Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne (1683)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne
Afbeelding van De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyneToon afbeelding van titelpagina van De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.97 MB)

ebook (4.38 MB)

XML (0.84 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne

(1683)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XXIX. Hooft-Stuk.
Van de beweginge en ruste.

DE beweginge kan tot de gezondheid mede niet weinig voordeelig sijn, welke te weinig of te veel sijnde, mede siekten kan veroorsaken.

Van gelijken is mede de ruste ofte het veel sitten en weinig exercitie oft oeffeninge in veelheid en weinigheid schadelijk: daarom moet de middelmaat gehouden werden.

We sien t' Amsterdam dat luiden welke veel gaan en staan, werken, loopen, springen, dansen, ryden en diergelyke veel gesonder sijn als de vrouwtjes en ook vrysters die den geheelen dag sitten, of soo se al uit sijn, sich in een sleedje oft karos laten van d' eene plaats tot d'andere brengen. Want de oeffeningen doet ons bloed en vochten meer bewegen,

[pagina 205]
[p. 205]

ook moeten wy meer ademen, waar door ons bloed vloeybaar gehouden werd, en raakt door de warmte van d'ontsteking der lucht in de longe, beter aan het werken: waar door we noodsakelijk gesond moeten sijn en voorkomt veel siekten: maar als men al te veel woelt en te weinig slaapt; of geen goede dieet en houd, verspilt het veel geesten, en daar werden geen of weinig nieuwe geboren. Die sich nu te veel tot de stilte begeven, krygen een traag loopend bloed, want hoe minder beweginge, hoe meer de deeltjes op malkanderen gedrukt werden, welke aan malkanderen hangende, de leden en alle pijpen stram doen gaan. De gewoonte moet men ook veel toe geven: want een Predicant, Regts-geleerde oft Medicyn, kan men geen schop in de hand geven om te werken, maar men moetse gebieden dagelyks te gaan, of met een pallet te spelen. De oeffeninge tot over het sweeten is te veel, daarom moet men tegens die tyd ophouden.

De kinderen op datse geen papsakken souden werden, moet men gebieden te spelen, te wandelen, koten, knikkeren, hoepelen &c. na de tyd van het jaar mede brengt, hier door werden sy sterk en vrolyk.

De groote oeffening even na den eten, doet de spijse onverteert uit de mage komen, daarom is een sagte wandelinge best.

In de winter tyd, wyl de beweginge van het hemels vuur soo sterk onse sappen niet doet bewegen als des somers, mag de oeffeninge in de winter wel wat sterker sijn als in de somer.

Als men moede is, moet men niet te schielijk rusten, of het bloed blijft mede te schielijk stil staan, maar men moet allenxkens tot bedaren komen, sulx doet men de paarden, welke moede sijnde en besweet, eerst noch een weinig om geleid werden, eermense stalt.

Als men ook verhit is moet men niet drinken, of

[pagina 206]
[p. 206]

het warme bloed werd te schielijk koud en stolt terstond: maar wat brandewijn, of een teuge goede wijn is best.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken