Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 181]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 182]
| |
VVaerheydt.
Niemandt is soo plomp van seden,
Niemandt soo berooft van reden,
Niemandt van soo cleyn verstandt
In de steden oft op 't landt;
Oft hy moet met my belijden,
In't beghinsel van de tijden
Als den Enghel wierdt gheplaeght
En uyt 't hemelrijck ghejaeght;
Dat d'allenden dieder vielen
Op de lijve-loose sielen,
VVonderlijck te boven gaen
Alle straffen die ons slaen.
Maer daerom is't niet bevonden,
Dat den mensch is gantsch ontbonden
Van allenden en van quaet,
En gheluckigh in sijn staet.
VVant wy voelen in alle daghe
Straf op straffe, plaegh op plaghe,
Om dat Eva met ghenucht
Proefde de verbode vrucht.
Hier uyt comen onghemacken
T'samen op de menschen sacken,
En veel qualen op het hiel
Van ons lichaem ende siel.
| |
[pagina 183]
| |
Ons ghestelle wordt bevochten
Met verscheyde quade tochten;
Gramschap steelt de soete rust,
En onkuyscheydt suyver lust.
Staet-sucht die verblindt ons ooghen,
Gierigheydt die compt ons sooghen,
Ledigheydt die levert strijdt,
En wy bersten van den nijdt.
Iae, ons lijf zijn aengheboren
Kortsen, pesten, peper-coren:
Vierigh seer', en watersucht
Doet den mensch veel onghenucht.
Lamheydt, ghicht, en vuyle dampen,
Comen ons aen boort oock klampen;
Fellen windt in't aensicht bijt,
Vorst door onse leden snijt.
Somma duysent ander qualen
Siet-men op het lichaem dalen,
En noch duysent op de siel,
Om dat Adam leelijck viel.
Maer men magh daerom niet segghen
Dat de nieren sachte legghen,
En den mensch gheluckigh leeft,
Die het minste letsel heeft.
VVant het minste kan ons quellen
En ons heel ghespan ontstellen.
| |
[pagina 184]
| |
Vraeght dit aen dien rappen gast
Die hier op sijn meester past.
Desen jonghen gau van leden,
VVordt niet van een korts bestreden,
Maer de schurfte niet-te-min,
Brenght hem onrust in den sin.
Siet hem eens sijn handen krauwen,
Siet hem vrijven sijne mauwen;
Siet hem roeren sijnen voet
Om de schurfte die hem groet.
Noch by nachte, noch by daghe
Is hy vry van dese plaghe,
Altijdts sonder rust en lust,
En noch handt noch voet en rust.
Lese waer mijn dicht wilt stricken
Sal ick naerder gaen ontdecken;
VVant al wat ick heb ghesticht,
Is een lommer, dit is't licht.
Meynt den knecht bevrijdt te wesen,
En van alle moeyt ghenesen,
Om dat hy een Heere dient
Die hem goedt is als een vriendt;
En hem dickmaels laet ghebeiren
Sonder smijten ofte smeiren?
Neen, hy gaet hier in verkeert,
VVant de VVaerheydt anders leert.
| |
[pagina 185]
| |
Al is't dat een deughdigh Heere
Niet en krenckt den knecht in eere,
Nochtans leeft hy met den bloedt
Als de schurfte met ons doet.
'S Morghens, 's avondts, t'allen tijden
Moeten 't sijne voeten lijden;
Oock de nacht-rust teghen recht
Rooft den meester aen den knecht.
Nu moet hy den meester vrijven,
En in sijne camber blijven;
Dan hem dienen van den wijn,
Dan verbinden 't flerecijn:
Dan sijn handen water bringhen,
Dat sijn cleeren, dan sijn ringhen;
Dan hem wachten op de sael
Als hy moet naer Portegael.
VVilt hy slapen, hy moet waken;
VVilt hy spelen, hy moet staken;
VVilt hy nemen sijn vermaeck,
Hy moet doen sijns meesters smaeck.
Compt den hongher hem bevechten,
Hy moet nuchter t'eten rechten;
Moeter iemandt spreken hem,
Hy is stom en sonder stem.
Somma 't zijn maer rechte slaven
Die in Heeren diensten draven,
| |
[pagina 186]
| |
En ghestaegh in moeyt en pijn,
Noyt hen eyghen-selfs en zijn.
Ick derf noch al voorder loopen,
En noch meer ghebreken hoopen;
Die een goeden Heere diendt,
Heeft voor hem niet eenen vriendt;
Noch sijn vader, noch sijn moeder,
Noch sijn suster, noch sijn broeder,
Noch sijn maeghschap, noch sijn pandt,
Noch sijn voeten, noch sijn handt;
Noch den vrijdom van sijn leven,
Die soo vry hem is ghegheven,
Die oock selve van den man
Godt den Heer niet nemen can.
Siet eens al die goede saken
Konnen noyt de dienaers smaken,
En sy derven al dat goedt
Om een Heer, een goeden bloedt.
Ydelheydt dan mist hier seere,
Alsse prijst soo goeden Heere;
VVant gheen Heer en isser goedt,
Die bedwinght ons vry ghemoet.
VVel dan om mijn dicht te sluyten,
En de Waerheydt heir te uyten,
Segghe dat ons met bescheydt
Eertijdts Naso heeft gheseydt:
| |
[pagina 187]
| |
VVilt ghy in den vrydom leven,
VVilt u noyt in dienst begheven;
Hy en can sijns selfs niet zijn,
Die als dienaer treckt de lijn.
VVant al neemt een deughdigh Heere
Aen den knecht noch lijf, noch eere,
Nochtans neemt den vrydom af
Die hem Godt alleene gaf.
|
|
