris dic iura tuis. Sat multa triumphis
 
Littora servat Iber. Phoebo subtraximus Indum;
 
Occiduus restat, nec notus finibus Auster,
 
Nec passim faciles Afri. Victricia cernat
 
Signa Tagus, nostrisque minans Carteia carinis
 
Occidat, &, quondam mundi pars ultima, Gades.
 
Praedatrix Ostenda ruat, tandemque trophaeis
 
Accedat Dunkerka tuis. hostilia subde
 
Oppida, securus decurrat puppibus aequor
 
Navita, nec captus ploret sua fata viator.
 
Saltem aliquà Batavis Bredanum averte pudorem.
[pagina 65]
[p. 65]
 
Multa tibi AEtnaeis iam fumant aera caminis,
 
Invictasque Duci galeas, & nescia ferro
 
Cedere scuta suis Brontes fornacibus aptat,
 
Vulcanus gladios, Steropes thoraca, Pyracmon
 
Ferratas subigit frameas, clavisque nitentes
 
Loricas rutilo gaudens superinduit auro.
 
Ipsa tibi magno tellus percussa tridenti
 
Fundit equum, cui Nassavius calcaribus armos
 
Attentumque latus fodiat, qui flumina velox,
 
Et rapidum tranet Vahalim; nunc culmina doctus
 
Transvolet, & nulli Cererem subducat aristae.
 
Iam video nova regna rapi, Morinosque coactos
 
Degeneris meminisse fugae; iam subdere colla
 
Advaticos: domitis Schaldim mitescere castris;
 
Latius impexum fines diffundere Geldrum,
 
Semotoq́ue magis Frisios praedone vagari.
 
Tu patriae dignos ex te concede nepotes,
 
Auriacumq́ue expande genus, stirpiq́ue futurae
 
Imperij promitte decus. Tibi templa, penates,
 
Curia concordes aeterno foedere mentes
 
Despondere velint: nec te Fratriq́ue Patriq́ue
 
Dissimilem belli videant virtute Batavi.

In Symbolum Principis, Patriaeqve Patriqve.

 
Qui Patriae de Patre satus Patriaeque Patrique
 
Militat, haec Princeps Symbola digna gerit.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • over Frederik Hendrik van Oranje, prins van prins van Oranje, graaf van Nassau