Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Een vertelling uit het Drentsche boerenleven

V.

Wat vraag ik toch naar geld of goed,

Wanneer tevredenheid

En levenslust en goeden moed

M' een bed van rozen spreidt,

zingt Roelfien onder haar werk. 't Is een oud lied, dat moeder haar leerde, maar Roelfien zingt het graag. Toen ze nog een kind was, zong moeder Annechien het met haar 's avonds in de schemering bij 't haardvuur. Daar denkt Roelfien nog vaak aan. Op 't kleine stoeltje gezeten naast moeder, zong ze mee en nog steeds zingt zij het. Het is zoo ‘eerlieks’ vindt ze. Geld en goed, dat is wat dat je elken dag afgenomen kan worden. Levenslust en goede moed is meer waard en Roelfien bezit beide.

Ze heeft alles wat ze wenschen kan: een vriendelijk thuis en alles wat daarbij hoort en dan... Wiecher. Ze wist niet, dat het zoo mooi was Wiecher te hebben en als ze goed nagaat, was het altijd Wiecher zoover haar herinnering reikt. Wiecher nam haar mee naar school. Wiecher kwam voor haar op als 't noodig was. Hij leerde haar knikkeren en hoepelen, slootje springen, waar ze o zoo bang voor was. Met Wiecher haalde ze koeien, met Wiecher ging ze aardappels poten, later hooien en alles wat er te doen was. Wiecher was haar

[p. 24]

eerste ‘jong’ toen ze mee uit spinnen ging. Later kwamen er anderen, die naar haar gunst dongen. Velen waren het; want Roelfien was een knap meisje en in haar tand niet onbemiddeld. Het plaatsje was hun eigen onbezwaard. Dat had vrouw Annechien van een oom geërfd, bij wien ze was groot gebracht.

Rieks had wat geld bespaard. Tweemaal was hij als remplacant gegaan en van dat geld was niets afgenomen, wel was het vermeerderd door spaarzaamheid. Toen de oude oom stierf konden ze op het plaatsje blijven en voor 't geld wat vee koopen en hun boerderijtje uitbreiden. Een deel bleef bewaard voor ‘kwade dagen’. Roelfien was eenig kind en velen lachte, met het meisje, het boerderijtje toe. Roelfien ‘gaf niet veel om jongens’. Ze bleef niet achter, als de gelegenheid er was, maar 't werd nooit vast.

‘'k Heb gien haost,’ zei Roelfien, ‘zoo laank ik vaoder en moeder nog liever heb, mot 't nog maor overgaon.’

In den laatsten tijd was Wiecher in haar gedachten op den voorgrond gekomen, en Roelfien, die voortdurend met hem in aanraking kwam, voelde haar genegenheid dieper worden en na Wiecher's woorden van dien avond weet ze, dat het tot liefde is gegroeid, liefde, oprecht en eerlijk. Maar als ze aan de toekomst denkt, sluipt vrees haar hart binnen. Zal ze wel ooit met Wiecher trouwen? Ze kan zich niet voorstellen, dat Harm en Fennechien daarin zullen toestemmen, al houden ze ook veel van haar. Ze is niet arm, maar bij 't geen Wiecher wacht, bezit ze niets. Wiecher, die de rijkste van al de jongelui zal zijn.

‘Dat zult ze nooit hebben willen,’ denkt Roelfien, ‘dat wij trouwt. Ik moet er maor niet over denken, dat is 't beste, ik zal 't Wiecher zekgen. Wij moet maor van 'n kanner gaon, dat is beter now, as wanneer 't te laot is; dat wij te wied hen praot zint en niet meer van en kanner ofzien kunt.’

[p. 25]

Ze voelt zich beklemd en bedroefd. Wiecher is alles voor haar. 't Zal haar zoo zwaar vallen hem op te geven en toch... als ze alles bedenkt, lijkt het haar onvermijdelijk. Haar zang is verstomd en in gedachten verzonken, doet ze verder haar werk. Aardappels uitzoeken, eters en poters, dat is een werkje om bij te zingen of te denken. Haar gedachten hebben het gezang doen zwijgen en werktuigelijk gaat ze voort.

Ze zal vanavond Sina maar eens opzoeken. Die zal haar wel opvroolijken, met haar kan ze alles bepraten; Sina heeft zelf haar pad ook niet vlak, maar die denkt er niet zoo over. ‘As ik 't er an toe heb, dan zal 't van zölf wal trecht komm',’ zegt Sina, ‘daor heb ik now gien zörg over.’

‘'t Is toch wonder,’ denkt Roelfien, ‘doe ik gewoon was met Wiecher, doe had ik gien zwaoregheid en nog maor krek zin wij tot 'n kanner komm' of 't is mis. Now moet ik aal maor d'r over denken, dat Wiecher zoo veul hef en ik zoo weineg. Men zul ja wenschen, dat 't nog maor stil zoo bleev'n was. Nee, dat toch niet. Ik zin wal blied' met Wiecher zien liefd, dat wal, want ik mag hum zoo geern liên. Ik zul hum niet geern weer missen willen... en ik heb hum nog niets iens... nog lang niet, 't zal nog wal 'n dag met 'n Zaoterdag duren, veur wij 'n kanner hebt. Maor dat is niks, ik kan wal wachten, ik heb gien haost en as Wiecher now ok maor geduld hef, dan kan 't ok wal trecht komm'. Fennechien, och, die zal d'r niet veul van zekgen, maor Haarm, dat 's nogal een groothans, maor die hef ok 'n hiel dikke geldpuil. 't Half loeg heurt hum wal en dan nog zooveul d'r boeten. 't Is ok gien wonder, dat hie hoog kik veur zien zeun, die laoter alles kriegen zal.’

't Is Roelfien veel te veel, ze zou met veel minder tevreden zijn. Wiecher alleen is wel voldoende. Het geld is er eenmaal en Wiecher zal 't wel moeten hebben.

[p. 26]

's Avonds, als 't werk gedaan is, zegt Roelfien: ‘Ik gao eem is naor Sinao, moeder.’

‘Hest wat te praoten?’ vraagt haar moeder, ‘o, die vrijerij, die wet wat.’

‘Vrijerij?’ vraagt Roelfien, ‘waorum mot dat now net vrijerij weez'n, d'r is toch nog wal aans wat te praoten as over jongs en wichter?’

‘O, jaowal, nog genoeg; maor daor gao'j 's aovends 't loeg niet um in. Toe maor, gaot maor hen, vertel maor gaauw an Sinao wel of dij hen hoes braacht hef lesten 's aovends.’

‘Och, moeder, toch,’ zegt Roelfien afwerend, maar ze gaat gauw weg om meerdere vragen te ontkomen.

‘Moeder hef d'r niks van 'zegd, dat zie 't wus,’ denkt ze, ‘zie wet zeker niet dat 't Wiecher was.’

Als Roelfien bij haar vriendin komt, staat Sina buiten.

‘O, dat treft ja best, ik wol krek hen jow hoes,’ zegt Sina, ‘en now komst doe hier, dan zin ik vrij.’

‘Och, ik wol is eem praoten,’ zegt Roelfien en gaat met Sina op de bank zitten. ‘'k Heb d' hiel week niks van dij verneum'n, dat zin ik niet wend.’

‘Nee, maor 't is er ook zoo drok. Wij hebt gaast had en dan mot eerst alles hemmeld worden van veurten en as zie vot zint nog weer.’

‘Dat is zoo, wel hef er west?’

‘Lammechien-meui is d'r west, 't zul zoo laank weez'n en now 't weer nog zoo mooi was, hef vaoder heur haold, vleden Dingsdag en vandaog hef Warmolt heur weer ophaold.’

‘Hest d' vrijer had?’ vraagt Roelfien.

‘Nee heur, dat wordt mien vrijer niet. Ik mag hum best liên, as mien neev', maor dan holt 't op, daor heb ik wal 'n aner toe.’

‘As je volk d'r ok maor zoo over denkt.’

‘Dat zal van zölf wal komm', daor zin ik niet

[p. 27]

bang veur, as 't tied is, dan zekg ik 't heur en dan zal dat wal klaor wodden. Zin 'k niks bang veur.’

‘Ik dan wal, 'k wol da'k dat ok zekgen duurde.’

‘Waorum hest zwaoregheid, jao stil maor, ik zie 't wal. Ik weet 't ok wal, 'k heb 't al laank daacht, maor umdaast doe niks verteldest, was ik er niet zeker van. Bist met Wiecher in ien schip komm'? Dat hef laank duurt, eer 't zoo wied was. En begunst now daodliek al te grummen, waacht daor maor met dat 'n aner begunt. As ij zoo wilt, he'j nargens wat van. Veur dat 't regent huuf ij gien parreplu opzetten, dat benemp je 't gezicht.’

‘Och,’ zegt Roelfien, ‘doe denkst daor zoo licht over en wallicht is 't ok 't beste, maor ik moet dan aait zoo wied hen denken en dan heb ik wal is nusterij.’

‘Dat is ok zo'n wonder niet, maor daor moe'j over hen stappen en nemen wat er is.

As d' zun schient, moe'j daodliek an gien dunnerbui denken, dan krieg ij 't heui nooit in hoes. Heuien moe'j as d' zun schient en vrijen as de jong je naor 't zin is, zoo denk ik er over. Aal die moezennusten daor lach ik wat um.’

‘'k Gleuv' dast ok wal geliek hest,’ zegt Roelfien, ‘as ij altied zörgt, kom ij ok niet oet de zörg, dat is vaast zoo.’

‘Hol dei daor dan an, dan döst Wiecher en dei zölf de beste dienst. Kwan wist ok met in hoes, dan kun wij 'n kop kovvie drinken, moeder zal 't wal broen hebben.’

Als Roelfien later naar huis terug gaat, is ze vrij wat minder zwaartillend, dan toen ze naar Sina ging. Sina's vroolijke natuur, die niet zorgt voor den tijd, brengt Roelfien altijd weer in evenwicht. Ze komt vroolijker thuis dan ze ging en moeder Annechien, die zich bezorgd maakte over haar kind, denkt dat ze zich vergist heeft, toen ze meende, dat Roelfien

[p. 28]

meer om Wiecher geeft dan haar gewenscht voorkomt. Wiecher, de rijke boerenzoon, lijkt haar niet de aangewezen persoon voor Roelfien om lief te hebben. Ze zullen nooit toestaan, dat Wiecher trouwt met een meisje, dat niet meer bezit als Roelfien. Wat voor velen een begeerlijk boerderijtje is, komt voor Wiecher niet in aanmerking. En dan, Harm is een beste kerel, die wel wat missen kan, maar heel trotsch is op zijn bezit en stand. Zou Wiecher al tot Roelfien overhellen, dan zal zijn vader toch nooit in een huwelijk toestemmen en vrouw Fennechien is zoo gewoon, dat Harm het roer in handen heeft, dat haar stem niet veel zegt, zoo ze er anders over mocht denken. En wat dan als eenmaal Roelfien's hart aan Wiecher hangt en zij niet kunnen trouwen, dan zou haar kind ongelukkig worden en dat wil Annechien zoo mogelijk voorkomen.

Ook Roelfien gaan deze dingen door het hoofd en zij meent, dat ze er nooit toe zal besluiten toch met Wiecher te trouwen, tegen den zin van zijn ouders. Ze is er niet zeker van, dat Wiecher het zal opgeven. Is Harm Luten onverzettelijk als hij zich iets vast heeft voorgenomen, Wiecher is zijn zoon en doet in dat opzicht niet voor hem onder. Maar als ze dan bedenkt, hoe ze allen op haar gesteld zijn en haar aanhalen, lijkt het haar toch niet onmogelijk, dat alles wel zal mee vallen. Sina zegt altijd: ‘Niet zörgen veuraf, dan zin ij meui as 't er an toe is en kun ij je niet verweren as 't mot.’

‘Sinao hef geliek,’ zegt Roelfien, ‘niet zörgen veur den tied.’