Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

CCXXIX. Hoofd-stuk. Helleborus Niger, Veratrum Nigrum, Swart Nies-kruid, Heilig-kerst-kruid, Vier-kruid, Krop-kruid en Luis-kruid.

BEhalven de witte Nies-wortel, heeft men nog dry andere, Swarte-nies-wortel genaamt, waar van d'eerste de egte is, en de twee andere bastert soorten. De Egte dan heeft groote bladen in veele harde, gladde, langwerpige, matig breede, en saags-gewys geschaarde blaadjes verdeelt, welke alle met hare steeltjes op een dikkere en langere steel

[pagina 301]
[p. 301]

rusten; maar d'onderste zyn ongeschaart. Van tusschen de bladen komen dunne steeltjes van een spanne ofte anderhalf hoog, hier op komen vyf-bladige redelyk groote bloemen, eerst uit den groenen wit, daar na, en in 't midden met geel-agtige draadjes; daar na werden sy wat paarsagtig, en eindelyk groen, wanneer de zaad-huisjes door de bloemen beginnen door te boren. Dese zaad-huisjes zyn 5. 6. of 7. by een gevoegt, en zyn van gedaante de Akeleijen seer gelyk; waar in bruin zaad besloten legt. De wortelen bestaan uit redelyk dikke en swarte veselen, waar door een dunne houtagtige ribbe loopt.

D'eerste valsche ofte Krop-kruid en Vier-kruid genaamt, is de egte seer gelyk, maar de deilingen der bladeren zyn wat langer, smalder, en duisterder groen. De bloem-struikjes, die tusschen de bladen uitschieten, zyn wel een voet somtyds hoog, boven eenigsins taks-gewyse verdeelt, waar op de vyf-bladige, geel-groene, nederwaarts hangende bloemen komen, wat kleinder als van de egte, waar na mede vier ofte vyf soodanige zaad-huisjes met rond en swart zaad voortkomen. De wortelen zyn mede swart en veselagtig, maar dunder als van de egte.

De tweede valsche noemen sommige Luis-kruid, wast langer, dikker en hooger van struik; ook syn de bladen veel langer en smalder, andere beide vorige soorten gelyk. De bloemen en zaad-huisjes zyn als van Vier-kruid; en de wortelen als van het egte swarte Nies-kruid.

Alle dese soorten wasschen alhier alleen in de hoven. De egte bloeid in 't begin van de Winter, wanneer die niet te streng is, en de twee andere wat later. De wortel blyft de geheele Winter over.

Sy werd gebruikt in al het gene daar men de wit-

[pagina 302]
[p. 302]

te in gebruikt. Dog men siet se selden voor schryven, dan in pok-dranken, en in het Extractum Catholicum. Uit de wortelen selfs kan men een Extract maken, als mede Tinctuuren. Daar zynder die de gedroogde bladen tot poeder stooten, en dagelyks voor veele langduurige siekten gebruiken. De wortel werd in d'ooren der paarden en hoorn-beesten gesteken, om die van Krop-sweren te genesen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken