Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 224]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 225]
| |
VVaerheydt.
Gheesten die ons Dichten lesen
En van 't ambacht willen wesen,
Sullen in dit Beelt oock sien
Dat hen kan tot goet bedien:
Want de Plate sal ons gheven,
Hoemen moet men vrienden leven,
En hoe dat een grooten vriendt
Hoemen moet men vrienden leven,
En hoe dat een grooten vriendt
Van den vriendt ghehandelt diendt:
En oft tusschen vier de winden
Oock wel vrienden zijn te vinden;
Vrienden die met waere daet
Vrienden blijven hoeter gaet.
Laet ons dan het Beeldt bekijcken,
En met sinnen over-strijcken,
VVat dit Dier te kennen gheeft
Datter by de keersse sweeft.
Die ter vlucht dit Beeldt be-ooghen,
Sullen naer den schijn ghedooghen,
Dat de motte die daer swiert,
Als een vriendt de keersse viert;
Maer die rijper dit bemercken,
En met meerder wijsheyt wercken,
Dorven segghen voor ghewis,
Dat de motte vijandt is.
| |
[pagina 226]
| |
VVant sy weten dat dit vlieghen
Haer sal op het lest bedrieghen;
Vlieght-se maer eens over dweers,
Vriendtschap vlieght oock in de keers.
VVant de vlamme die-se sochte,
Daer-se soo ghestaegh op dochte,
Daer-se by ghedurigh vloogh,
Vlieght als vijandt haer in't oogh.
Dit ghevoelt-men met de handen,
Als-men siet haer vleughels branden;
Al te grooten keersse-vriendt
Tot een corte vriendtschap diendt.
Leser wilt hier deure leeren,
Hoe ghy naemaels moet verkeeren,
In't bysonder en't ghemeen,
Met u vrienden groot en cleen.
VVilt ghy by hen dickwils swieren,
En hen al te dickwils vieren,
Ghy sult vinden smert en pijn,
En door vriendtschap vijandt zijn.
Die 't te seer met vrienden houden,
En te seere falje-vouden,
Oft 't hen aenstaet, oft misgreydt,
VVorden met den mist verleydt.
Magh ick u wat claerder spreken,
En ontdecken meer ghebreken:
| |
[pagina 227]
| |
'K segghe dat niet eenen vriendt
Van een vriendt den naem verdiendt.
Ghy sult vele vrienden vinden,
Die met woorden sich verbinden,
En met woorden vrienden zijn,
Maer 't en is maer lossen schijn:
'T bedrogh en enckel loghen;
VVant vervalt ut groot vermoghen,
Oft verloopt u groot gheluck,
Vwen vriendt laet u in druck.
Al die groote vrienden vluchten,
En ghy moet alleene suchten;
Als het voor de windt al gaet,
Dan is't vriendt en lieve maet:
Maer beghint den windt te keeren,
Niemandt sal ons willen eeren;
D'welck ons claer te kennen gheeft,
Dat hier niemandt vrienden heeft.
En die soo veel vrienden hebben,
Hebben maer wat spinne-webben,
Die seer swack zijn in den draet,
En onnuttigh tot den naet.
'T Is een' onder duysent saken,
Als-men can soo verre raken,
Dat-men crijght een goeden vriendt
Die met VVaerheydt viert en diendt.
| |
[pagina 228]
| |
VVijst my eenen onder hondert,
Ick sal wesen seer verwondert;
Toont my eenen onder al
Die als vriendt sich draghen sal.
Eenen rechten vriendt te wesen
Dat en can den vriendt niet lesen
Vyt den naeme van den vriendt,
Om dat hy uytwendigh diendt.
Dickwils die sich dienstigh toonen,
En hun vriendtschap soo verschoonen,
Draghen een bedeckten haet
In't gheluck van onsen staet.
VVaerom hoort-men soo veel claghen
Van de vrienden en de maghen,
Dan om datter niet een vriendt
Als een vriendt met vriendtschap diendt.
'T Zijn al ander oogh-ghemercken
Daer op hunne sinnen wercken,
En 't is meest des werelts goet
Dat de vriendtschap open doet
VVat ons eertijts de Poëten
Van Orestes lieten weten,
Die een vriendt was in den noot.
Is al over langhe doot.
Die ghedachten zijn gheweken,
En de vriendtschap light versteken:
| |
[pagina 229]
| |
Rechte vrienden voor en naer
Nu ter tijt zijn diere waer.
'T Waer een van de fraeyste saken,
Die kost by een mensch gheraken,
Die als vriendt recht-sinnigh leeft,
En gheen valscheyt in en heeft.
Soo dan niemant maghder segghen
En met waerheydt vooren legghen,
Dat hy heeft een grooten vriendt,
Die als vriendt gheduerigh diendt.
'T Soude schijnen wat te wesen
Dat ghy sulck-een vriendt voor desen
Had gheproeft in druck en rau,
En bevonden u ghetrau?
Maer nochtans niet sonder sorghe
Soud' ick zijn hier over borghe,
Dat dit rechte vriendtschap waer
Vry van liften en ghevaer.
Dan die sulck-een heeft becomen,
Diendt van hem wel waer ghenomen:
Sulck-een vriendt dient nauw bewaert
En als eenen schat ghespaert.
VVant de vriendtschap is op heden
Soo vol onverstantvastigheden,
Datmen seker niet en weet
VVieder vriendt of vijandt heet.
| |
[pagina 230]
| |
Heeft den vriendt met u gheleden
Teghenspoet en bitterheden;
Heeft hy voor u onghevraeght
Lichaem ende siel ghewaeght:
Dit sou groote vriendtschap schijnen;
Maer die vriendtschap moet verdwijnen
Als de vriendtschap maer en siet
Oft ghy groot zijt van ghebiedt.
Met den afganck van u Staten
Sal den vriendt u vriendtschap laten:
Als beswijckt het onderwerck,
Valt den Toren met de Kerck.
Compt eens wat te hoogh te rijsen,
Siet hy u meer eer bewijsen,
Vriendtschap uyt; want uwen lof
Hindert hem als ooghe-stof.
U gheluck sal hem doen beven,
En een achterdencken gheven,
Dat ghy, met gheluck vervult,
Hoogher dan hy, climmen sult.
Oft wilt ghy wat vrijder spreken,
En hem segghen sijn ghebreken;
De ghedienstigheydt vergaet,
En de vriendtschap keert in haet.
Selfs is't dat ghy veel te seere,
Houdt u vriendt als vriendt in eere,
| |
[pagina 231]
| |
En den selven niet en mijdt,
Maer te dickwils by hem zijt;
Hy sal van u vriendtschap claghen,
En als vijandt u verjaghen:
Die te seer by vrienden loopt,
Vijandtschap in't eynde coopt.
Leert dan mijden dese klippen,
En dit leer-stuck hier uyt kippen,
Dat oock wel een grooten vriendt
Tot een grooten vijandt diendt.
|
|
