Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

CCCCLXXIV. Hoofd-stuk. Tilia, Linde-boom.

MEn noemtse Mannetjen en Wyfjen. Het Wyfjen die de gemeenste is, dese werd vry dik en hoog, zig met veele takken wyd en zyd uitspreidende. De schors is van buiten bruinagtig, effen en glad, maar aan de binnenste zyde, naast het hout, uit den geelen-wit: zynde taay, buigsaam, en bequaam

[pagina 577]
[p. 577]

om daar touwen van te draaijen. Het hout is sagt, wit, effen, en sonder weeren. Dese boom schiet haast op, krygt vroeg bladen, maar laatse vroeg vallen. De bladen zyn effen, glad, blinkende, bleek-groen, rond, en groot, dog evenwel spits toeloopende: rontom wat gekerft, hebbende yder een redelyke lange steel: in de Herfst, tegens dat sy afvallen, werden sy geel. De bloemtjes komen veele by een aan steeltjes; en yder voornaamste steel (die zig daarna in veel meer andere verdeelt) komt uit een lang, smal, bleek-geel blaadjen. Yder bloemtjen bestaat uit veele geelagtige draadjes, die aangenaam van reuk zyn. Na de bloemtjes komen daar ronde bolletjes, van groote als een kleene aalbes, ofte kleine erwt: in welke klein, rond, en swartagtig zaad is. De wortel is vry groot, niet alleen diep sinkende, maar zig ook ter syden uit breidende, waar uit weder nieuwe loten komen.

Het Manneken heeft wat rouwer, harder en brosser bast. Het hout is wat harder, weeragtiger, en wat geelder van koleur. De bladen zyn rouwer, en die van d'olmen seer gelyk: sy brengt selden bloem ofte vrugt voort: nogtans gebeurt het, en dese zyn plat, rond, en als gevouwen en in een gedrongen, hangende aan lange steeltjes, tros-gewys veele by een.

Men vindse veel in bossen, langs de wegen, cingels der steden, enz. Sy bloeijen in de Lente: en werden meest geplant om hare cierlyke groente, en aangename reuk der bloemtjes. Het is aardig dat men de Linde-boomen averegts om kan planten, soodanig dat de wortelen in de logt tot takken uitgroeijen: en dese groeijen alle andere in groote en wydte verre te boven: en dit selfde bespeurt men mede in de Wyngaart, Aalbesien, Kruis-besien, Wilgen enz.

[pagina 578]
[p. 578]

De bloemtjes werden meest gebruikt tegens de vallende siekte, hoofd-swymel enz. maar alsoo dese bloemtjes uit veel slymige en taaije deeltjes bestaan, kan ik daar sulke kragten niet in bespeuren: maar zyn beter gebruikt tegens de bloedige en pynelyke bloedloop der darmen, alsoo sy eer genesende en matig stoppende zyn. De bladen konnen dienstig zyn om op harde geswellen te leggen, om te doen verdwynen ofte te doen rypen. Het hout dient niet alleen om koffers en andere dingen van te maken: maar des selfs kolen werden met menigte gedooft, tot gebruik van silver- en goud-smits: waar mede ook bus-poeder gemaakt werd. De basten zyn bequaam tot touwen, en ook om wiegen, mand-werk, enz. te vlegten.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken