Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Kortbondige spreuken wegens de ziektens (1979)

Informatie terzijde

Titelpagina van Kortbondige spreuken wegens de ziektens
Afbeelding van Kortbondige spreuken wegens de ziektensToon afbeelding van titelpagina van Kortbondige spreuken wegens de ziektens

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.82 MB)

Scans (55.61 MB)

XML (0.76 MB)

tekstbestand






Editeur

G.A. Lindeboom

Vertaler

Cornelis Love



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Kortbondige spreuken wegens de ziektens

(1979)–Herman Boerhaave–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Bastert long-ziekte.

867. Welk longziekte s'winters van de koude, in de Lente van opkomende warmte aankomt, pleeg zyn oorsprong te nemen uit een taye slym in 't geheele bloed gebooren uit eertyds verhaalde oorzaaken (69. 72.) en langzaam de longen inproppende, tot dat die eindelyk in deze ergste, en dikmaals doodelyk onverwachte ziekte verkeert.

868. Alwaar dit kwaad een weinigje aangewaschen is, heeft voortgebragt nu in 't gantsche Lichaam zeer veel uitwerkingen, (72. 74.) en dan daarenboven die, welke eige aan een langzaame Longontsteeking (825. 826.) waar van 't kwaad zeer moeyelyk om te geneezen.

869 Want een bloedlating, en zo ver behandeld, als in deze ziekte vereischt werd, (854.) beschadigd zeer om de zwakkere ingewanden, en al te veel vremde taye vochten: hier door gescheenen eerst te helpen, dog aanstonds de quaalen vermeerdert.

870. Maar verdunnende hier zo beroemd terwylze een inval in de longvaten vermeerderen, vermeerderen dikmaals de in een gedrongentheid, ende 't ongebondene van 't verstoppende, te gelyk maaken ze de ziekte schielyk dodelyk.

871. Die ziekte is gemeen aan oude, snotachtige, koude, sinkingachtige, en die met verkoudheid gequeld

[pagina 160]
[p. 160]

zyn, pleeg te volgen alle oorzaken, welk door 't schielyk te bewegen de stilstaande in de longen dryven, als loopen, roeping, gezang, dronkenschap byzonder van warmmakende, brassing, warmte van kaggel, badstove, Zon, meest indien op de hette hier door gebooren schielyk een schielyke koude komt.

872. Eerst door een bedriegelyke zachtheid overvald die 'er niet om denken: dewyl door een lichte vermoeidheid, zwakheid, alle beweging van hertstocht byna weg zynde, door zwoeging, drukking van borst, beginnende, zulke lichte bewegingen verwekt, dat nauwlyks de tekenen van hette, of koorts eenig gevaar aanmanen; daar op geduurige rillingen, bespringingen van een klein koortsje komen 'er by; waar van schielyk wasschende de zwoeging en zwakheid de dood; welker vooruitzicht in water en polsslag naeuwlyks 'er niet by geweest is.

873. Word genezen door deze zeer voorzichtige wys:

1.Laat een lating geschiede uit een ruime wond.
2.De buik gezuivert door een klysteer, dat dagelyks herhaald werd, tot dat de teekenen hebben geleerd, dat de long verlicht is geworden.
3.Laat gebruikt worden 't soberste voedzel van vleeszop byzonder met een weinig zuur, lichte drank uit water en honing.
4.Laat gebruikt werden dampingen, en rookingen beschreven (866.) verdunnende afkookzels, afvagende, zeer zacht openende geduurig moet men drinken; en te gelyk badstovingen van de schenkels, en voeten, en ruim bleintrekkende.

874. Uit deze allen (820 874.) werd reden gegeven, waarom deze ziekte aan de kinderen en Vrouwen zeldzamer? als ook waarom aan die, welk zyn van een ruime t'zamenstel, ten aanzien van 't maakzel der vasten, nauwlyks 't geschied? Waarom in deze licht en byna van zelfs genezen werd? daarentegen in sterke en geoeffende Lichaamen? Uit dezelve blykt te gelyk, dat deze ziekte byna voorkomt uit al 't geen voorgegaan is, aleer daar uit een zieke komt te sterven; en aldus

[pagina 167]
[p. 167]

de naaste oorzaak is, en byna 't laaste uitwerkzel van alle dodelyke ziektens, de Longontsteeking is.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken