De Nederlandse en Vlaamse auteurs

[p. 5]

Verantwoording

Toen de uitgever ons benaderde met het verzoek om de redactie op ons te nemen van dit lexicon van de Nederlandse, Vlaamse en Friese auteurs van middeleeuwen tot heden, hebben we deze taak met nogal wat aarzelingen op ons genomen. Men stelde zich voor het materiaal dat in de Moderne Encyclopedie van de Wereldliteratuur (2de druk) lag opgeslagen te benutten door het te herdrukken met slechts hier en daar enkele kleine wijzigingen en aanvullingen. En daar lag onze belangrijkste aarzeling. Naar ons oordeel was er tussen het verschijnen van het eerste deel van de encyclopedie in 1980 en dat van het tiende deel in 1984 teveel nieuwe literatuur verschenen om die te kunnen negeren. Bovendien wilden we graag de gelegenheid aangrijpen om enkele jongere auteurs en oudere anonieme teksten toe te voegen. In het milieu van de wereldliteratuur zouden die wellicht hebben misstaan, maar in een gespecialiseerd lexicon mochten deze trefwoorden niet ontbreken. En tenslotte wilden we de mogelijkheid openhouden om eventuele fouten te verbeteren en omissies weg te werken. Gelukkig had de uitgever begrip voor onze argumenten en kregen we de gelegenheid een aangevuld en verbeterd lexicon te vervaardigen waarvoor de tekst volledig opnieuw gezet zou worden.

Aan de teksten van de oorspronkelijke medewerkers werd door ons zo min mogelijk gewijzigd. Dat is dan ook de reden dat meestal het oorspronkelijk auteurschap kon worden gehandhaafd. Onze verbeteringen betreffen gewoonlijk kleine inhoudelijke veranderingen, evidente zetfouten of correcties in data of jaartallen. De belangrijkste bijstellingen vormen de aanvullingen van werken, uitgaven en literatuuropgaven, waarmee we de lemmata zoveel mogelijk up-to-date gemaakt hopen te hebben. Voor wat de literatuuropgaven betreft hebben we geen volledigheid nagestreefd, maar de gebruikers allereerst dat materiaal willen bieden waarmee zij ander bibliografisch materiaal kunnen vinden. Uiteraard zijn dat de belangrijkste publicaties, maar vaak ook de meest recente.

Een andere belangrijke wijziging in de oorspronkelijke teksten is het laten vervallen van de vaak uitvoerige samenvattingen van afzonderlijke werken. Omdat wij er de voorkeur aan gaven dat er een typering gegeven wordt van het gehele oeuvre van een auteur, leken ons deze samenvattingen daaraan niet dienstbaar. Bovendien bleek de keuze van de op die manier samengevatte werken nogal willekeurig. Alleen wanneer het gehele oeuvre min of meer verduidelijkt kan worden aan de hand van één bepaalde tekst hebben wij in een enkel geval een dergelijke uitweiding laten staan.

Omdat in een lexicon nauwelijks gelegenheid bestaat om verbanden tussen de erin behandelde auteurs of teksten aan te geven, hebben wij een historisch overzicht van de Nederlandse, Vlaamse en Friese literatuur aan het alfabetische deel vooraf laten gaan. Wij hebben daarmee twee doelstellingen willen dienen. In de eerste plaats kan de gebruiker op die manier zelf tot op zekere hoogte vaststellen wat de plaats van een bepaalde auteur in de literaire geschiedenis is geweest. In de tweede plaats worden in de lemmata zelf bij herhaling literair-historische aanduidingen gebruikt ter nadere bepaling van het werk van een auteur of tekst.

[p. 6]

Die literair-historische terminologie kan de gebruiker nu veelal terugvinden in het globale overzicht van de Nederlandse, Vlaamse en Friese literatuurgeschiedenis.

Toen wij aan deze taak begonnen, hadden wij de ambitie een lexicon te verzorgen dat alle andere lexica op dit terrein overbodig zou maken. Maar, hoewel alle teksten nogmaals zorgvuldig zijn nagelopen op mogelijke tekortkomingen, zijn wij er niet van overtuigd dat wij erin geslaagd zullen zijn foutloos werk af te leveren. Wij nodigen de gebruikers van ons lexicon dan ook uit om fouten en omissies aan ons te melden, opdat wij er bij eventuele herdrukken ons voordeel mee kunnen doen.

Wij stellen er prijs op uitdrukkelijk te vermelden dat de verantwoordelijkheid voor dergelijke fouten geheel bij ons ligt en niet bij de medewerkers.

De heer F. Dam, verbonden aan het Fries Letterkundig Museum te Leeuwarden, danken wij voor het onder zijn hoede nemen van de Friestalige auteurs en het schrijven van het historisch overzicht van de Friese literatuur.

Aan Reintje Gianotten, Peter Kroone, Freddy van Thijn en Dick Welsink, die met toewijding en onder grote tijdsdruk alle kopij nog eens kritisch hebben doorgenomen en veel hebben aangevuld en verbeterd, hebben wij eveneens veel te danken.

Amsterdam, oktober 1985

G.J. van Bork
P.J. Verkruijsse