Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Poemata (1628)

Informatie terzijde

Titelpagina van Poemata
Afbeelding van PoemataToon afbeelding van titelpagina van Poemata

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (8.38 MB)

ebook (3.58 MB)

XML (0.86 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Poemata

(1628)–C. Barlaeus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 89]
[p. 89]

Epicedivm Nobilissimi & eruditionis fama celeberrimi viri, Iani Rvtgersii, Serenissimi Suecorum Regis Gvstavi, apud Federatos Ordines, Legati.
VII.

 
PRopitios quaecunq́ue Deos, & numina mundi
 
Experta es satis aequa tibi, sceptrique favores,
 
Hunc luge Fortuna virum, quem divûm,
 
Sacraque regali venerata est purpura vultu,
 
Et laetum dilexit ebur. cui munia fandi
 
Sarmaticis tribuit Facundia mersa pruinis,
 
Eloquijque vices, & de tot gentibus unum
 
Pro se posse loqui bellatrix credidit Arctos.
 
Omnis Hyperboreis collectus montibus humor
 
Liquitur, & totum in lachrymas, iam conscia mortis
 
Rutgersi venerande tuae, tantique doloris,
 
Absorbet natura gelis. sua lumina condit
 
Parrhasis, & Scythico iam vellet in aequore mergi,
 
Indignata tuos obitus. qui castra Bootes
 
Regia, & aeratas spectavit nocte phalangas,
 
Victricesq́ue acies, & victi foedera Moschi,
[pagina 90]
[p. 90]
 
Et stratum clypeis Dunam, sua sidera moerens,
 
Etvigiles atra involvit caligine flammas.
 
Ipse suos Gustavus equos, bellique secundos
 
Successus remoratur ovans, tantoq́ue furori
 
Dat veniam, & domitis iam saltem parcere terris,
 
Officium regale putat. qua casside Corus
 
Diffregit duras hiems, pluviasque, nivesque,
 
Stat lacrymans, guttisque humectat grandibus ora,
 
Ac manes vocat incassum. reverentia regni,
 
Ipsaque maiestas aliquà succumbit amori,
 
Nec lugens rex esse potest. Ignoscite Divi,
 
Si sceptris indigna loquor. miserescere fatis,
 
Et pietas in rege placet; nec nomina spernunt
 
Humanas augusta vices, hominemq́ue potentûm
 
Mentiri mens celsa valet. Plorare suorum
 
Dîs geniti potuere rogos, & saevus Achilles,
 
Et pater AEneas, & qui fumantia latè
 
Pergama victori Priamus concessit Atridae.
 
Iam mihi cernuntur Phaebi delubra cieri
 
Sedibus, & tristes Helicon arcessere questus.
 
Vultus Pegasidum pallent, & languida maestis
 
Vix tollunt sua colla iugis, Cirrhaeque remugit
 
Limen, & attonita torpescens Gorgone Pallas.
 
Illa Iovis fugiens oculos solatia luctus
 
Despicit, &, presso lachrymarum fonte, resedit
 
In Batabis, Superosque truces, celeresque sororum
 
Execrata colos, vicinum planctibus aequor
 
Verberat, ac tales exorsa est praefica voces:
 
Maxima iam pridem terrarum nomina fato
 
Damnavit vis summa Deûm, regumq́ue minata
 
Turribus invictas mortali robore dextras
[pagina 91]
[p. 91]
 
Perdomuit, ruptisque evolvit tempora pensis.
 
Tum clari periere Duces, infractaque bello
 
Pectora; quae Vesper timuit, quibus occidit Eos,
 
Armaque captibus toties submisit Iberus.
 
At Martem dolor ille manet. tot fulmina belli,
 
Hesperioque recens tepidos à sanguine manes
 
Luxerit Odrysius; cui duri ad Strymonis undam
 
Barbaricus puero cunabula praebuit Haemus,
 
Threiciaeq́ue nives. Me me placidissima tangunt
 
Funera, nec dira pollutum caede cadaver.
 
Exuvias Doctrina tuas, victuraq́ue chartis
 
Busta queror, queror extinctas, pia numina, Musas,
 
Thymbraeique patris cineres, ac muta diserti
 
Ora viri. calco totam sub marmore Suadam,
 
Et Charitum fatale solum, tumulumque potentis
 
Eloquij, ac celebrem magnis virtutibus urnam.
 
Illi prima rudes generosa modestia mores,
 
Et nondum domitos ferventis pectoris aestus
 
Flexit ad obsequium: nec quid puerile licere
 
Credidit ista sibi curis gravioribus aetas.
 
Mascula doctorum sapuit sub voce Iuventus
 
Pierijs gaudens studijs. lasciva Vacunae
 
Atria, Circaeae spernuntur pocula turbae,
 
Dum laudum decurrit iter, Phocaeaque scandit
 
Culmina. tunc sacro labijs arentibus aestu
 
Castalij latices, & in media se proluit Hippocrene.
 
Iam Scaurus, rigidusque Caper, durusque Palaemon,
 
Et tristis serulae sceptrum, plagaeq́ue sonantes,
 
Et matutino subsellia rauca tumultu
 
Terruerant animum. patuit, qui rostra fatigat
[pagina 92]
[p. 92]
 
Orator Fabius. nec segnius haeserat olim
 
Atlantis praecepta sui Tirynthius heros,
 
Aut citharae cantus Chiron persuasit Achilli
 
Thessalico permixtus equo. Tu maxime Vossi,
 
Cui sua Romulidûm pandit secreta vetustas,
 
Ausoniosq́ue duces, effaetaque tempora mundi
 
Reddit sera dies, & Graiûm pulpita pulsans
 
Socraticas aperit celebris facundia portas,
 
Expedias tantae felicia coepta iuventae,
 
Ingenijque expande decus. tu prima peritus
 
Rexisti vitae spatia, & per acerba laborum
 
Duxisti docilem leni moderamine mentem.
 
Te praeeunte puer modulos, & nobile Flacci
 
Ad numeros saltavit epos, grandiq́ue Maronis
 
Insonuit sua metra tuba. tu mite Terenti
 
Eloquium, stricto servorum scommata socco,
 
Plautinosq́ue sales, & amabilis orsa Menandri,
 
Exulis, heu, sontes elegos, Thespinq́ue perunctum
 
Scire facis. tumido gradiens persona cothurno
 
Dat tragicos spectare modos, & cruda Thyestis
 
Fercula, quaeque sibi furatur fecibus ora
 
Dardaniae regina domus. Sed fata necesque
 
Bilbilici lenire ioci, lenire Catulli
 
Passer, & illimi potuit fera Lesbia cantu.
 
Horrida ridentis damnatur pagina Persi,
 
Et placet, immiti Latium qui lavit aceto,
 
Vexatus rauci scriptor Theseide Codri.
 
Nunc Lyrico modulata seni, nunc rura pererrat
 
Dorica: nunc rapidis victorum rapta quadrigis
[pagina 93]
[p. 93]
 
Pindaricae commenta lyrae; veterumque Deorum
 
Progeniem, quos Asera dies, quos gratior hymnos
 
Callimachus, laetoq́ue canat modulamine Sappho.
 
Vt Romam Cicero, timidas orator Athenas
 
Erigat, & Macetûm regi responsa remittat:
 
Quae Crispi sint sensa brevis: Cornelia quantum
 
Vis valeat dubios regnorum expendere casus,
 
Seianiq́ue vices, & quali regna parentur
 
Ingenio, qualique iterum rectore fatiscant,
 
Vnius fit cura viri. Nec prisca Cleanthes
 
Atria, mellifluosq́ue negat cognoscere sensus
 
Phoedrus, & arguto respondens ore Philebus.
 
Romanos rerum dominos, gentisque togatae
 
Prima rudimenta, ac crescentis moenia Romae,
 
Excussos solio reges, mox libera Bruti
 
Imperia, & vario gestum sub Consule bellum
 
Hunc chartae docuere graves. At mascula Curtî
 
Exposuit Pellae victricia tela papyrus,
 
Eoasque acies, epotaque flumina Medo,
 
Et nimis ingrato passum sub rege Philotam.
 
Quaeque sibi proprias evolvunt tempora voces,
 
Et genij simulachra sui: quos balba locuta est
 
Potitijs Carmenta sonos: quid Musa vetustum
 
Lucili fremat, & quid verrucosa loquantur
 
Carmina Pacuvij, Calabrumque in montibus ortus
 
Ennius: ut medium detergat sordibus aevum
 
Augustus, foedamque fuget Romanus Apollo
 
Barbariem, linguaeque decus, pacemque Quirino
 
Restituat; donec Latio sua Vandalus ora
 
Miscuit, & Gothica stribligine sorduit Auson,
 
Et poterat iam Roma sibi non Roma videri.
[pagina 94]
[p. 94]
 
Pythagorae monitus, doctaeq́ue silentia turbae,
 
Et tantum sapuisse sibi, sprevisse nepotes,
 
Credidit esse nefas. gaudet mens faeta futuris
 
Ignotas aperire vias, veriq́ue reperta
 
Non privata putat; solum laudabile dicit,
 
Quod commune facit. Criticas in bella cohortes,
 
Grammaticasq́ue tribus, tristesq́ue ob puncta magistros
 
Evocat, & longum libros diffundit in aevum,
 
Et sensus veterum, & labentia nomina seclo
 
Vindicat, atque alta mersum caligine verum
 
Eruit, ac querulâ socios exercet arenâ.
 
Iuliade, magni soboles augusta parentis,
 
Veronae sublimis apex, qui rapta tuorum
 
Ornasti claris Musarum sceptra triumphis;
 
Temporaque & causas Graiûm digesta per annos,
 
Abramidumque dies, desuetaque secla dedisti,
 
Haec audi lamenta pater. tibi saepè dolores,
 
Longaq́ue decrepiti fastidia lenijt aevi.
 
Tu iuveni famae stimulos, alimentaque laudum,
 
Tu studijs fomenta dabas, magnumque putabas
 
Hunc curis genuisse tuis. Rutgersius omnis,
 
Omnis in ore fuit Rutgersius. ille labores
 
Aspersis doctè salibus, sortisque levabat
 
Fata tuae, durasq́ue vices. Non Thracius Orpheus
 
Suavius immitem cantu delinijt Hebrum,
 
Aut celeres blando remoratus pectine silvas,
 
Detinuit Rhodopen. Nec te quoque passus inultam est
 
Scoppia gens, quae mendaci ieiunia lingua,
 
Et Latias redimis diris latratibus offas;
 
Scaligerosq́ue duces, tantaeq́ue exordia gentis,
 
Illustres heroum animas, neque cognita nuper
[pagina 95]
[p. 95]
 
Nomina venali esuriens sermone lacessis.
 
Haec inter dum cuncta viro delubra patescunt
 
Pieridum, & totum spirant praecordia Phaebum;
 
Caesareas Astraea fores, edicta Quiritum,
 
Et Byzantini retegit suffragia regni;
 
Quo fundus sit iure meus: qua subdolus haeres
 
Lege cadat: cur laesa fides vadimonia poscat:
 
Quo vitio solvatur hymen: quae foedera Cypris
 
Horreat, & quali damnet periuria voce
 
Rhemnia lex magnis applaudit Gallia caeptis,
 
Atque aliquam meritis mercem latura laborum,
 
Pura mente favet. Themidos sacraria mystam
 
Ingeminant, titulisq́ue decus famulantibus augent.
 
Nec tamen ancipites illi sub iudice causae
 
Praecidere diem; nec matutina molestus
 
Tempora consultor rapuit; non vocibus emptis
 
Curia felices lassavit mobilis aures;
 
Non querulas chartas, non testamenta resignans
 
Distendit mala turba togam; nec dextra rotavit
 
Carminis horrendi folia, & iam puberis aevi
 
Sollicitas de dote preces. Procul illa laborum,
 
Fortunate virûm, pepulit fastidia felix
 
Suecia, & invisis expunxit nomina rostris.
 
O quantum imperijs secreti numinis addit
 
Doctrinae venerandus amor, quantamq́ue rependit
 
Musarum fortuna vicem. Iam regia laudes
 
Audit, & augustum feriunt praeconia limen,
 
Et terras, Scritofinne, tuas. spectabilis ostro
 
Belgarum populis Princeps responsa daturus
 
Maluit esse suum. peregrè sua praemia sperat,
 
Quem puduit latuisse domi. Procul ibimus, inquit,
[pagina 96]
[p. 96]
 
Quo sortis vocat aura meae. quem patria discors
 
Negligit, Arctos habe. Sequimur te maxime Regum,
 
Et supplex tua sceptra colo. quascunq́ue per oras
 
Me tua iussa vehent, vel tempestate furentem
 
Nerea, vel duro concretum frigore Volgam,
 
Lappionumq́ue truces vultus, & saeva ferarum
 
Pellibus ora feram. glacialia sidera spernam,
 
Dum sidus sit mite tuum. Sic deserit arces
 
Battavicus, coelumque suum, Zephyrisq́ue secundis
 
Frangit Hyperboreas remis properantibus undas,
 
Et varias portans Sueonum mandata per oras,
 
Sarmatici laetus sulcat vada caerula ponti.
 
Nec tamen aut placidos invisa superbia mores,
 
Aut crescens subvertit honos. non gratia regum
 
Dissimilem facit esse sui. fastigia laudum
 
Deprimit obsequijs, & quanto maior habetur,
 
Officijs studet esse minor. virtutibus ornat
 
Oratoris opus, domino secreta potentum.
 
Et tacitos aperit motus: in foedera reges
 
Advocat; externi pandit commercia mundi:
 
Nunc sociam deposcit opem, nunc regia spondet
 
Arma laboranti patriae; nec vana suorum
 
Vota precesq́ue sinit. quicquid sperare iubetur,
 
Mox tenet, & surdas expugnat pervigil aulas.
 
Iam Taciti consulta probat. iam noscitur usu
 
Tullius; imperij varios se fundit in actus
 
Crispus, & Annaei monitus, exemplaque Livi,
 
Ac veterum nostro spectat sub sidere scenas.
 
Dicenti nunc verba Liger, nunc commodat ora,
 
Qui Vahalim, Meruamq́ue bibit, Rhenumq́ue bicornem,
 
Et qui Teutonicas medius secat Albis arenas,
[pagina 97]
[p. 97]
 
Finnorumque maris populi; nec dignius unquam
 
Roma triumphantes meminit dixisse Quirites.
 
Fare precor, talem si te genuisse nivosis
 
Iactas Saevo iugis. non haec tibi nomina debet
 
Belgica. Depositum Batavus tibi credidit ingens,
 
Et voluit te posse frui. Iam grande reposcit
 
Pignus amicitiae; & tecum dum commoda regni
 
Dividit, hos solum cineres, haec propria Belgis
 
Funeris ossa putat. Satis est audisse loquentem,
 
Orantem stupuisse satis. Sic profuit orbi,
 
Sic tibi; seu pavidos cum victrix Austria Boios
 
Exuit, & trepida miles bacchatur in urbe;
 
Seu cum Cattigenûm proceres ad mutua flectit
 
Auxilia, & socijs firmat tua foedera frenis.
 
Me luctus, lachrymaeq́ue manent. tibi prisca fatiscit
 
Gloria. Tota trahit ferales Botnia taxos,
 
Dumq́ue rogum simulat, (nam servat Belga cadaver)
 
Vndique funereas altis de montibus ornos,
 
Fraxineasque trabes, piceas, & moesta cupressi
 
Robora devolvit, laticesque, & thurea dona
 
Affundit cineri, dicitque novissima verba:
 
Ille per Elysios laetus spatiabitur agros,
 
Quaque suis errant doctorum sedibus umbrae,
 
Et Phoebo sacrata cohors, manesque diserti,
 
Iuliadem quaeret, vigilesque hebetantia sensus
 
Exutus iam membra, animae miscere repertae
 
Se cupiet, sortisque suae felicia multùm
 
Fata recensebit, regalis munera dextrae,
 
Et numen, Gustave, tuum. mox obvius ibit,
 
Non iam vota fovens, facilis contextor Iambi
 
Baudius, & quali gravitate affatus Elisam est,
[pagina 98]
[p. 98]
 
Terrarumque Deos, lucis egressus opacis,
 
Ibit in amplexus, reliquisq́ue aversus ab umbris
 
Huic uni vadet socius. veneranda Thuanus
 
Ora feret, Druidumque volet cognoscere motus,
 
Iunctaque Liligeris Brittonum foedera sceptris.
 
Felices gaudete animae, quas sera nepotum
 
Fama vehet, memorique suum decus asseret aevo.
 
At questus audite meos. Rutgersius hosce,
 
Audias hos absens gemitus. postque inclyta Regum
 
Funera, & Auriaci ploratos carmine manes,
 
Nunc etiam nostri cupiat pars esse doloris.
 
Tuque adeò, quem tota suum sibi vendicat Hellas,
 
Et Latium, ac pura Permissus proluit undâ,
 
Heynsiade, venerare rogum; divulsaque luge
 
Pectora, & iratis Parcas ulciscere Musis.
 
Dixerat: ast illam Fatavûm de liitore turbo
 
Ocyus abripuit. qualis mandata Tonantis
 
Exequitur, levibusque volat Cyllenius alis,
 
Proscinditque Notos. Non hanc remorantur euntem
 
Nubila, non venti, tempestatumque procellae.
 
Iam Frisios, Chaucosque, & praetervecta Cheruscos,
 
Quosque rigat regum indignatus castra Visurgis,
 
Et refluis pater Albis aquis, Cimbrosque feroces,
 
Codanique sinus populos, quà Riga profundo
 
Imminet, & medijs posuit tentoria castris
 
Rector Hyperboreus. Dea constitit. Ille ubi sensit
 
Palladis, ac divûm monitus afflataque coelo
 
Pectora, secum animo volvit, quis posthuma rerum
 
Pondera sustineat, Batavis quis sedibus alter
 
Ful[c]iat Arctoum facundis vocibus orbem.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken