Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 239]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 240]
| |
VVaerheydt.
Ionckher, wiens doorluchtigh Vader
Is van deught den rechten ader,
En wordt om sijn eel gheslacht
Van de wereldt groot gheacht;
Compt eens met besette sinnen
Voor een weynigh tijdts hier binnen,
Daer is teghenwoordigh wat
Dat u dienstigh is ghevat.
Soo wy waren dese daghen
In elckander t'ondervraghen,
Merckt' ick aen u sotten praet,
Dat ghy cromme weghen gaet.
VVant ghy dorst voor seker drijven,
En hardtneckigh daer by blijven,
Dat een deughdigh Edelman,
Altijdts goede kinders wan;
En dat staegh de kinders waren
Heel ghelijck aen die-se baren:
VVaren d'ouders goedt oft quaedt,
'T kint was sulcks in sijnen staet.
Daer het teghendeel kan blijcken
Op de straeten ende wijcken,
Daer een quaeden lecker speelt
Van een deughdigh man gheteelt.
| |
[pagina 241]
| |
Maer kan dit u niet vernoeghen,
VVilt u by dees plaete voeghen,
En daer by een weynigh staen;
VVant sy wijst de waerheyt aen.
Ghy sult daer uyt konnen leeren
Dat u dienen sal ter eeren,
En al wat-je brochte voort,
Dat het was een ydel woordt.
Siet, dit vyer heeft grooten luyster,
Maer sijn kindt den roock is duyster:
Kan het selve niet gheschien
Even eens met echte lien?
Kan een Vader goet van zeden,
Rijck van deughden, wijs van reden,
Niet een Sone bringhen voort
Die naer deughden niet en hoort?
Seker 't is al langh gheleden,
Dat de waerheydt heeft beleden,
Dat oock wel een zedigh man
Deughenieten winnen kan.
VVatmen siet het vyer gheschieden,
Dat gheschiet oock aen de lieden;
Isser noodigh hout voor t'vier,
Siet waer woont ons ziele hier?
In een lichaem vol ghebreken
Die den gheest ghedurigh steken,
| |
[pagina 242]
| |
'T lichaem dat bederven moet,
Dat beswaert hier ons ghemoet.
'T Vyer heeft roock, de siele sinnen,
Die meer't quaet dan't goet beminnen:
Daerom als het vyer den roock,
Teeltmen hier quae kinders oock.
Flaccus leerdt dit in sijn dichten,
Die ons stichten, en verlichten,
En Homerus steke-blent
Heeft dit wijselijck bekent.
En 't is wel bemerckt voor desen,
Dat oock mannen hoogh ghepresen,
Die door deughden en verstandt.
VVaeren peerels in het landt,
Oft gheen kinders achterlieten,
Oft oprechte deughenieten,
Die ghelijck als roock in't vier
Ergher waren van bestier.
Seker Schrijver derf verhalen,
Datter zijn verscheyde palen,
Daer af keerigh is de ieught
Van haer ouders glans en deught.
Die (soo schrijft hy) binnen Lonnen
Is gheboren en ghewonnen,
Acht den roem oft luyster niet
Die hem sijnen Vader liet:
| |
[pagina 243]
| |
Maer hy gaet verkeerde weghen,
Daer-men vindt noch eer, noch seghen:
'T kint in Enghelant ghebaerdt
Selden naer sijn Vader aerdt.
Selfs de kinders aenghenomen,
Die met voor-raedt by ons comen,
Kiesen een verkeerde baen,
En sy laeten d'ouders staen.
VVillen wy wat hoogher singhen
En hier by exempels bringhen?
Hoort wat dat den ouden tijdt
Hier van openbaer belijdt.
Nero in de deught ghewonnen
Heeft de boosheydt afghesponnen,
Gansch de Roomsche Stadt verstoort,
Moeder, meester, broer vermoort.
Phocas deughdelijck gheboren
Sonder eere liep verloren,
En de kinders dochten niet
Die ons Constantinus liet.
Adam heeft een soon ghegheven,
Die een duyvel was van leven;
VVant hy met een koel ghemoet
Heeft ghestort sijns broeders bloet.
Abram creegh in sijnen huyse
Met een knechtjen groote ruyse,
| |
[pagina 244]
| |
En den quaeden Ismaël
Bleef gheduerigh even fel.
Isaac moeste dickwils suchten
Om sijn saet en echte vruchten:
Iacob was van goeden aerdt.,
Esau quaedt en onvervaerdt:
David van den Heer vercoren,
En naer Godts hert gheboren,
Sagh een kindt in sijn ghesin
Dat den boosen gheest had in.
Absalon was eenen ionghen
Die sijn Vader heeft bespronghen,
En door't sweert ten onghelijck
VVild' hem iaghen uyt sijn rijck.
Duysent dierghelijcke stucken
Heeft den tijdt ons laeten drucken,
Om te weten en te sien
Dat dit heden kan gheschien.
En voorwaer 'twordt veel bevonden,
Dat het kindt bemindt de sonden,
Daer den Vader rijck van deught
Sijn gheslachte seer verheught.
Ionckher't zijn dan vise-vasen,
Als ghy soo verwaent compt rasen
Van den Eeldom en 'tgheslacht
Dat u in de werelt bracht;
| |
[pagina 245]
| |
Als ghy compt soo moedigh rommen,
Dat ghy eel zijt voort-ghecommen,
En midts dien voor ooghen stelt
Soo veel Heeren in het velt.
Als ghy toont beroockte beelden
Van de Vaders die u teelden,
Daer ghy selver niet en deught
Maer in boosheydt slijt u jeught.
VVilt ghy noch wat dieper ploeghen,
Ghy sult by dit moghen voeghen,
Dat ons Vaders glans en schijn
Schaedigh ons manieren zijn.
VVant door hunne clare straelen
VVeet een ieder t'achter-haelen
Sonder bril in vollen dagh,
VVat in't kindt verholen lagh;
En dan wordt den soon versteken
Die sijn ouders is ontweken;
'T licht dat onsen Vader gheeft;,
Toont dat 't kindt onaerdigh leeft.
Oversulcks al is u Vader
Van de deught de rechte ader,
Ghy en zijt het hierom niet;
Vyer baert roock ghelijckmen siet.
|
|
