Literatuursuggesties
Onderstaande literatuurlijst is niet bedoeld uitputtend te zijn. De vermelde boeken en tijdschriften zijn over het algemeen Nederlandstalig, prettig leesbaar en via (universiteits)bibliotheek en/of boekhandel goed toegankelijk.
De meest recente compilatie van wetenswaardigheden rond Willem Bartjens en zijn familie, waaronder een aantal recente archiefvondsten, zijn door R.C. Lambour gepubliceerd in zijn artikel ‘400 jaar volgens Bartjens’, verschenen in De Nederlandsche Leeuw jaargang 121 (2004), 76-112.
Willem Frijhoff en Marijke Spies, 1650: Bevochten eendracht (Den Haag, 1999) biedt een uitvoerige en rijk geïllustreerde cultuurhistorische synthese van Nederland in de gouden eeuw, met veel oog voor detail. De ontwikkelingen in de Europese cultuur staan beschreven in: Peter Rietbergen, Europe: a cultural history (London / New York, 1998).
Een mooi beeld van zeventiende-eeuwse omgangsvormen in de Republiek wordt geschetst door Luuc Kooijmans in diens Vriendschap en de kunst van het overleven (Amsterdam, 1997). Een levendige schets van de zeventiende eeuw treft men aan in René van Stipriaan, Ooggetuigen van de Gouden Eeuw (Amsterdam, 2003).
De rederijkerskamers en de doelen die zij met hun gedichten en opvoeringen nastreefden staan uitvoerig beschreven in Nelleke Moser, De strijd voor rhetorica (Amsterdam, 2001). Over de geschiedenis van de VOC zijn een aantal overzichtswerken verschenen. Het rijk geïllustreerde Sporen van de Compagnie (Amsterdam, 1988) van Roelof van Gelder en Lodewijk Wagenaar geeft een mooi beeld van de aanwezigheid van de compagnie in Nederland, terwijl De Geschiedenis van de VOC van Femme Gaastra (Zutphen, 2002) een algemene inleiding biedt.
Een overzicht over een aantal aspecten van de Middeleeuwse scholen treft men in de bundel Scholing in de middeleeuwen (Hilversum, 1995) onder redactie van R. Stuip en C. Vellekoop. Over de geschiedenis van het kinderboek, met aandacht voor het onderwijs en het kindsbeeld, bestaat een fraai boek onder redactie van Harry Bekkering en anderen, De hele Bibelebontse berg (Amsterdam, 1989). Met name de hoofdstukken over de zestiende en zeventiende eeuw zijn met betrekking tot Bartjens de moeite waard.
De ontwikkeling van de reken- en wiskunde in de periode van Bartjens vindt men beschreven in hoofdstukken 5 en 6 van Geschiedenis van de wiskunde van D.J. Struik, laatste editie Amsterdam, 2001. De ontwikkelingen in het wetenschapsbeeld in de zestiende en zeventiende eeuw, met speciale aandacht voor de rol van het humanisme in de opkomst van het moderne wetenschapsbeeld, staat uitvoerig beschreven in Rienk Vermij, De Wetenschappelijke Revolutie (Amsterdam, 1999).
Over het rekenonderwijs in de periode vóór Bartjens raadplege men: Marjolein Kool, Die conste vanden getale (Hilversum, 1999). Voor de omslag in de rekendidactiek rond 1800 verwijzen we naar het eerste deel in de serie Rekenmeesters (2003).
Auteursrechtelijk beschermd