Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Poemata (1628)

Informatie terzijde

Titelpagina van Poemata
Afbeelding van PoemataToon afbeelding van titelpagina van Poemata

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (8.38 MB)

ebook (3.58 MB)

XML (0.86 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Poemata

(1628)–C. Barlaeus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Venvs Batava, Sive in nuptias Nobilissimi & Generosi Domini, Ioannis à Mathenesse, D. Mathenessae, Rivierae, Opmerae et Sovtevenae &c.
Curatoris Aggerum Schielandiae, et Nobilissime Virginis ac Dominae, Wilhelminae Ivdith Pieck, Epithalamium.

 
VIderat intrepido stipatum milite Martem
 
Hesperios terrere Deos, iterumque cieri
 
Bella Venus: toto diffundi carbasa Rheno,
 
Turmigerasque rates, & bellatricia rostra,
[pagina 73]
[p. 73]
 
In Ligurum directa ducem. Si coniugis, inquit,
 
Arma mei placuisse queunt; nec classica Belgas,
 
Tympanaque audaces terrent horrentia Catthos;
 
Si fervet Mavortis opus, si fama paratur
 
Caedibus, & crudo nascentes sanguine lauri:
 
Me credat quoque terra Deam, nec languida nobis
 
Otia, & ignavas obiectent secla sagittas.
 
Sunt arcus pharetraeque mihi, sunt tela, facesque,
 
Queis noster quoque pugnat Amor, queis mite puellae
 
Ingenium, & victae submittunt colla cohortes,
 
Succumbit soror ipsa Iovis. Dum praelia surgunt,
 
Et Venerem sua bella manent. dum saevit in arces,
 
Et vesana suos repetit Bellona furores,
 
In Batavis Citheraea furit, perituraque bello
 
Nomina, & ingentes reparant mea basia clades.
 
Occidat hîc aliquis Telamon, mihi nascitur alter:
 
Si perit Automedon, redeunt vitalia per me
 
Pignora: si rapitur discerptus curribus Hector,
 
Astyanacta dabo: surgit pro Memnone proles
 
Altera: tercentum Fabijs pereuntibus, unus
 
Vagijt in cunis nostris conatibus ultor.
 
Quod Batavi vicere meum est: me credite Baetim,
 
Et Gangem spoliasse manu: mihi subditur Indus;
 
Nec sine me rutilum distringat Martia ferrum
 
Dextera, nec duros ad pugnam armabit alumnos
 
Odrysius, bellique duces. Mihi gignitur uni
 
In thalamis bellator homo: mihi corda, manusque,
 
Et celeres pugnare pedes, mihi mascula primum
 
Formatur natura virûm: lectiq́ue duello
 
Mars ingens orditur opus, nostroque labori
 
Auspicium, atque sui debet certaminis ortum.
[pagina 74]
[p. 74]
 
Dixerat: & veteres alis subvecta Sicambros
 
Diva petit: niveae cingebant tempora vittae,
 
Pallaque discincto corpus velabat amictu,
 
Purpureis intexta rosis: spirabat odores
 
Cestus, Erythraeo fragrabant murice plantae,
 
Collaque Hydaspeis fulgebant candida gemmis,
 
Vt posses novisse Deam: certissima coeli
 
Maiestas documenta dabat, Superûmque notari
 
Et decor & facies poterant. hoc pronuba cultu
 
Dardaniam Spartae, Seston sociavit Abydo,
 
Scyria magnanimum virgo pellexit Achillem,
 
Victaque succubuit Pholoë. quascunque volatu
 
Transiit aut terras aut flumina, Cypridis aestu
 
Incaluere ferae, gelidisque accensa sub undis
 
Agmina senserunt Venerem. complexibus ulmi
 
Arctius impliciti molles haesere corymbi,
 
Arboribusque hederae. frondes genialis opacas
 
Explicuit platanus, lauroque intersita myrtus,
 
Palmaque vicinae porrexit brachia palmae.
 
Quodlibet arsit amans, propriosque Erycina furores
 
Omnibus impartita fuit. Non oscula conchae,
 
Non sua lascivus neglexit murmura turtur,
 
Aligerumque genus. sic totus amoribus aether
 
Ferbuit, & poterat solo natura renasci
 
Afflatu propiore Deae. Sed Geldrica postquam
 
Imperia, & celsae tetigit confinia Burae,
 
Hîc bellis fomenta meis, dignamque furori
 
Materiam quaeramus, ait. Gens una Sicambrûm
 
Auriacum, Veneremque simul sua stringere tela
 
Adspiciat, bellumque sequi. chorus omnis Amorum
 
Advolat, & manibus teneras strinxere sagittas
[pagina 75]
[p. 75]
 
Circumfusa cohors. Iamque omnia limina lustrant
 
Semideûm, Procerumque domos; quae mollia flecti
 
Pectora; quaeque gravem virgo eiuravit amorem;
 
Quae dubias suspensa faces in corde volutans,
 
Quod speret, damnare queat; fugiatque, quod optet;
 
Et nolit, quod amasse velit; quae saucia caecum
 
Vulnus alat venis, &, quos praesenserat ignes,
 
Mascula dissimulet. Cunctas venerabilis inter
 
Pieckia coelitibus placuit, potuitque probari
 
Excelsae fortuna domus, castaeque decorus
 
Virginitatis honos, &, tot superabile divis
 
Ingenium, atque ipsi penè aemula forma Dione.
 
Illa thori impatiens (primos vix Phosphorus ignes
 
Extulerat, longeq́ue dies distabat ab ortu)
 
Foemineum tractabat opus, peplumque fluentem
 
Aurata nectebat acu. Iam compta nitebat
 
Caesaries, viridem substrinxerat aurea vestem
 
Fibula, Sidoniaeque sinus industria pallae
 
Abdiderat. stupet ipsa Venus studiumque, manusque,
 
Et timidam tali Nympham sermone salutat:
 
Quid fallis malesana diem? quam fallere noctes
 
Eas erat, & Paphio tenebras disperdere ludo.
 
Palladis hic sordet Veneri labor; altera, crede,
 
Iam ducenda tibi nostrae sunt stamina vitae,
 
Et proavùm fundenda domus. tibi sera nepotum
 
Progenies debere cupit, signantque maritam
 
Sidera. Quid vacuo ducis suspiria lecto,
 
Et deserta gemis? toto quam Iuppiter auro
 
Perpluat, & veteri cupiat praeponere Ledae.
 
Quin discis servire mihi, sunt mitia nobis
 
Imperia, & magnâ se libertate tuetur
[pagina 76]
[p. 76]
 
Servitij sors blanda mei. Nimis anxia res est
 
Virginitas, gaudetque rapi: sociata marito
 
Tutius uxor amat: nulla est custodia formae,
 
Quam thalami cortina tegit: nescitque pudere,
 
Cui pudor est sprevisse virum: permittit amori
 
Multa thorus, tantumque salax in coelibe vita est.
 
Iam risus innupta meos, arcanaque nescis
 
Gaudia; & intrepidi quae sit fiducia lecti,
 
In quo nupta iacet: nescis, quibus artibus orbem
 
Continuet Natura sibi: quo iure parentis
 
Assignet sibi quisque decus: quae munia matris,
 
Iam tandem scivisse iuvet. vilescit, amicâ
 
Quicquid prole caret, quicquid sua subtrahit aevo
 
Nomina, spemque sui fatis involvit ijsdem.
 
Penelope, quamvis sapiens, concessit amanti:
 
Andromache Troiana fuit, tamen oscula fixit
 
Casside in Hectorea: nostris flagravit Amazon
 
Ignibus; &, rari quantumvis plena pudoris,
 
Expetijt Flaccilla virum: Cornelia donat
 
Scipiadas, Romamque nurus auxere Sabinae.
 
At quantae tibi virgo faces, ô quanta parantur
 
Coniugia. Ecce tuos praestans Mathenesius ignes
 
Hauriet, & tanto servaris Sponsa cubili.
 
Illum Palladias iuvenem deduxit in artes
 
Magnanimus genitor; ne quem Respublica tandem
 
Posceret, & Batavi spectarent ora Senatus,
 
Clamaret doctrina reum, trabeasque puderet
 
Vix vulgo distare rudi. Virtutibus annos
 
Antevenit; duris animum Constantia firmat
 
Temporibus; spernit populi Prudentia motus,
 
Dum patriae pia iura probat. generosaque quamvis
[pagina 77]
[p. 77]
 
Nobilitas longo derivet stemmata censu,
 
Arduaq́ue illustres decoret fortuna penates,
 
Mens submissa manet: facili perfusa severo
 
Laeta verecundos adspergit Gratia mores,
 
Priscaque simplicitas, atque ista sanguine dignus
 
Candor, & ingenuo depicta modestia vultu.
 
Vix ea dicta dedit: tacitas sub pectore flammas
 
Excitat, & blandum venis instillat amorem
 
Alma Venus. Spolia illa mei sunt ampla laboris
 
Aliger, inquit, Amor. Nunc, quà fecunda Batavus
 
Arva colit, fessusque suas immergit arenis
 
Rhenus aquas, placidusque excelsas alluit arces
 
Doesa, viam flectamus, ait. quò fulgida postquam
 
Atria, & augusti subijt penetralia tecti,
 
Insignes Procerum vultus, laudataque Cypris
 
Adspicit ora virûm, suspensaque lumine laeto
 
Heroum similachra legit: qui clarus Athenis
 
Cattigenûm mandata dedit, quo vindice frontem
 
Barbaricos inter strepitus & murmura belli
 
Explicuit Phoebaea cohors, cui Belgica concors
 
Imperij surgentis onus, nostrasque curules
 
Credidit, & dubios commisit patria casus:
 
Et qui Cantabricos eludens Douza furores
 
Fati iura domat; sed non bellacia qualis
 
Carbasa, & ingenti rapuit vexilla Philippo:
 
Quique senex Batavum Dux Duvenvordius aequor
 
Classibus asseruit, totique minacia ponto
 
Iussa dedit, potuitque trucem sibi subdere Thetyn.
 
Hos ubi per vultus solertia lumina duxit,
 
Tum regina Paphi: Magni clarissima patris
 
Progenies, quâ sola manet spes fulta nepotum;
[pagina 78]
[p. 78]
 
Te propter Paphias arces, Cyprumque reliqui,
 
Idaliumque nemus. geniales pronuba redas
 
Ipsa puerque mens ferimus. quid lenta moraris
 
Vota? nec attentae Veneri solennia solvis
 
Iura thori? posco sobolem, ne stemmate in isto
 
Destituat rector Batavos: patriaeque, tibique
 
Iam Citheraea vacat. nec solum blada voluptas,
 
Et peritura mihi petitur. respublica natos
 
Exigit, &, regni qui librent pondera, Belgas.
 
Vna, Deûm monitis, nunc ardet amoribus absens
 
Pieckia, tota tuis absens in vultibus errat,
 
Atque exul iam facta sui est. suspiria Rheno
 
Conscia transmittit Vahalis, peregreq́ue moratur
 
Mens curis intenta meis. non dignior ulla
 
Te poterit meruisse virum. Si gratia formae
 
Quaeritur, exuperat longè reverentia morum:
 
Si census aequare velis, rarissima longè
 
Vincet opes pietas: si tantae virginis ortus,
 
Et claros arcessis avos, praeconia poscet
 
Ingenitus maiora pudor. Si sidera mutet
 
Iuppïter, haec medijs virgo radiabit in astris.
 
Dixerat: ille Deae levibus violabile telis
 
Pectus, & insolitae laxat praecordia flammae,
 
Imbibiturque effusus amor. Iam pristina sordet
 
Vita viro, curaeque graves, & dura facessunt
 
Otia, nec fremitus, aut colla superba moratur
 
Quadrupedantis equi Non iam venabula torquet
 
Venator, lustratque vagos indagine saltus,
 
Latrantesque adigit per inhospita rura molossos,
 
Totque canum explorat genios: quis cursibus Eurum
 
Ante volet, quis nare sagax vestigia doctè
[pagina 79]
[p. 79]
 
Caeca notet. non iam delapsum nubibus agmen
 
Inclusisse plagis gaudet, coelique cohortes
 
Vult praedam servasse sibi. largitur amori
 
Omnia, se spolium, praedamque Cupidinis esse
 
Sentit amans. quin iam tardos procedere Soles
 
Autumat, & calidos promissae virginis ignes
 
Differri spes aegra putat. Si vesper Olympum
 
Claudat, & aethereos properans Aurora iugales
 
Allevet, antè oculos dominae versatur imago,
 
Antè oculos nova nupta subit. sic victa fatiscit
 
Nobilitas, figitque suas in virgine curas.
 
Laetior intereà levium gens omnis amorum
 
Advolat, & primo testatur gaudia plausu,
 
Coniugij praesaga novi. pars flammea Sponsae,
 
Pars tedas, ignesque parat: pars myrtea gaudens
 
Tegmina circumdat capiti: pars nectare limen
 
Irrigat, & medijs fragrantia cinnama tectis,
 
Per sarumque adolet lucos, & missa Sabaeis
 
Balsama. Paestanis aliquis vel Adonidis hortis
 
Narcissum, violamque, & purpureum chrysanthum
 
Advehit, & donum festis solennibus adfert.
 
At puer Idalius genialia fulcra Cupido
 
Apparat, & thalamis velamina pulchra futuris,
 
Barbaricasque insternit opes: non talia Marti
 
Straverat ipsa Venus, tunc cum Lipareius amantes
 
Falleret, & doctis captiva cubilia vinclis
 
Spectarent cupida ora Deûm, quae vellera Seres,
 
Quos cultus fert dives Arabs; gemmisque coruscis,
 
Et picturato distinctas murice vestes,
 
Deposuit largitor Hymen. Non Gratia lecto
 
Abfuit, & geminas texens Aglaia coronas
[pagina 80]
[p. 80]
 
Implicuit natos Zephyri spiramine flores,
 
Non tactos Borea, rabidique caloribus Euri,
 
Perpetuo sed vere novos. At praescia fati
 
Iuno vetat steriles istis rorescere noctes
 
Sedibus, & quicquid fecundi fallere posset
 
Spes uteri, toto dominans proscribit Olympo.
 
Iamque aderat festiva dies, poscensque maritum
 
Emicuit lux alma polo. disperserat omnes
 
Ipse pater Divûm nebulas, quò clarius orbem
 
Virgineus collustret apex, Solemque lacessat
 
Vultus, & in rutilo maiestas fulgeat auro.
 
Iunxerat una domus geminos, flammaque calebant
 
Iam propiore duo: veluti post frigora brumae
 
Incaluit terrae gremium, laxataque Phoebo
 
In Venerem natura ruit. sociantur in uno
 
Vota viri, Sponsaeq́ue thoro. Vix ille pudoris
 
Frena sui retinet; vix illa arcana caleris
 
Dissimulat fomenta sui. sic nutrit amorem
 
Alterius vicinus amor, suaque ignis ab igni
 
Pabula laeta capit. flammaeque incendia flamma
 
Ventilat, &, proprijs dum sperant pignora bustis,
 
Vitales arsere faces. Ferventia cernas
 
Atria, conscriptos longis discumbere mensis
 
Battaviae proceres, & nobilitatis avitae
 
Nomina magna, deos. primaevae gloria pubis,
 
Stant iuvenum, spestantque chori, quam fulgeat inter
 
Cognatas hîc Sponsa nurus; quantum ille decorus
 
Emicet, & nullo diffundat lumina fastu.
 
Vt thalami patuere fores, & conscia lecti
 
Virginitas timuit, quae mox sperare maritam
 
Fas fuerit; placido generosa Batavia gressu
[pagina 81]
[p. 81]
 
Ingreditur: iuxtà musco velatus & alga
 
Laetior adstabat Rhenus, Doesamque trahebat,
 
Et Zilam, famulos. dextram capit illa puellae,
 
Inde viri, firmansque sua connubia voce,
 
Sic infit veneranda parens: Dî coepta secundent
 
Foedera, & aeterno connectat pectora nexu
 
Intemerata fides; etiam post funera mentes
 
Iungat amor, dirimique vetet. non fulva metalli
 
Pondera, non Pelopis gazas, non iugera Crassi,
 
Quaeque dedit fortuna, precor. Mathenesia vobis
 
Succrescat foedunda domus: sudate nepotes;
 
Vos credat Catheraea suos: agnoscat alumnos
 
Omniparens natura novos: hoc sanguine surgant,
 
Qui terris dent iura meis, securaque praestens
 
Imperia, & lapsis norint succurrere rebus.
 
Alter avus nobis redeat, quo sospite sospes,
 
Et legum tutela fui, quo Praeside nuper
 
Ad Batavos spretis Pallas migravit Athenis.
 
Dixerat ore gravi. Tum Iuppiter omina firmans
 
Mitiùs intonuit, coelique à parte serena
 
Maximus in thalamo splendor cum lumine fulsit.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken