Faems weer-galm

(1670)–Cornelis de Bie– rechtenstatus


Het geldt maeckt den man. Ditia si attuleris munera, gratus eris Crede mihi res est ingeniosa dare. DIe seer begerich sijn, om neerstich af te meten Het keurich onderscheyt van ryckdom, en het weten Van wyse letterkunst, en moeten niet veer gaen Maer op den handel van de menschen d'oogen slaen: Die hedendaeghs om t'gelt sijn graeger als de vissen Naer t'waeter vande zee, om datse niet en missen Te crygen wat hun lust voor t'gelt, maer wetenschap (Die in geen beurs en woont) sit op den leegsten trap. Diogenes die had daer-om wel rechte reden Om tydt (in't soecken vande menschen) te besteden Op't claerste vanden dach met keerslicht in de handt Al-waer een groot gewoel van menschen t'alle cant Verscheen, daer hyse soecht, maer neen; dit was het meesten Om dat hy menschen vond' veel arger als de beesten En waeren aen den mensch het minste niet gelijck Soo docht hem geen te sien, besonder die seer ryck En sonder kennis sijn om wysheyt t'onderscheyden Van de niet-wetentheyt, sy laeten hun verleyden Door aen-lock van het gelt tot onrechtveerdicheyt Die wysheyt, eer en deught uyt haere palen leydt.
[pagina 375]
Dit was de reden dat Diogenes sich voeghde Te woonen in een ton, midts hem niet en genoeghde Als t'gen' natuer en geeft aen een gerust gemoedt Dat meer te prysen is als al des werelts goedt. Die t'minsten niet en past op Alexanders vraegen Wat aen Diogenes op d'Aerde mocht behaegen, Dat hy t'hem schencken sou, hy antwoord' inde ton Hoe hy het claere licht van d'eel strael rycke Son Meer achte als sijn Ryck, om naer de rust te leven Dat hy hem die benam en niet en cost gegeven. Is't wonder aengesien dat d'eer voor t'gelt nu vlucht Want die geen gelt en heeft is vol van ongenucht. Als Jupiter in schyn van eenen gulden regen Compt inden schoot gedaelt, de eer die blyft verlegen En op het schap geset, het gelt verdooft de deught En spot de wysheyt uyt, om dat het gelt baert vreught. Al waer den rycken noch soo plomp in al sijn seden Men eert hem on sijn gelt, het gelt rooft recht en reden Daer nochtans d'eer alleen de wysheyt onderhoudt (Als t'licht der wetenschap) schoon datse nu soo kout Als ys schynt aen den mensch, die d'eer niet veel sal achten Om dat het gelt alleen wilt thoonen meerder crachten: Dat door de mueren dringht, en maeckt t'gen' recht is, crom De beste Advocaets en rechters dickwils stom. Om t'gelt soo danst den hondt, die gelt heeft wil regeren Al waer hy dul oft sot, dus moet den mensch sich keeren En voegen naer den wil, Het gelt dat maeckt den man Oft wel oft qualijck gaet t'gelt heeft den bras daer van. Het gelt den oorspronck is van overvloet en welde Het gelt maeckt cracht en macht, men treckt met gelt te velde Het gelt dat word gedient met alle snare spel En brenght oock menich mensch door wellust inde hel.
[pagina 376]
Het gelt alleen het gelt beheerst de sterckste landen Naer wyens soeticheyt de monden water-tanden. Al hadmen noch soo veel, men snackt altyt naer meer Al wat het gelt omhelst gedydt tot luck en eer. Ey siet wat hier verschynt, wat sal ons dit beduyden Het is een sinne-beldt, t'geen' rieckt naer sulcken cruyden Waer uyt men vatten can hoe t'hedendaeghs al gaet Met t'leven vanden mensch, waer van de schets hier staet. SIet, hoe den Nacht-uyl sich verthoont als eenen dwaesen Scherp sienich door den bril, niet om sijn jongh te aesen Maer als een Leeraer oft blindt geusen Predicant Die sijnen bybel neemt heel avrechts inde handt, Siet; hoe de Vleer-muys met haer pluymeloose vlercken Den mis-slach van den Uyl, in al sijn plompe wercken, Vlytich bewillecoort en toestemt, inden schyn Om dat-se anders niet als schaduw-vrienden zyn Licht-haeters, nacht-gespoock, vol list tot dieveryen Die al de vogels vande lucht daer-om bestryen En steken naer hun doodt. Siet oock den Joncker aen Seer prachtich op-getoeyt, om naer het Hof te gaen Met sijnen Esels cop, en lange Midas ooren, Om hem op't clincken vande bors te laten hooren waer-door hy crygen ccan al 't gen' hy maer begeert Waer-door hem licht'lijck wordt Fiat geaccordeert. De giericheyt nu als een water ader bortelt Uyt de begeerlijckheyt, en is soo diep gewortelt In't herte van den mensch, dat niet te crygen is voor die geen bors en heeft, schoon de gesteltenis. Van u ervarentheyt in alle wetenschappen Waer thien-mael soo bequaem tot 'tgen' men soeckt, het clappen En is by hun geen gelt: al wist-men A voor B, Een wys man sonder gelt daer geckt-men heden mé,

Vorige Volgende

Het geldt maeckt den man.