Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 324]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 325]
| |
VVaerheydt.
Ick kan dit niet vergheten
Dat den mensch soo wordt ghebeten,
En soo leelijck wordt verleydt
Van bedroch en ydelheydt.
Heden teghen alle reden
VVordt den Afgodt Mars aenbeden;
'T schijnt den mensche troost verwerft
In den krijgh die't al bederft.
Lieve Godt! is dit te lijden,
Datter iemant schept verblijden
In een al ghemeen verdriet,
Dat de landen bringht tot niet?
Zijn het dinghen om verdraghen,
Dat-men schept een groot behaghen,
Dat een legher in het velt
Tot ons schaede wordt ghestelt?
En magh dit alsoo gheschieden,
Dat oock vrome wijse lieden
In de peste crijgh smaeck,
En daer vinden hun vermaeck!
Heere wilt sulcks van ons wenden,
En ons ander sinnen senden,
Dat wy d'oorlogh moghen vlien
En de rechte waerheydt sien.
| |
[pagina 326]
| |
Dat wy dese valsche leuren
VVijt verbannen van ons deuren;
Die sijn hop' op leghers bauwt,
Soeckt de peste die hem rauwt.
VVant ghelijck de droeve peste,
VVaer-se compt in wat gheweste,
Al-om groote schaede doet,
Soo in't lichaem als in't goet;
En doet menigh mensche sterven,
Man en vrou hun kinders derven,
Slaet en moordt van alle kant,
En bedroeft het gantsche lant.
Soo doen oock veel duysent mannen,
Die in Princen dienst ghespannen
Toonen over al gheweldt
In de Steden en op 't veldt.
VVaer den krijghsman compt ghetreden,
'T zy in dorpen, 't zy in steden,
Alle zeghen wijckt en strijckt,
Yder wordt veronghelijckt.
Daer verneemt-men droeve lijcken
Van den armen en den rijcken;
Daer wordt vrouw en meyt verstoort,
Daer wordt Heer en Knecht vermoort.
Een soldaet met vrije wapen
Is een peste wel gheschapen,
| |
[pagina 327]
| |
Is een haeter van de deught,
Is een schender van de jeught:
Is een gheessel voor de landen,
Is een roover aen de stranden,
Is een dief een al bederf,
Is een duyvel op de werf:
Is een winckel vol ghebreken,
Is een net vol slimme treken,
Is van quaet een diepen kuyl,
Is een poel van alle vuyl.
Iae ick sal wel dorven schrijven,
Dat soldaeten meer bedrijven,
En veel quader stucken doen,
Als de peste kan bevroen.
Nempt, de peste bloot veel steden
Van haer alderbeste leden,
En sy drijft naer Charons boot
Sonder aensien kleyn en groot;
Maer soo wie begheert te letten
VVat een legher voort kan setten,
Sal wel blindt zijn, siet hy niet
Dat hy baert veel meer verdriet.
Tot oorkontschap deser saken
Die wy maer in't ruyde raken,
Sal ons dienen het bescheyt
Dat ons Neerlant vooren leyt.
| |
[pagina 328]
| |
Sien wy niet met groote suchten
VVat een legher baert voor vruchten,
VVat dat eenen Legher doet
Die een Prins oft Coningh voet.
Eer den legher quam te velde
Die gansch Nederlant onstelde.
Eer begonst den fellen twist,
Die noch niet en is gheslist,
Sat het landt in volle lusten,
Seer vermaert door vremde kusten,
En van ver-gheleghen lien
Voor een wonder aenghesien:
Maer soo haest het twistigh rasen
De trompetten heeft doen blasen
Mars heeft rust en vré ghedoodt,
En het lant van als ontbloot.
Vyt de Kercken, uyt de kluysen,
Ded' hy Godt en mensch verhuysen:
VVaer het legher quam ontrent
VVierdt het Heylighdom gheschent.
VVaer-men sagh soldaeten roeren,
Daer verliepen al de boeren,
Daer was alle mensch beducht,
En begaf sich op de vlucht.
Dese felle legher-plaghen
Hebben soo veel volcks gheslaghen,
| |
[pagina 329]
| |
Dat-men noyt het groot ghetal
Van de dooden tellen sal.
Om een schijn hier af te gheven
VVat den Legher heeft bedreven,
En hoe menigh duysent man
Dat den krijgh vernielen kan;
Siet wat in Albertus tijden
Een Oostende moeste lijden,
Daer den winder selve liet
Hondert duyst van sijn ghebiet.
Al de reste laet ick varen
Die verslonden van de baren,
Oft ghequetst door't Spaensche loot
Van de Staten laghen doot.
Heb ick dan niet wel gheschreven
Dat den Legher 't landt doet beven,
En dat krijghs en Mars ghewelt
Ergher dan de pest ontstelt?
|
|
