Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945 (2018)

Informatie terzijde

Titelpagina van Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945
Afbeelding van Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945Toon afbeelding van titelpagina van Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (19.95 MB)

Scans (154.24 MB)

ebook (19.50 MB)

XML (3.15 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

studie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945

(2018)–Jacqueline Bel–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
bron

Jacqueline Bel, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945. Prometheus, Amsterdam 2018 (3de, herziene druk)

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr bel_002bloe02_01
logboek

- 2019-08-21 KE colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

scan aangeleverd door uitgever

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de derde, herziene druk van Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945 van Jacqueline Bel uit 2018. De eerste druk dateert uit 2015. Het werk maakt deel uit van de reeks Geschiedenis van de Nederlandse literatuur.

 

redactionele ingrepen

Voor de afbeelding van het voorplat is gebruikgemaakt van het exemplaar van de eerste druk uit de Koninklijke Bibliotheek Den Haag met signatuur NL 29 T 1560.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (20, 28, 472, 632, 634, 982, 990, 1062, 1106, 1142) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.


[pagina 1]

Bloed en rozen

 

Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945


[pagina 2]

Geschiedenis van de Nederlandse literatuur

 

Onder hoofdredactie van

A.J. Gelderblom en A.M. Musschoot

 

Dit deel, Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945, is begeleid door een Raad van Advies, waarvan deel uitmaakten: T. Anbeek, H. Bekkering, H. Brems, A.A.P. Francken, M.J.H. Meijer, B. Vervaeck, G. Wildemeersch en A.T. Zuiderent.


 

Dit boek maakt deel uit van de reeks Geschiedenis van de Nederlandse literatuur die gefinancierd werd door de Nederlandse Taalunie ter uitvoering van het besluit van het Comité van Ministers van 15 oktober 1997 over een nieuwe literatuurgeschiedenis.


[pagina 3]

Jacqueline Bel

Bloed en rozen

Geschiedenis van de Nederlandse literatuur

1900-1945

2018 Prometheus Amsterdam


[pagina 4]

Voor Frank, Nicolaas en Felix

 

Eerste druk 2015

Derde, herziene druk 2018

 

De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Aan hen die desondanks menen aanspraak te kunnen maken op enig recht, wordt verzocht contact op te nemen met Uitgeverij Prometheus, Postbus 1662, 1000 br Amsterdam.

 

Dit boek kwam mede tot stand dankzij de financiële steun van het Nederlands Letterenfonds.

Nederlands letterenfonds dutch foundation for literature

 

© 2015, 2018 Stichting Literatuurgeschiedenis

Boekverzorging Tessa van der Waals

Omslagontwerp Roald Triebels

Foto omslag Gerda Taro © International Cent/Magnum Photos Hollandse Hoogte Zetwerk en opmaak Willem Morelis

Druk en afwerking Drukkerij Wilco

Foto auteur Sacha de Boer

www.uitgeverijprometheus.nl

isbn 978 90 351 4521 4 (paperback)

isbn 978 90 351 3047 0 (gebonden)


[pagina 5]

Inhoud


Vooraf - Bloed en rozen 21
Kunst om de kunst 22
Massificatie en versnelling, democratisering en scholing 23
Uitgangspunten - selectie en constructie 24
 
1
Fin de siècle en belle époque (1900-1914)
29
 
1.1 Ouverture 31
Het fin de siècle, Couperus en De stille kracht 31
De stille kracht als staalkaart van de literatuur en actualiteit rond 1900 32
Naturalisme - race, milieu en moment 34
Decadentisme - een femme fatale en een decadente Javaanse held 36
Nieuwe mystiek - ‘suizende wieken van geheimzinnigheid’ 38
Couperus na 1900 - literatuur en canonisering 40
 
1.2 Dwarsdoorsnede 1900 44
Socialisme en gemeenschapskunst, feestgedruis en rouwbeklag 44
Het anarchisme en ‘andere zoete dweperijen’ 46
Communes en ‘geheimzinnig-stemmige’ kunstkringen 47
De ‘Hollandsche negerhut’ en het feminisme 48
Boerenoorlog 51
Buysse, Vermeylen en de Vlaamse Beweging 51
Modderrivieren en mestvaalten 53
Oud en nieuw 54
Nieuwe technische snufjes 56
 
1.3 Instituties en posities: het literaire leven aan het begin van de eeuw 58
Noord en Zuid: Vermeylen en Verwey 58
Albert Verwey: ‘geestelijk leider’ van zijn tijd 59
August Vermeylen: Vlaamse en Europese Beweging 63
Literaire tijdschriften en critici 66
Vlaanderen: een va-et-vient van nieuwe periodieken 67
Variatie in Nederland: het tijdschrift is een ‘mevrouw’ 69
Uitgeverijen en literaire circuits in Noord en Zuid 73
De auteurs: broodschrijverij en mecenaat 78

 


[pagina 6]


Netwerken, huwelijken en petite histoire 80
Literaire leraren 84
Oprichting van de Vereeniging van Letterkundigen (VvL): ‘Wij zijn geen bedelaars’ 85
Literaire prijzen en ‘prijskampen’ 88
 
1.4 Het naturalisme of de doorbraak van het moderne proza 90
Het prachtigste varken van deze eeuw 91
Verschillende visies op Zola 94
Niet alleen Zola 96
Sociaal en pathologisch naturalisme - een definitie? 98
Sociaal naturalisme in Vlaanderen: de rauwe werkelijkheid bij Buysse 100
Realisme en ironie: 't Bolleken en Het Ezelken 103
Streuvels en de Russen 104
De vlaschaard 107
Stijns en de ‘monstermenschen’ 108
Baekelmans en ‘Jo Botersaus’ 109
De ‘donkerlooden nachten’ van Vermeersch en de duistere seksualiteit 110
De ‘beestige wijven’ in Het stille gesternte van Teirlinck 112
Jaloezie en wraak in Het revolverschot van Loveling 113
Pathologische stadsromans in het Nederlandse naturalisme 114
Obsessies, ouderdom en overspel in de Haagse romans van Couperus 118
Inwijding van Emants en de kritiek op de bourgeoisie 121
De lagere klasse: Coenen, Antink en Querido 123
Sociale belangstelling ook voor kinderen 124
De groene tanden van Sprotje 125
De barokke reeksen van Querido 126
 
1.5 Oude en nieuwe vormen van idealisme: van damesroman tot detective 130
Ouderwets idealisme in Vlaanderen 132
‘Verheven lessen van wilskracht en zelfopoffering’ 134
Nieuwe ontwikkelingen in Nederland: prostituees en nerveuze types 136
De damesroman: lief en zoet 137
De mannelijke blik 140
Boudier-Bakker en Een dorre plant 141
Detectives en de slag om het lezerspubliek 142
Jeugdliteratuur 145

 


[pagina 7]


1.6 Emancipatieproza: tendensliteratuur en romans over ‘het Joodse leven’   148
Tendensromans: socialisme, feminisme en anarchisme   149
Romans over ‘het Joodse leven’   152
 
1.7 Nieuwe mystiek in Nederland en Vlaanderen rond 1900   159
Maeterlinck: ‘apostel van het mysticisme’   163
Tolstoj: ‘de mystieke graaf’   166
Ibsen en het mistige Noorden   168
Nederlands proza: Couperus’ Extaze en Van Eedens Johannes Viator   169
Mystiek in ander werk van Couperus   172
  De boeken der kleine zielen 172
Van Eeden en Van Deyssel en de mystiek   174
Mystiek in Vlaanderen   175
 
1.8 Decadentisme: fatale vrouwen en ‘taalverval’   177
Decadentistische thematiek: Praz en Huysmans   180
Couperus en de decadente Oudheid   182
De Haan: homoseksualiteit en decadentisme   184
Decadentisme in Vlaanderen: Teirlinck   187
Woordkunst, stijlverval en decadentisme   190
Gekakel in het letterkundig hoenderhok: het woordkunstdebat   192
 
