Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 55]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 56]
| |
VVaerheydt.Ionckher die soo scheert den hane,
Als het kaetjen van de bane,
En u roemt soo breedt en wijt,
Dat ghy vry gheboren zijt;
Comt, ontdeckt u duyster ooghen,
Ick moet hier wat fraeys vertooghen,
VVaer uyt dat ghy sult verstaen,
Dat u woorden creupel gaen.
Siet, dit voghelken can singhen,
'tCan wel huppelen, wel springhen,
'tCan wel vlieghen hier en daer,
Oft het vry van banden waer.
Niet te min het is bedwonghen
In den vlucht en in de spronghen
Door een swacke kinderhandt,
'tIs vry-onvry in den bandt.
Dit's een beeldt ghetreft naer't leven,
Dat de VVaerheydt heeft ghegheven
Van den vrijdom van het kindt
Dat-men in de wereldt vindt.
Comt het tot sijn rijpe jaren,
'tSchijnt in vrydom voort te varen;
'tIs van vrydom dat het waeght,
maer eylaes! als slaef gheplaeght.
| |
[pagina 57]
| |
Niemandt onder alle menschen
Oft-se volghens hare wenschen
Hoogh oft neder zijn ghestelt,
Oft hy moet hier zijn ghetelt.
VVant den bandt van Adams sonde
Gheest den vrydom sulck-een wonde,
Datter oock gheen slavernie
Meerder is in't landt, als die.
En al waret soo ghevallen,
Dat ghy noch door Adams mallen,
Noch door Eva waert ghevelt,
Oft in slavernije ghestelt;
Iae met onse Lieve Vrouwe
VVaert bevrijdt van desen rauwe,
Niet te min ghy laeght noch vast
Als een slaef met grooter last.
Ghy zijt aen een rat ghebonden
VVanckelbaer op alle stonden,
Dat de menschen hier gherieft
Iust ghelijcket hem belieft.
Desen doet het hooghe sitten,
D'Ander delven ende spitten,
Desen setten op den stoel,
d'Ander smijtet in den poel.
Nu soo willet ons ghelucken,
Morghen sallet ons bedrucken;
| |
[pagina 58]
| |
Heden zijn wy wel ghesien,
Morghen kan ons niemandt lien.
Nu soo blase 't soete winden,
Dan soo wille 't ons verslinden;
Dit seer onghestadigh wiel
Volght ons altijdt op den hiel.
Niemandt heeft sich vry beseven,
Die van moeder creegh het leven,
Hoe verheven, hoe gheleert,
'tVVas seer haest met hem verkeert.
Maer die uytter tijdt ghescheyden,
In de graven ons verbeyden
Zijn allen hier af verlost,
Evenwel noch wormen-cost
VVie sal dorven dan veel rasen,
VVie sal segghen als den dwasen,
Dat hy vry is in de locht
Van sijn moeder voort-ghebrocht?
Daer hy niet en kan verwerven,
(Ick en spreeck hier van gheen sterven)
Dat hy met een vry ghemoet
Sijne camer open doet?
O ghy dwase liche sinnen,
Die bedrogh soo comt te winnen;
Vrydom daer ghy soo op staet,
Hanght aen eenen sijden draet.
| |
[pagina 59]
| |
Duysent vreesen, duysent baren
Comen op ons aenghevaren,
In wat roep, oft in wat staet,
VVaer-men light, oft waer-men gaet.
Soo dan niemandt van ons allen
Magh van sijnen vrydom kallen,
Oudt, oft jonck, oft ick, oft ghy;
Maer die doot is, die is vry.
Al en light ghy niet ghevanghen,
Noch gheboeyt met ijser tanghen;
Al en zijt ghy niet vercocht,
Noch in Turcks ghewelt ghebrocht;
tIs te vroegh noch om te rommen,
Daer veel onghelucks kan kommen:
'tEyndeken dat wijset al
VVat ons eens gheschieden sal.
Siet den visscher met sijn knapen,
Die in zee de mossels rapen,
Die en schreeuwen noyt aen 't strandt
Oft de mossels zijn aen 't landt.
'tEyndeken van iemandts leven
Moet ons goed' ghetuyghe gheven;
'tEyndeken brenght vreught oft pijn,
In het stertje light 't fenijn.
Ick wil noch wat verder schreden,
En bewijsen met goe reden,
| |
[pagina 60]
| |
Hoe dit wanckelbaer ghevaer
Ons ghedurigh valt seer swaer;
Iae, niet eene van de daghen
Vry en laet van sijne plaghen,
En niet eenen ooghenblick
Vry van droefheydt oft van schrick.
Dit en moeten wy niet soecken
In vernufte rotte boecken,
Die in't Griecks oft in't Latijn
Duysent jaer gheschreven zijn.
Daer veel Princen, en Princerssen
Staen als dienaers, en dienerssen,
En oock menigh hoogh-ghemoet
Als de slaven spitten moet.
Nu in onse leste tijden
Konnen Heeren dit belijden,
Die daer waren in het hof
Groot van adel, hoogh van lof.
En 'ten leedt maer weynigh uren,
d'Eenen moest de doodt besuren,
d'Ander wierdt uyt 'thof ghejaeght,
d'Ander van den RAedt ghedaeght:
d'Ander moest als ballinck vluchten,
Desen als een slave suchten.
Met een woordt, door schuldt oft nijdt,
Ieder was sijn vrydom quijt.
| |
[pagina 61]
| |
Wilt dan noyt door hoogh-moet swellen,
En in vrydom hope stellen;
Oock een hoogh-gheboren Graef
Wordt seer haest een leeghe slaef.
Maer ghy wilt hier teghen streven,
En in uwen vrydom leven,
Segghende dat ghy noch zijt
Van de slavernij' bevrijt;
Dat ghy niet en moet verkeeren
Als een slave met de Heeren,
Noch voor iemandt oock en beest,
Maer op uwe renten leeft
Vriendt, dit zijn oock mede grillen,
Die my niet en konnen stillen
Van te spreken claer en rondt,
Dat ons vrydom is ghewondt.
Ick en ben niet seer verwondert,
Dat ghy van u vrydom dondert;
VVant ghy buyten niet en siet,
VVat oock binnen u ghebiet.
Ghy seght als een slaef te leven,
Die voor eenen Heer moet beven;
En ghy seght dit enckel jock,
Leght den vrydom in den stock.
En ghy sweeft door alle velden
Als de vry-gheboren Helden;
| |
[pagina 62]
| |
'tIs al vrydom wat ghy jaeght,
'tIs al vrydom wat ghy draeght.
Maer ghy comt wel seer te faelen,
Ydelheydt die dot u dwaelen;
VVant ghy dient niet eenen Heer,
Maer wel duysent, oft noch meer.
VVant ghy dient niet eenen Heer,
Maer wel duysent, oft noch meer.
Soo veel driften als wy voelen
Om end' om ons herte woelen,
Soo veel Heeren dienen wy,
Die ons noyt en laten vry;
Die ons doen ghedurigh draven,
Meesters, knechten, Princen, Graven,
Door haer groote tyrannij
In een sware slavernij.
VVegh dan met u blauwe blommen,
Niemandt magh van vrydom rommen,
Dan alleenelijck den gheest
Die Godt, en sijn' wetten vreest.
D'ander zijn al vast ghebonden
Door den bandt van hunne sonden,
Niemandt, Coningh, Prince, Graef,
Of hy is een groote slaef.
|
|
