Het revier

[p. 48]

De oude Pool

's Avonds na het appel was er spreekuur. Dan stroomde het revier vol. In bijna alle gevallen was het enige geneesmiddel: betere voeding. Maar het was ook het enige waarin zeker niet voorzien kon worden. Dysenterie en tuberculose kwamen het meest voor. Eigenlijk kon alleen aan wonden iets worden gedaan; deze werden ontsmet en met verbandpapier omwonden. Meer viel er ook niet te doen. Medicamenten ontbraken.

Een kleine Pool kwam binnen. Witte haren, een goed gesneden gezicht waarover de uitdrukking lag van een stille berusting. Hij zag er zo oud en zo broos uit dat we vreesden dat hij uit elkaar zou vallen. Zijn sleutelbeen was gebroken: Stephan had zich verveeld en een practical joke bedacht. Op een half-open deur had hij een pot neergezet. Toen de kleine Pool door die deur binnenging kreeg hij de pot op zijn schouder. Henri had de breuk vastgesteld.

De Pool voelde weinig van de pijn. Wij vertelden hem dat het gebroken been gezet moest worden en dat dit, bij gebrek aan verdovende middelen, wel een pijnlijke ervaring zou worden. Hij knikte begrijpend.

Zonder dat hij een geluid liet horen werd het been gezet; een verband uit gips en papier hield de schouder op zijn plaats. De

[p. 49]

oude Pool werd opgenomen in een van de acht bedden die ons hospitaal rijk was. Hij sliep meteen in, met een zucht van verlichting.

Ik bezocht hem vaak; hij had nooit pijn en klaagde nooit. Uit zijn ogen sprak zo'n ontroerende dankbaarheid voor het plotseling zo menselijk geworden bestaan dat wij afspraken alles te doen om deze patiënt bij ons te houden. Er waren echter maar acht bedden, zodat meer dan vier dagen ‘Bettruhe’ verboden was. De commandant en de ‘Lagerälteste’ gingen dat na: een hospitaal is geen ‘Ferienaufenthaltsort’.

Op al mijn vragen knikte de kleine Pool; hij glimlachte vaag, geen kracht meer over voor een gesprek. Hij hield mijn hand vast en streelde die heel langzaam.

De volgende avond bij het maaltijden kwam Kubit binnen. ‘Pole kaputt’, riep hij triomfantelijk. Wij sprongen op, hij was ingeslapen met een gelukkige glimlach op zijn oud, ingevallen gezicht.

Toen de papieren kwamen bleek hij veertig jaar te zijn.