1.9 Poëzie, symbolisme en een strand met ronde schelpen   196
Correspondenties   196
Het symbolisme in Nederland: Gorter en het sensitivisme   201
Verwey: de idee en de gemeenschapskunst   204
Twee nieuwe stemmen: Henriette Roland Holst en Leopold   207
  Leopold symbolist? 211
  Drie perioden in Leopolds poëzie 212
De ‘zielebloemen’ van Boutens   216
Symbolisme en vernieuwing van de poëzie in Vlaanderen   221
Van de Woestijne: weemoed en decadentisme in Het vader-huis   225
  Verschillende episodes in het werk van Van de Woestijne 229
  Van de Woestijne in Nederland 232
 
1.10 Het nieuwe en het oude geloof: socialistische en christelijke verzen   234
Poëzie en socialisme   234
Gorter en De school der poëzie   235
Traditioneel christendom in de poëzie van Noord en Zuid   239

 


[pagina 8]


Poëzie in de voetsporen van Gezelle   243
De Clercq en zijn ‘kleen, kleen dochterke’   244
Jacqueline van der Waals en ‘het geiteke’   246
 
1.11 De Anglo-Boerenoorlog, het nationalisme en het Afrikaans   249
Nederlandse poëzie: lofdichten over ‘Holland's kind dat viel voor Holland's eer’   250
Antidecadentisme en symbolisme   252
Vlaanderen, de Boeren en de ontvoogdingsstrijd   254
Een nieuwe taal en een nieuwe literatuur   255
Groot-Nederland, collaboratie en apartheid   258
 
1.12 Koloniale letterkunde: Congo en Indië   260
Tegengestelde perspectieven: Lumumba versus Boudewijn   260
Nederland en de Indische letteren omstreeks 1900   261
Naturalisme en idealisme   266
Kenmerken van de Indische roman   268
  Blanke koloniale bevolking 269
  ‘Dubieuze’ hoofdpersonen 269
  ‘Golven van passie’ 270
  Kritiek op het koloniale beleid 272
  Exotische entourage 272
  Mystiek en goena goena 274
  Stijl 275
Ontwikkelingen in de Indische letterkunde   276
Orpheus in de dessa: ethische politiek en exotisme   278
België en de Congo-Vrijstaat   281
Heart of Darkness   283
Reisverhalen: apen, panters en ‘moorkens’   284
Paters   285
Zwarte prinsen   287
Congo en Indië   290
 
1.13 Journalistiek en literatuur   292
Participerende journalistiek: Brusse, Canter, Heijermans en Van de Woestijne   293
Van de Woestijne en de ‘Boterhamse Courant’   298
Reisverhalen: de koloniën, Turkije, Marokko en de islam   300
Kuyper, Van Looy en de islam   301
Interviews en portretten   305

 


[pagina 9]


  E. d'Oliveira, de Tachtigers en de jongere generatie 306
  André de Ridder over Vermeylen, Buysse en Teirlinck 307
  Verriest: Twintig Vlaamsche koppen 309
 
1.14 Toneel rond 1900   313
Toneel in een nieuwe jas   313
Heijermans: ‘De vis wordt duur betaald’   315
Buysse en Het gezin Van Paemel   317
 
1.15 Dwarsdoorsnede 1910   319
Het ivoren aapje, realisme en neoromantiek   321
Een omstreden bloemlezing   321
Jong en oud   322
Literaire herdenkingen: Multatuli, Van Oordt en De Laey   325
Nederland op de wereldtentoonstelling in Brussel: ‘haring, kindermeel en limonade’   327
Zuid-Afrika, Congo en Indië   328
Katholicisme en hegelianisme: ‘In Holland spreekt men Bollands’   329
 
1.16 De generatie van 1910 en de bezielde retoriek   331
Het retoriekdebat   332
De bibliofiele uitgeverij De Zilverdistel   334
Van Eyck: dichter in het voetspoor van Verwey   335
Gossaert en zijn experimenten   339
Roland Holst: de prins der dichters?   341
Bloem: ‘Altijd november, altijd regen’   345
 
1.17 De Boomgaard: vóór decadentisme en esthetica en tégen de streekroman   351
Het referendum over de Vijfjaarlijkse Staatsprijs: papen en ploerten   355
 
1.18 Neoromantiek   359
Het vroege werk van Van Schendel   360
 
1.19 Twee eenlingen: Nescio en Elsschot   363
Ironie   364
Jonge bohemiens in Nescio's ‘De uitvreter’, ‘Titaantjes’ en ‘Dichtertje’   365
Bedriegers en bedrogenen in Elsschots Villa des Roses   370

 


[pagina 10]


2
De Grote Oorlog (1914-1918)
  375
 
2.1 Inleiding: Europa vat vlam   377
Oorlogsliteratuur   382
De literaire instituties in oorlogstijd   385
Boeken en bladen voor het front   385
Tijdschriften in Vlaanderen   386
Debatten: activisme versus passivisme   387
De Vlaams-Nederlandse connectie   388
 
2.2 Vlaamse oorlogsdagboeken   391
Loveling: kaartavondjes en bombardementen   392
Van de Woestijne: het einde van de melancholie?   395
Streuvels: de roes en schoonheid van het geweld   397
De rel   400
 
2.3 ‘Flanders Fields’   401
Oorlogspoëzie   401
Loopgraafsonnetten van Boens   404
De Clercq: een politieke windvaan   406
Borms: de ‘ongekroonde koning’ van Vlaanderen?   407
Grafrijmen en ‘Heldenhulde’   409
Oorlogsproza: loutering, humor, sentimentaliteit en nationalisme   411
Na de wapenstilstand: propaganda en verwerking   414
 
2.4 De Eerste Wereldoorlog in Nederland: essays, proza en poëzie   417
Journalistiek en literatuur: Louis Couperus als oorlogsverslaggever   418
De mobilisatie en de schone letteren   420
Een wereldraad van wijzen?   421
Oorlogspoëzie   423
Oorlogsproza   425
De oorlog als breuk   427
 
2.5 1916 en 1917 en de doorbraak van de avant-garde in Vlaanderen   429
Van Ostaijen, Music Hall en De Goedendag   431
Van Ostaijen en het activisme   436
  Het sienjaal 437
  Bezette stad 439
  Feesten van angst en pijn 442

 


[pagina 11]


2.6 Radicale vernieuwing in Nederland?   444
Nijhoff: decadent of vernieuwer?   445
Van den Bergh en Het Getij   451
Van Doesburg en De Stijl   454
 
2.7 De Russische Revolutie en de letteren in Nederland en Vlaanderen   457
Nederland: Gorter en Roland Holst   458
Herman Gorter: Pan   459
  De school der poëzie 462
Henriette Roland Holst en De vrouw in het woud   462
De rode vlag in Vlaanderen   465
Kenis: koketteren met het communisme   466
Brunclair, de Clarté-beweging en Fiat lux   468
 
3
De ‘Roaring Twenties’ (1920-1930)
  471
3.1 Dwarsdoorsnede 1920   473
Bloedrode papavers en geruchtmakende processen   474
Van Ostaijen in Berlijn   476
Avant-garde: de ‘banaan van zoete vergiffenis’, dada en De Stijl   477
Menselijkheid en ethiek   479
Bestsellers: traditie en oude garde   479
Erotiek en intellect   481
Naoorlogse exodus: koloniën en exotisme   482
Grenzeloze letteren   483
Religie   484
De generaties van 1910 en 1920 en de belofte voor de toekomst   485
 
3.2 Inleiding   487
 
3.3 De jonge dichters en het expressionisme in Noord en Zuid   489
Het expressionisme in Vlaanderen   489
  Ruimte 489
Vier jonge hemelbestormers   493
  Moens: icoon van het vertrapte Vlaanderen 493
  Gijsen: de dichter als profeet 494
  Burssens: het ‘kind’ van Van Ostaijen 497
  Brunclair: enfant terrible en epigoon 499

 


[pagina 12]


Het Roode Zeil, 't Fonteintje - en Manneke Pis   499
Het expressionismedebat   501
‘Pommade- en slagroomesthethiek’   502
Teirlinck en het expressionistisch toneel in Vlaanderen   505
Het expressionisme in Nederland   506
  Marsman: expressionist en ‘leider der jongeren’ in De Vrije Bladen 506
  Marsmans rode boekje 508
  Marsman als ‘geestelijk’ leider van De Vrije Bladen 512
 
3.4 De verzuiling   516
Een katholiek reveil in de jaren twintig: Roeping en De Gemeenschap   518
Katholieke gangmakers   520
  De Gemeenschap 522
Niet alleen gemeenschap, maar ook ‘roomse ruzies’   526
Van Duinkerken: tijdschriftleider, criticus, dichter en polemist   527
Vernieuwing van de poëzie: Kuyle, Bruning, Engelman en Kemp   528
Opwaartsche Wegen   530
Linkse letteren: Nu en Links Richten   532
Verzuiling: Vlaanderen   536
Walschap, esprit critique van Het Vlaamsche Land   538
Vlaamsche Arbeid en de populaire dichteres Nahon   540
 
3.5 Exotisme, chinoiserie en oriëntalisme   544
Nederland: Slauerhoff - een late, exotische poète maudit?   544
Slauerhoff en China   550
Chinoiserie en exotisme in Nederland en Vlaanderen   554
  Oosterse filosofie 558
  Dèr Mouw: Brahman 558
Oriëntalisme in Noord-Afrika: Couperus, Buysse en Kuyle   561
 
3.6 Classicisme, modernisme, avant-garde en autonomie: het einde van de poëzie?   566
Nijhoff, Vormen en het Perzische tapijt   569
  Nieuwe gedichten 573
Van Ostaijen: autonome poëzie   577
Van Doesburg, I.K. Bonset en Aldo Camini   582
Engelman en de cantilene   584
 
3.7 De aantrekkingskracht van het fascisme in Nederland   586
Wichman, De Valbijl en De Bezem   588

 


[pagina 13]


Aristo en Lutkie   589
Marsman en de zwarte benden   590
Littoria, een lofzang op Mussolini   593
 
3.8 De grenzen weer open: Amerika   597
Skyscrapers als kathedralen   598
Vroege Amerika-gangers   600
Amerika en De Gids: champagne en ozon   603
Amerikaanse literatuur in de Lage Landen   606
De film en Chaplin   609
Jazz en negrospirituals   612
  De jazz-speler 613
  De neger zingt 615
 
3.9 De vernieuwing van de roman   618
Vlaanderen: streekromans en de facelift van het genre   619
Een driemanschap tegen verliteratureluurde romans   620
  Roelants: taboedoorbrekende biechtromans 622
  Walschap: waanzin en zinnelijkheid 623
  Zielens: incest en sensualiteit in ‘Het rood konijn’ 625
Van Bruggen, een vroege Nederlandse modernist   627
Helman en zijn aap   631
 
4
De jaren der tig: Polemiek en crisis 1930-1940
  633
 
4.1 Dwarsdoorsnede 1930   635
Links en rechts   635
Nieuwe tijdschriften   636
Rellen en debatten   637
Literaire enquêtes in Vlaanderen   639
Du Perron, een literaire bullterriër   639
Ter Braak: intellectuele essays   641
Het ‘kreng’ Smeding en andere dames   641
Toneelstukken en romanbewerkingen   643
Eeuwfeest   643
Strak en zakelijk proza: Van Wessem   644
De woordkunst afgeschaft   645
Zonsondergangen, korenvelden en westenwinden   646

 


[pagina 14]


4.2 Inleiding   648
 
4.3 Forum, debatten, de canon en het essay   651
Nederland: vorm of vent   651
Forum: Vlaanderen en Nederland, een noodlottige combinatie?   654
‘Kakkerlakkensprongen’ en het einde van Forum   656
De persoonlijkheid als eerste en laatste criterium   657
Forum en de canon   660
  Elsschot, Laarmans en Boorman 660
  Lijmen - Het been 662
  Kaas 664
Forum en het essay   667
  Du Perron, Gide en het ‘etiese’ kwijl van Coster 669
  Ter Braak, Van Bruggen, Nietzsche en Politicus zonder partij 671
Het Vlaamse essay in Forum   674
 
4.4 Het modernisme in en om Forum   675
Ter Braaks Hampton Court, een ‘pastiche op Proust’?   677
Du Perron: Het land van herkomst   678
Vestdijk, Joyce en Proust   681
Het modernisme in Vlaanderen   685
  Brulez 687
  Gilliams 687
 
4.5 ‘Le chemin des dames’: vrouwen in de letteren   692
‘Truitjes van waarheid en broekjes van gedachten-diepte’   694
Het ‘grimmig requisitoir’ van Romein-Verschoor   696
De casus Woolf in Nederland   699
 
4.6 Nieuwe zakelijkheid   702
‘De aesthetiek der reporters’   704
Russische inspiratiebronnen: Gladkov, Ehrenburg en Eisenstein   706
Duitse voorbeelden: Kisch en Döblin   709
Zand en stad   710
Bordewijk een uitzondering?   713
 
4.7 Stad en platteland   718
Vitalisme, decadentisme en bezinning in Vlaanderen   720
Vitalisme   721
  Boer zoekt vrouw 721

 


[pagina 15]


Walschaps Houtekiet: antimaatschappelijkheid, vitalisme en seksualiteit   722
  Blut und Boden? 725
Decadentisme   726
  Teirlinck: het landleven, kracht en decadentie 726
  Rolande met de bles en het grootste bordeel uit de literatuur 728
Bezinning en reflectie   729
  Van de Woestijne: De boer die sterft 729
  Streuvels: Het leven en de dood in den ast 731
  Timmermans' Boerenpsalm 733
Streekromans in Nederland   734
  Coolen: Philips, de Peelwerkers en het Brabantse land 735
  De grote rivieren 739
Socialisme en communisme in de streekliteratuur   740
 
4.8 Poëzie: ‘Ik zend u dit sonnet met een tros druiven’   743
Nederland: van parlando-poëzie naar magische verzen   746
Vestdijk: een eruptie van verzen   749
‘En de boer hij ploegde voort’ versus ‘knollen en citroenen’   753
Achterberg: de dichter als koe   754
  ‘Kostganger schiet zijn hospita neer’ 757
M. Vasalis: ‘onzware ernst’ en dromerigheid   760
Poëzie in Vlaanderen   761
  Vlaamse parlando-poëzie in Forum: tussen droom en daad 762
Minne en zijn koe Tobbie   764
Van Nijlen: cactus of harmonikaspeler   766
Het ‘donkere cellogeluid’ van Van de Voorde   770
Gilliams, solist en modernist   771
 
4.9 Crisisliteratuur   775
Crisisliteratuur in Nederland   775
Proza over de economische recessie   776
Burgers in nood: een protestantse bestseller   779
Harten en brood: een kritische katholieke roman   781
Het neutrale circuit en de depressie   782
De politieke crisis in het literaire proza   783
Boekverbrandingen en Exil-literatuur   785
De instituties onder druk   787
  De Gemeenschap en De Nieuwe Gemeenschap 788
  Het Comité van Waakzaamheid 790

 


[pagina 16]


Crisis in de cultuur: Huizinga en Nijhoff   793
  ‘Voor dag en dauw’ 795
  ‘Awater’ 796
Crisisliteratuur in Vlaanderen   799
  Moens, Groot-Nederland en de radicale politiek van extreem rechts 803
  Van de Voorde, Het pact van Faustus en het nationaalsocialisme 804
  Een linkse tegenstem: Brunclair en Het heilige handvest 806
 
4.10 De Spaanse Burgeroorlog   807
Spanje in de spotlights   808
De Spaanse Burgeroorlog in Nederland: journalisten   810
Literaire vrijwilligers   812
Poëzie en proza: de vrouwelijke soldaat   814
De verzuiling   815
De katholieken   817
 
4.11 Koloniale literatuur: hitte en bronst versus ethiek en politiek   820
Congo: beschaving en bekering   822
Liefde tussen blank en zwart   825
  Verreet: inheemse personages 826
  Walschap: passie en exaltatie 827
Nederlands-Indië: feesten en faillissementen   828
  Indonesisch nationalisme - Sjahrir en Djojopoespito 830
  Vuyk 833
  De kolonie bij Bordewijk 835
Suriname: de stille plantages van Helman   835
  De ‘negerhut’ van De Kom 839
De Antillen: Debrot en zijn zuster de negerin   843
 
5
De Tweede Wereldoorlog (1940-1945)
  845
 
5.1 Dwarsdoorsnede 1940   847
Verduisteringsavonden   848
Bezet gebied: Nederland en Vlaanderen   849
De dood van Ter Braak, Du Perron en Marsman   851
Het literaire bedrijf voor en na mei 1940   852
Oude en nieuwe tijdschriften   853
Walschap en het katholicisme   854
Poëzie: debutanten en volgelingen   855

 


[pagina 17]


Bestsellers   856
Koloniën   857
Het gele huis te huur   857
 
5.2 Inleiding: de bezetting in Noord en Zuid   859
Nederland   859
Vlaanderen   861
 
5.3 Poging tot culturele omwenteling. De instituties van de nieuwe orde in Nederland   863
  De afdeling Boekwezen 865
  Verboden boeken 865
Lectoraat en censuur   867
Van Oudshoorn - een cynische lector   868
De Kultuurkamer   873
  Verzet tegen de Kultuurkamer 873
  ‘Indiaantje spelen’ 874
Nationaalsocialistische literaire prijzen   877
  Het tragische misverstand rond de dichter De Bruin 878
  ‘Tegengif’ van Roothaert 878
Subsidies van de nieuwe orde   879
Een poëtica van de nieuwe orde   880
Het einde van ‘Rotkar’ en anderen   882
 
5.4 Vestdijk en Sint-Michielsgestel. Het gijzelaarskamp als literaire broedplaats   885
‘Een somnolente dikwanst’   886
  Een poëtisch hooggebergte 890
Kamp en Kultuurkamer   893
 
5.5 Verborgen teksten: kamp- en onderduikliteratuur   895
Antisemitisme   895
Joodse literatuur voor de oorlog   898
Joodse literatuur in de oorlog: dagboeken en brieven   900
Anne Frank en Het achterhuis   902
Hillesum: erotiek, intellect en ascese   905
Mechanicus: In depôt   909
Herzberg en de ‘zwijgende film’   911
Koker: ‘als vissen in stilstaand water’   913

 


[pagina 18]


5.6 Illegale letterkunde in Nederland - Campert en ‘De achttien dooden’   916
Illegale literatuur: geuzenretoriek en nationalisme   916
De casus-Campert   920
 
5.7 Gewone en ondergrondse literatuur: uitgeverijen en literaire tijdschriften in Nederland   926
Clandestiene literatuur: avant-garde, humor en verzet   927
Mária Lécina versus Dieuwertje Diekema   930
Ondergrondse tijdschriften   932
  De Schone Zakdoek en het surrealisme 934
  Lichting en het gewapend verzet 940
  Parade der Profeten 941
  Podium 943
Versplinterd beeld   944
 
5.8 Het literaire leven in Vlaanderen: de instituties   945
Militair Bestuur   945
  Streuvels, Claes en Timmermans 948
Een wirwar van culturele en politieke organisaties   949
Culturele organisaties van de nieuwe orde: collaboratie bij het vnv, DeVlag en de Kultuurraad   950
  DeVlag 953
  Verschaeve en de Vlaamse Kultuurraad 955
  Het Kunstenaarsgilde 956
  De Vereeniging van Vlaamsche Letterkundigen 957
De boekenbranche   958
Verzet   960
 
5.9 De letteren en de nieuwe orde in het Zuiden   962
Vertommen en de volksverbonden poëzie   963
Verschaeve en het nieuwe toneel   965
De Pillecyn en de historische roman   967
De Bruyn en Mathijs   970
 
5.10 Angèle Manteau en de nieuwe literatuur in Vlaanderen   971
De Vlaamse uitgeverij in de jaren dertig   973
  Geen Vlaams-nationalistische agenda 974
De Leo J. Krynprijs voor Louis Paul Boon   976

 


[pagina 19]


981 Tot slot
 
991 Woord van dank
993 Aantekeningen
1063 Literatuur
1107 Register

 


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken