De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Antwerps liedboek

Moderne benaming voor Een schoon liedekens-boeck inden welcken ghy in vinden sult veelderhande liedekens, oude ende nyeuwe, om droefheyt ende melancolie te verdrijven. Dit boekje, in 1544 door Jan Roulants te Antwerpen gedrukt, is de oudst bekende en tevens rijkste verzameling van wereldlijke liederen in het Nederlands: 221 stuks, grotendeels uit de 15de en het begin van de 16de eeuw, deels ook ouder. Op grond van de in principe alfabetische volgorde van de teksten heeft men geconcludeerd dat er oudere drukken moeten hebben bestaan; het is echter waarschijnlijker dat de oorlogstoestand (de plundertocht van Maarten van Rossum) het drukproces heeft onderbroken en dat men die tijd heeft gebruikt om nog een groep teksten opnieuw in alfabetische volgorde, toe te voegen. Ofschoon er geen ketterse of opstandige liederen in staan, kwam het boekje in 1546 op de index.

Uitgaven:

H. Hoffmann von Fallersleben (ed.), Antwerpener Liederbuch von Jahre 1544 (1855); W.G. Hellinga (ed.) (1941), in modern Nederl., met inl.

Literatuur:

C.C. van der Graft, in Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., 22 (1903); S. Hirsch, Studien zum A.L. (1923); J. Koepp, Untersuchungen über das A.L. (1929); N.B. Tenhaeff, `Historieliederen in het A.L.', in Verspreide Geschriften (1949); K. Vellekoop, H. Wagenaar-Nolthenius, W.P. Gerritsen en A.C. Hemmes-Hoogstadt, Het A.L., 87 melodieën op teksten uit `Een schoon liedekensboeck' van 1544, 2 dln. (1972); J. Houtsma, `Gelieven bij de dageraad in het Antwerps Liedboek', in Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk., 95 (1979).

[J.J. Mak en G. Stuiveling]