Het daget uyt den oosten

(1976)–G.A. Bredero– rechtenstatus



[pagina 148]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten Derde bedryf.
Eerste uytkomst. Margriet, Roemer, Vechthart, Lichthart ende Koenraed. margriet 990[regelnummer] Myn lief die sy gegroet, gegroet veel duysend malen;Ga naar voetnoot990 Mijn Son, mijn eygen hart, die in mijn ziel kan malenGa naar voetnoot991 Die Troon van Cupido, met al sijn Moeders stoet.Ga naar voetnoot992 roemer Ghegroet ghy noch veel meer, om d'eer die ghy my doet En u vernedert om te komen my hier spreecken.Ga naar voetnoot994 margriet 995[regelnummer] Dat is oprechte Min, en trouwe liefdens teecken. roemer Mins teeckens ick gheloof, maer geen geveynsde aert.Ga naar voetnoot996
[pagina 149]
margriet Noyt trouwe liefdens min gheveynstheydt heeft ghebaert.Ga naar voetnoot997 Ga naar margenoot+ roemer Dat noyt en is gheschiet, dat kan als nu gheschieden. margriet Geveynsde liefd' of min, en kan geen trouwe bieden.Ga naar voetnoot999 roemer 1000[regelnummer] De trouw die wordt geboon, vaeck uyt gheveynsde schijn.Ga naar voetnoot1000 margriet Daer sulcx gheschiet en kan geen liefd' noch min weer sijn. roemer Geveynsde liefd, en min, en onder schijn van trouwe. margriet Onmogelijck dat yemandt sich soo geveynst kan houwen. roemer 't Geschiet nochtans, elck weet hem wel te veynsen loos.Ga naar voetnoot1004
[pagina 150]
margriet 1005[regelnummer] De mensch in sulck geveyns is al te kranck en broos.Ga naar voetnoot1005 roemer De waerom is alleen dat hy het hout verholen.Ga naar voetnoot1006 margriet Gheen veynser hoe hy veynst, of sal in 't veynsen dolen.Ga naar voetnoot1007 roemer Soo seer niet, of hy brengt met veynsen hem te recht.Ga naar voetnoot1008 margriet Die geen veynsen en merckt, moet simpel sijn of slecht.Ga naar voetnoot1009 roemer 1010[regelnummer] 't Is quaet de gront des hert van een die veynst te mercken.Ga naar voetnoot1010 margriet Seer licht'lijck door sijn reen, of zijn geveynsde wercken. roemer Soo merck ick dan te recht, u veynsery in Min.Ga naar voetnoot1012
[pagina 151]
margriet Ghy beschuldight hier my daer ick ontschuldigh bin.Ga naar voetnoot1013 roemer Ick ben verseeckert dat ghy daer aen wat sijt schuldich.Ga naar voetnoot1014 margriet 1015[regelnummer] Indien ick schuldigh was, ick leet u reen verduldich.Ga naar voetnoot1015 roemer Soo doet oock want, ick segg', ick weet ghy schuldigh zijt.Ga naar voetnoot1016 margriet Ach! Roemer lief, ay denckt doch sulcx tot geenigher tijdt.Ga naar voetnoot1017 roemer Soud' ick niet dencken 't geen ick weet dat openbaer is.Ga naar voetnoot1018 margriet Vertrouwt my toe mijn lief het geen ghy seght niet waer is.Ga naar voetnoot1019 roemer 1020[regelnummer] Het is maer al te waer mits ghy een ander mint.Ga naar voetnoot1020
[pagina 152]
margriet Noyt hebb' ick and're meer als Roemer u besint.Ga naar voetnoot1021 roemer Besindt en in den Hof gepluckt u snoeperyen.Ga naar voetnoot1022 margriet 't Ghespreck van u dat spruyt alleen uyt jalousye.Ga naar voetnoot1023 roemer Uyt jalousy vermits dat ghy de liefd' misbruyckt, 1025[regelnummer] En met een ander vaeck 't ghenot uws lusten sluyckt.Ga naar voetnoot1025 margriet 'k Sweer dat noyt yemant meer, als ghy dees leden raeckte.Ga naar voetnoot1026 roemer Doen heden in u hof ghy u na lust vermaeckte,Ga naar voetnoot1027 En wat tusschen u boel, en u voort mocht gheschien.Ga naar voetnoot1028 margriet 't Sijn logens Roemer, of wijst my wie 't heeft gesien. roemer 1030[regelnummer] Dat kan ick licht'lijck doen, mijn dienaer, en aers geene.Ga naar voetnoot1030
[pagina 153]
margriet Wanneer, wat tijt, wat stondt? roemer Nu ten klocke dry verschenen.Ga naar voetnoot1031 margriet Hy lieght die stucke guyts, wat seyt hy dat hy sach?Ga naar voetnoot1032 roemer Dat achter uwe Haegh yemandt verborgen lagh. margriet Het was den Hovenier verplantende ons roosen. roemer 1035[regelnummer] Doen hy daer na wouw sien begont ghy root te bloosen; Om dat hy melden souw u heymelijck bedrijf. margriet Acht ghy ontrouw u Lief, u Maegd, u Boel, u Wijf?Ga naar voetnoot1037 Dat ghy waent yemandt meer gheniet dees teere ledenGa naar voetnoot1038 Als ghy, om wien ick eerstmael hebb' overtreden 1040[regelnummer] De Maeghdelijcke staet. Ach Roemer lief! ach! ach!
[pagina 154]
Gelooft dat ick u lief, en soo ick sweeren mach?Ga naar voetnoot1041 Ick sweer, ick nimmermeer een meer als u bekende:Ga naar voetnoot1042 Ga naar margenoot+Of wilt ghy gantsch u liefd'en gonst nu van my wenden,Ga naar voetnoot1043 Nu ghy my hebt onteert. Ach Roemer, Roemer lief! 1045[regelnummer] Moet ick u schelden dan als dat ghy zijt d'eer-diefGa naar voetnoot1045 Van my door u gevley, laet ghy dan u Margriete?Ga naar voetnoot1046 roemer Neen ick mijn Engel neen, soo veer ghy laet genietenGa naar voetnoot1047 My dees aenstaende nacht, het by sijn uws persoon. margriet Ghy weet wat dat my is van mijn vader verboon, 1050[regelnummer] Waer door 't niet sijn en kan, dat ick voldoe u wille. roemer Eer sal de Jalousy dees jonge borst niet stillen,Ga naar voetnoot1051 't En sy dat ick geniet mijn wil en mijn begeer. Vechthart, Lichthart en Koenraet staen en luysteren achter de gordijn.Ga naar voetnoot- margriet Ick gaeft u willich, en 't geen ick mocht hebben meer, Indien het eenichsins ach Roemer lief mocht wesen; 1055[regelnummer] Ghelijck ick oock wel vaeck getoont hebb' u voor desen.
[pagina 155]
roemer Ach! lieffelijcke mondt ick bidd' vergunt het mijn. margriet 't En kan ach Roemer lief! voor dit mael doch niet zijn. roemer Het kan indien ghy wilt mijn wille komen nader.Ga naar voetnoot1058 margriet 'k En kan gelooft mijn lief door't ontsach van mijn Vader,Ga naar voetnoot1059 1060[regelnummer] Mits hy wil dat ick slaep op onse Somer woonst.Ga naar voetnoot1060 roemer Daer langs ick onbespiet best komen kan mijn schoonst,Ga naar voetnoot1061 Indien dat ghy alleen my dit maer wilt vergunnen. margriet Hoe soud' ick 't u mijn lief, noch meer ontsegghen kunnen:Ga naar voetnoot1063 Maer hoe komt ghy by my? ontsiet ghy niet 't gevaerGa naar voetnoot1064 1065[regelnummer] Van 't schuym geboeft dat sich meest al onthouden daer.Ga naar voetnoot1065 roemer 't Gevaer is niet soo groot of wil my daer in stellenGa naar voetnoot1066 Willich tot uwen dienst.
[pagina 156]
margriet 't Souw my te hevich quellen Indien u yets misquam, en dat om mijn geschach.Ga naar voetnoot1068 roemer Ick kom by u, daer mach van komen wat het mach. margriet 1070[regelnummer] Soo doet mijn lieve lief, maer wacht u voor de boeven. roemer Soo yemandt my aenrandt sal mijn vermogen proeven.Ga naar voetnoot1071 margriet Veel honden seytmen is der armen hasen doodt. roemer 't Sy veel of weynich lief, ick hebb' daer van geen noot. margriet De Son al onder is, 't is tijdt lief dat wy scheyden. roemer 1075[regelnummer] Soo 't u gelieft mijn lief, ick sal u t' huys wel leyden. margriet Om opspraeck van het volck, ist beter dat men 't laet.
[pagina 157]
roemer Tot wat uur kom ick best? margriet Als de klock weynich slaat.Ga naar voetnoot1077 Ick wensch u welvaert dan met dese lieve kusjens.Ga naar voetnoot1078 roemer En ick verwacht den tijdt om 't gebruyck van mijn lusjens:Ga naar voetnoot1079 1080[regelnummer] Vaert wel mijn waerde lief.Ga naar voetnoot1080 margriet Vaert wel mijn Roemer Heer, Vermits my d'avont dwinght dat ick nae huys waerts keer. Gaen elck haers weeghs. d' Ander komen uyt. vechthart O valsche Margariet, foey uwe gayle minnen,Ga naar voetnoot1082 Wie docht dat sulcken schoont, so Hoers souw sijn van binnen:Ga naar voetnoot1083 Ga naar margenoot+Wie docht dat sulck een struyck, haer soo verwerpen souw,Ga naar voetnoot1084 1085[regelnummer] Wie docht, en hadd't gedocht, ick ben versekert nouw Dat sy in Boelschap leeft, met Roemer vol van Roemen:Ga naar voetnoot1086 Met een trouwloose geck, die over al gaet noemen Wat Juffers dat hy heeft soo meenighmaels gesoent,
[pagina 158]
En op wat leest dat die, en die, moet sijn geschoent.Ga naar voetnoot1089 1090[regelnummer] Vaert vrylijck met hem voort, Margriet ghy sult 't beleven Dat hy u als een aer, sal spottelijck begeven,Ga naar voetnoot1091 Soo ick hem eerder niet met dese klingh deurstoot. lichthart Ick wou dat ick hem hadd', ick meen hy waer haest doodt,Ga naar voetnoot1093 En eer hy dese nacht sijn byslaep souw genieten. koenraet 1095[regelnummer] Ick passer wislijck op, al souwt mijn Vaer verdrieten.Ga naar voetnoot1095 vechthart Hoort mannen wy sijn al met Roemer in krakeel, Een yeder voor het sijn, kom laet ons in 't geheelGa naar voetnoot1097 Dees questy met ons dry besweeren en uytvoeren, Wie dat hem d'eerste vindt die mach zijn handen roeren, 1100[regelnummer] Wat segjer op? lichthart Ick ben te vreen. koenraet En ick soo mee.Ga naar voetnoot1100 vechthart Kom voeght u aen mijn sy, een yder op zijn stee.
[pagina 159]
En sweeren wy sijn doodt, op onse gladde swaerden, Dat die hem d'eerst ontmoet, hem helpen sal ter aerden.Ga naar voetnoot1103 Sy trecken de degens uyt leggen die kruyslings over den ander en sweeren daer op.Ga naar voetnoot- Soo ick het niet en doe soo blijf ick duyvels slaaf. lichthart 1105[regelnummer] Ick van gelijck. koenraet En ick soo 'k mis mijn ziel tot gaef.Ga naar voetnoot1105 Steecken de degens op en gaen Binnen.
Tweede uytkomst. Roemer, Willichart, Margriet, Vechthart, de Wacht. roemer Ick gae hier ergens heen, daer ick een wijl sal blijven, By eenige vrunden, die t'saem een korts wijl drijven:Ga naar voetnoot1107 Blijft ghy op geene hoeck soo langh, en my verwacht.Ga naar voetnoot1108 willighart Wel Heer het sal geschien, of't most dat ick met krachtGa naar voetnoot1109 1110[regelnummer] Van yemandt wierdt gejaeght dat ick doch niet en hoope.Ga naar voetnoot1110
[pagina 160]
roemer Soo het te langh duyrden, moogje na huys vry loopen, Eerder swarigheydt viel, van geboefte, wie weet.Ga naar voetnoot1112 willighart Ja Heer 't is haer dickmaels te doen om gelt of kleet.Ga naar voetnoot1113 roemer Soo je t'huys gaet, weest stil, sonder rumoer te maecken, 1115[regelnummer] Op dat mijn Vader, daer van niet en mocht ontwaecken. willighart Ick sal 't aerdich doen Heer, laet het maer op my staen.Ga naar voetnoot1116 roemer Soo jouw yemandt wou aenranden op 't straat in 't gaen,Ga naar voetnoot1117 En yets vragen, seght niet, maer gaet deur sonder spreecken,Ga naar voetnoot1118 Ghy kent de loopers, en de Edelluy haer streecken.Ga naar voetnoot1119 willighart 1120[regelnummer] Als ick doe Heer. roemer Wel paster op ick gae dan heen.Ga naar voetnoot1120
[pagina 161]
willighart Benje maer wech mijn Heer, ick ty oock haest op de been.Ga naar voetnoot1121 Ga naar margenoot+Hy klopt, Margriet in de venster. margriet Wie daer dus laet? roemer Ick lief. margriet Wie sijt ghy? roemer U lief Roemer.Ga naar voetnoot1122 margriet Sijt ghy 't mijn lief, mijn hart, ach waerder naem en noemer,Ga naar voetnoot1123 My niemandt niet die ick soo hartelijck bemin. roemer 1125[regelnummer] Noch ick geen waerder Vrouw, als u die ick besin.Ga naar voetnoot1125
[pagina 162]
margriet Vertoeft mijn lief ick kom om u hart in te laten,Ga naar voetnoot1126 Soo moghen wy na wensch, in vryheyt t'samen praeten: Welkom mijn lief. roemer En ghy gegroet mijn waertste hert. Binnen. willighart Wat sien ick gints aenkomen soo bruyn en so swert,Ga naar voetnoot1129 1130[regelnummer] Isset oock geboeft, neen, my dunckt het lijckt een Joncker,Ga naar voetnoot1130 Met een degen op 't zy, na dat ick sie in 't doncker,Ga naar voetnoot1131 Hy komt vast op my aen, ick wijck hier in een stoep,Ga naar voetnoot1132 En sie wie dat het is een Wael, een Drent, of Poep,Ga naar voetnoot1133 Neen 't is een Joncker by-gort, ick hoor het aen zijn kleeren,Ga naar voetnoot1134 1135[regelnummer] Wat of hy soeckt, daer blijft hy staen en schijnt te keeren:Ga naar voetnoot1135 Hy soeckt zijn Matressen deur, isse dit, of dat?Ga naar voetnoot1136 Hy komt weer om, waer nu? hy is op 't onrechte pat,Ga naar voetnoot1137 Daer gaet hy weer heenen, wat voor volck komt daer ginder? Sijn 't wel mannen? O neen, na my dunckt sijn 't kinder, 1140[regelnummer] Die sijn soo laet niet op. ratelwacht Een soo het die klock, een.Ga naar voetnoot1140
[pagina 163]
willighart 't Is de wacht na ick hoor, adu ick gae nu heen,Ga naar voetnoot1141 't Is langh ghenoch gewacht, mijn Heer verwacht de morgen.Ga naar voetnoot1142 Wie loopt my hier op 't lijf? vechthart Ick vrund en wilt niet sorgen.Ga naar voetnoot1143 willighart Waer van daen? vechthart Gaet jouw's weegs, en vraegt dat jouws gelijck. willighart 1145[regelnummer] Dus bars en forts vrient? laetje dienen binje rijck.Ga naar voetnoot1145 vechthart Gaet sonder veel praeten, wilje geen slagen krijgen. willighart 't Is best dat ick gae, dese Vent begint te drijgen. Binnen.
[pagina 164]
vechthart Ick wil gaen kloppen aen, en sien of ick voor hemGa naar voetnoot1148 By haer mocht komen, en veranderen mijn stem. Hy gaet en klopt.Ga naar voetnoot- roemer 1150[regelnummer] Wie klopt daer dus laet?Ga naar voetnoot1150 vechthart Ick lief doet vry'lijck open. Roemer in 't venster. roemer Gaet t'huys en slaept het uyt, of wilt aen de galgh loopen. vechthart Dat 's geen vrouwe stem, gewis het Roemer is, Doet open quant, doet op, of ick doe open wis.Ga naar voetnoot1153 roemer Wie sijt ghy die so bars, by nacht durft commandeeren? vechthart 1155[regelnummer] Een Eelman die u souw wel garen wat af-smeeren.Ga naar voetnoot1155 roemer Een Eelman, ja een guyt die hier maeckt sulck remoer.Ga naar voetnoot1156
[pagina 165]
vechthart Ick segh dat j'opent, of ick loop de deur in de vloer.Ga naar voetnoot1157 roemer Ick segg' schelm vertreckt, of 'k sal my van u wreecken.Ga naar voetnoot1158 vechthart Noyt schelm ick was, maer 't is een schelm die ick hoor spreecken. roemer 1160[regelnummer] Ick segh u noch eenmael, vertreckt of seght u naem. vechthart Mijn naem Vechthardus is, met eerelijcke faem.Ga naar voetnoot1161 roemer Ghy zijt de slimste drogh die oyt de aerd' betrede.Ga naar voetnoot1162 Ga naar margenoot+ vechthart Dat lieghdy schelm, dat zijt ghy in u doen, en seden,Ga naar voetnoot1163 En sydy sulcken man, komt hier maer buyten deur.Ga naar voetnoot1164 roemer 1165[regelnummer] En of ick wil of niet, dat staet noch in mijn keur.Ga naar voetnoot1165
[pagina 166]
vechthart Waert ghy geen guyl, geen bloedt, jy souwje kort beraden.Ga naar voetnoot1166 roemer Gaet kakelaer en slaept maeckt morgen hier bravaden.Ga naar voetnoot1167 vechthart Dat sweer ick sal ick doen, soo ghy my maer verwacht.Ga naar voetnoot1168 roemer Daer ben ick me te vreen, maer nu ist doncker nacht. vechthart 1170[regelnummer] Waer sal ick u alst daeght dan hier ontrent gaen vinden. roemer Daer ginder aen de beeck, by de volwasse linden.Ga naar voetnoot1171 vechthart Daer is mijn wapen-pant, siet dat je 't niet vergeet. Geeft d'handschoen. roemer En daer is oock de mijn, hout u maer slechts gereet. Geeft oock.
[pagina 167]
vechthart Nu dan ick gae na huys en sal vroegh morgens komen, 1175[regelnummer] Siet dat jy niet te langh blijft in u uchten dromen.
Derde uytkomst. Roemer, Vechthart. roemer Het daegraet in 't Oosten, het licht schijnt over al, Hoe weynich weet de liefste wat my vervaren sal:Ga naar voetnoot1177 En 't geen dat tusschen my en Vechthart is gheschapen;Ga naar voetnoot1178 Vermits de soete Nymph' lagh in haer uchtend slapen, 1180[regelnummer] En nergens of en weet, dat my die guyt Vechthart,Ga naar voetnoot1180 Tot dees ghesworen kamp, baldadigh heeft ghetart,Ga naar voetnoot1181 Tot dese kamp waer in ick hem hoop te vernielen, En met dit snydend' swaert sijn lichaem te ontsielen: Hy kent noch Roemer niet, hy weet niet wie ick ben, 1185[regelnummer] Maer voor de middach Son, sweer ick dat hy my ken,Ga naar voetnoot1185 Voor kloecker, als ick nu geloof hy my gaet achten.Ga naar voetnoot1186 Sou hy de lievaert sijn die by u souw vernachten,Ga naar voetnoot1187 Mijn waerde lief Margriet? wat neen ick 't niet geloof,Ga naar voetnoot1188 Ick ben u lief alleen, en 't puyckjen oock te Hoof:Ga naar voetnoot1189 1190[regelnummer] Een die het waerdich is, ja die my selfs durft roemenGa naar voetnoot1190
[pagina 168]
Ghedaen te hebben 't geen hy noyt heeft hooren noemen.Ga naar voetnoot1191 Nu wel hier is de Lind' waer aen hy heeft versocht,Ga naar voetnoot1192 Dat ons verschil, dus vroegh, ten eynd' sou sijn gebrocht:Ga naar voetnoot1193 En hem en sie ick niet, ick wil hier wat vertoeven, 1195[regelnummer] Op hoop dat ick mijn macht mach by de sijne proeven,Ga naar voetnoot1195 En setten my hier neer, doch sien ick eerst eens om,Ga naar voetnoot1196 Of hy van heynd of gintsch, hier nergens niet en kom:Ga naar voetnoot1197 Daer komt hy 'k sie hem gints rontom in 't stale wapen,Ga naar voetnoot1198 Doch sonder eenich hulp van dienaers of Schilt-knapen, 1200[regelnummer] Sta stil Vechthart, sta stil, en hoort 't geen dat ick spreeck. vechthart Geen woorden meer, 't is tijdt dat ick mijn leet nu wreeck. roemer Waerom 't gevecht geschiet dient yeder eerst te sweeren.Ga naar voetnoot1202 vechthart Dat deed' ick flus, nu t' sa Roemer wilt u verweeren.Ga naar voetnoot1203 roemer 't Is niet uyt schrick noch vrees' dat ick te rugge wijck, 1205[regelnummer] Maer om dat my van u geschiet groot onghelijck.Ga naar voetnoot1205
[pagina 169]
Ga naar margenoot+ vechthart Noyt onghelijck ick dee, u in 't minst nae mijn oordeel.Ga naar voetnoot1206 roemer Ghy doet, vermits dat ghy nu vechten wilt met voordeel,Ga naar voetnoot1207 En hebt u wapens aen daer ick nauw ben gekleet.Ga naar voetnoot1208 vechthart Dat ick u soo verwon, 't waer my van herten leet,Ga naar voetnoot1209 1210[regelnummer] Ick legh die willigh af soo ghy wat wilt vertrecken,Ga naar voetnoot1210 Hoewel het weynich u tot voordeel doch sal strecken: Daer leyt het Harnas nu, de ringkraeg en de helm,Ga naar voetnoot1212 Noch sal ick lijden doen u dat ghy zijt een schelm.Ga naar voetnoot1213 t' Sa elck verweert sijn saeck kloeckmoedich met den degen.Ga naar voetnoot1214 roemer 1215[regelnummer] Alree man ben je reed, men is hier niet verlegen.Ga naar voetnoot1215 't Gevecht gaet aen. vechthart Daer quant datser een, segg' op hoe gevoelje nouw, Ist ernst seght of niet? hou daer dan noch een douw.Ga naar voetnoot1217 roemer Ay my ick ben gequetst, doch sal mijn schae verhalen.Ga naar voetnoot1218
[pagina 170]
vechthart 'k Sweer dat ick u dien treck wel dubbelt sal betalen.Ga naar voetnoot1219 roemer 1220[regelnummer] Gemist ist voor dit mael. vechthart Ick worstel dan met dy, Kent dat u saeck is vals.Ga naar voetnoot1221 roemer Ick nimmer sulcx bely. vechthart Dats dan u koppigh loon u tot de doodt te helpen.Ga naar voetnoot1222 roemer Ay my verrader ach! het bloet komt overstelpenGa naar voetnoot1223 Het flauw benauwde hert, ay my! ick sterf, ick sterf, 1225[regelnummer] Sonder dat ick adu ach! van mijn lief verwerf.Ga naar voetnoot1225 vechthart Licht daer ghy snoode guyt, hier is u recht gebleecken.Ga naar voetnoot1226 roemer Mijn saeck rechtvaerdich was en God mijn leet sal wreecken.
[pagina 171]
vechthart 't Vertrecken dient my best, en doe het harnas aen,Ga naar voetnoot1228 Hier ergens achter weeghs, eer yemant hier komt gaen 1230[regelnummer] Verby, men dencken sou alst is, dat ick 't hadd' bedreven,Ga naar voetnoot1230 Doch sal hem eer ick gae volkoom de reste geven.Ga naar voetnoot1231 roemer Ay my! ist niet genoech dat ghy my hebt ghemoort, Dat ghy mijn stervend' rif noch deur, en weer deur boort? Hoe weynich weet mijn lief waer dat ick sal vervaren?Ga naar voetnoot1234 1235[regelnummer] En als ghy 't weten sult, wat sal 't u droefheyt baren,Ga naar voetnoot1235 Dat ghy u Roemer sult genieten nu niet meer; Die u benomen heeft u kuysheydt en u eer. O Godt vergeeft mijn Sond', mijn straf die was rechtvaerdich, Ick ben voor mijn moet-wil wel duysendmael meer waerdich:Ga naar voetnoot1239 1240[regelnummer] Nu vind ick waer de spreuck, dat 't luck is ebb' en vloet,Ga naar voetnoot1240 En dat het loopt op 't eynd' Wie quaet doet, quaet ontmoet.Ga naar voetnoot1241 Och Vader! u vermaen, die word ick oock in dachtich, Ghy raden my tot Godt, die goedigh is, en machtich:Ga naar voetnoot1243 Ick sloech het in de windt, maer lacy! nu te laet,Ga naar voetnoot1244 1245[regelnummer] Vind' ick het siel versuym, van u gewenste raedt. Adu Margriet adu, in eeuwicheydt wy scheyden. Adu Vader adu, ick kan niet langer beyden.Ga naar voetnoot1247 Sterft.

[pagina 172]
Vierde uytkomste. Vechthart, Margriet. vechthart Ick wil nu na de woonst, van mijn Margriete gaen, Ga naar margenoot+En sien hoe 't haer bevalt, wanneer zy 't sal verstaen,Ga naar voetnoot1249 Voor haer deur. 1250[regelnummer] Margriet mijn lief ontwaeckt, ontwaeckt mijn uytverkooren, Ontwaeckt mijn tweede ziel, wilt u Vechthardus hooren, Margriet mijn lief, Margriet, en kent ghy niet mijn stem, Ontsluyt u venster, en ghy sult hier vinden, hem, Die ghy bescheyden hebt, by u mijn lief te komen.Ga naar voetnoot1254 margriet 1255[regelnummer] Voor lief ken ick u oock.Ga naar voetnoot1255 vechthart Mijn lief zijt ghy aen 't dromen. margriet Neen lief wat is u wil? vechthart Dat ghy de poort ontsluyt. Of siet ten minsten eens om my te venster uyt. Waren 't al mijn vrunden, die nu sijn mijn vyanden,
[pagina 173]
Ick voerden u mijn troost met my uyt dese landen; 1260[regelnummer] Ick voerden u mijn lief wech eer het yemandt wist, Noch weten souw voor dat ghy al langh waert gemist.Ga naar voetnoot1261 margriet Waer wout ghy my voeren stout Ruyter wel gemoet? vechthart Onder de Linde groen, mijn troost mijn waerste goet;Ga naar voetnoot1263 Onder de Linde groen, daer ghy eerst sout te recht 1265[regelnummer] Verstaen mijn trouwe min. margriet Vergeefs ghy sulx al secht, Vermidts ick in den arm van mijns lief legh met eerwaerdicheyt.Ga naar voetnoot1266 vechthart Ha snoo geveynsde vrouw, nu merck ick u lichtvaerdicheyt:Ga naar voetnoot1267 Ghy waent hem in u arm, maer neen het is niet waer, Gaet onder geene Linde verslagen leydt hy daer,Ga naar voetnoot1269 1270[regelnummer] Foy u Margriet! foy du dubbel valsche Vrouwe! Onwaerdich zijt ghy nu u Roemers vaste trouwe, Hy sterft om uwent wil, en ghy hebt met bedroch Hem en oock my verleyt en anderen doet noch:Ga naar voetnoot1273 Ghy hebt my trouw en min, en Roemer oock geswooren, 1275[regelnummer] Ghy seyt ick was u hert, en Roemer was verkooren:Ga naar voetnoot1275 Ghy seyt dat ick alleen, u trouw besitten souw,
[pagina 174]
En hadt aen Roemer al, gheswooren echt en trouw.Ga naar voetnoot1277 Ghy seydt dat ick alleen u Maegden-roos sou plucken,Ga naar voetnoot1278 En Roemer hadse wech, de bandt die was al stucken.Ga naar voetnoot1279 1280[regelnummer] Trouwloose dits de vrucht van u meyneedigh spel. Dat Roemer is gedoodt en wandelt na de Hel: Ach! dat ick eerder niet mijn gramschap kost inbinden, Voor dat sijn bobbelend' bloedt bespatten most de Linde.Ga naar voetnoot1283 Och Roemer ghy zijt heen, en Margariet blijft hier: 1285[regelnummer] Die trouweloose Vrouw, jae eerder Tyger dier:Ga naar voetnoot1285 Nu, nu bevind ick 't waer, en sal 't oock staende houwen, Datter niet lichter keert dan sinnen van Joffrouwen,Ga naar voetnoot1287 En sal geen meer geloof geven aen eenich maeght, Die om eens anders gunst, maer wulpse liefde draeght.Ga naar voetnoot1289 margriet 1290[regelnummer] Seght is mijn lief dan doodt? vechthart Ja doodt en anders niet, Dat is om uwent wil, gelijck ick segh geschiet. Vaert Juffer na verdienst, om u soo moet ick swerven,Ga naar voetnoot1292 Om u, oock hachlijck ick, moet schandelijcke sterven.Ga naar voetnoot1293 Binnen.	[tekstkritische noot]Derde bedryf in groot kapitaal; Eerste uytkomst cursief - 990 sierletter M over 4 regels - 992 stoet. in 1638 en 1644 stoet, voetnoot990 die sy gegroet: wees gegroet (die is expletief). voetnoot991 malen: het beeld oproepen van. voetnoot992 sijn Moeders stoet: het gevolg van Venus. voetnoot994 En u: en omdat gij u. voetnoot996 geen geveynsde aert: niet iemand met een vals karakter.* voetnoot997 Noyt trouwe enz.: nooit heeft trouwe liefde minder geveinsdheid voortgebracht.* margenoot+ E 1 r^o voetnoot999 liefd' of min: liefde of verliefdheid. voetnoot1000 De trouw enz.: de trouw wordt vaak veinzenderwijs geboden; die is herhalend onderwerp. voetnoot1004 elck weet enz.: iedereen weet wel op een slimme manier te veinzen; hem is wederk. vnw. voetnoot1005 al te kranck en broos: zeer zwak en kwetsbaar.* voetnoot1006 De waerom is enz.: hij hoeft het (nl. zijn geveins) alleen maar verborgen te houden. (De waerom = de bedoeling; zie MNW IX, kolom 1578). voetnoot1007 of sal: of hij zal. voetnoot1008 hy brengt enz.: hij weet zijn doel te bereiken. voetnoot1009 simpel: onnozel; slecht: dom. voetnoot1010 quaet: moeilijk; de gront des hert ... te mercken: te doorzien wat er in iemands hart omgaat; hert i.p.v. herten mogelijk metri causa. voetnoot1012 te recht: met recht. voetnoot1013 daer: terwijl, hoewel. voetnoot1014 verseeckert: er zeker van. voetnoot1015 ick leet enz.: zou ik uw woorden lijdzaam verdragen. voetnoot1016 ick weet ghy: dat ik weet dat je.* voetnoot1017 tot geenigher tijdt: nooit. Vgl. WNT IV, kolom 684. voetnoot1018 openbaer: algemeen bekend. voetnoot1019 Vertrouwt my toe: geloof me (dat). voetnoot1020 mits: omdat. voetnoot1021 and're meer enz.: anderen meer liefgehad dan jou, Roemer. Of misschien: anderen dan jou, Roemer, lief gehad. voetnoot1022 snoeperyen: erotische genoegens. voetnoot1023 't Ghespreck van u: je woorden. voetnoot1025 sluyckt: heimelijk smaakt. voetnoot1026 yemant meer: iemand anders. voetnoot1027 Doen: toen.* voetnoot1028 boel: minnaar; voort mocht gheschien: verder voorgevallen mag zijn. voetnoot1030 en aers geene: en niemand anders. voetnoot1031 Nu ten klocke dry verschenen: deze middag om drie uur (verschenen: laatstleden). voetnoot1032 die stucke guyts: die schoft (vgl. WNT XVI, kolom 329). voetnoot1037 u Boel: je geliefde; met dit woord en met het volgende u Wijf zinspeelt Margriet op de sexuele omgang die zij met Roemer heeft gehad (vgl. vs. 830 en vlg.). voetnoot1038 Dat: aangezien; de vzn. 1038 en 1039 geven de reden voor de vraag in vs. 1037; yemandt meer: [dat] nog iemand. voetnoot1041 lief: liefheb; en soo enz.: en als ik er een eed op mag doen (voor het vraagteken zie de aant. bij vs. 355). voetnoot1042 ick nimmermeer enz.: dat ik nooit met een ander dan met jou geslapen heb. margenoot+ E 1 v^o voetnoot1043 gonst: genegenheid. voetnoot1045 schelden: verwijten; als is expletief. voetnoot1046 laet ghy enz.: laat je je Margriet dan in de steek. voetnoot1047 soo veer: op voorwaarde dat. voetnoot1051 stillen: met rust laten (deze betekenis niet in WNT XVI, i.v.). voetnoot- staen en luysteren: staan te luisteren. voetnoot1058 mijn wille komen nader: mijn zin doen. voetnoot1059 gelooft: geloof het; van mijn Vader: voor mijn vader. voetnoot1060 onse Somer woonst: ons zomerverblijf, ons buitenhuis. voetnoot1061 mijn schoonst (aanspreking): mijn schoonste. voetnoot1063 noch meer ontsegghen: nog langer weigeren. voetnoot1064 ontsiet ghy niet: vrees je niet. voetnoot1065 't schuym geboeft: het geboefte (zie de aant. bij vs. 997); onthouden: ophoudt (meerv. ad sensum). voetnoot1066 of wil: of ik wil. voetnoot1068 dat: indien het (Zie Weijnen Z.T. § 108: ‘Dat kan bij coördinatie andere voegwoorden vervangen’); geschach: geschiedde (oude sterke verledentijdsvorm; zie WNT IV, kolom 1720). voetnoot1071 Soo: indien; aenrandt: overvalt; sal: zal hij. voetnoot1077 Als de kloek weynich slaet: in de kleine uurtjes; uit vs. 1140 blijkt dat Roemer tegen één uur komt. voetnoot1078 welvaert: vaarwel. voetnoot1079 En ick verwacht enz.: en ik wacht de tijd af waarop ik mijn liefdesverlangen kan bevredigen. voetnoot1080 mijn waerde lief: mijn lieve liefste. voetnoot1082 foey uwe gayle minnen: schaam je over je wulpse minnarij (zie WNT III, kolom 4600 voor de constructie). voetnoot1083 sulcken: zulk een; schoont: schoonheid (eig. schoonte); vgl. WNT XIV, kolom 853; Hoers: hoerachtig. margenoot+ E 2 r^o voetnoot1084 sulck een struyck: een telg uit zo'n geslacht; haer soo verwerpen: zich zo vergooien. voetnoot1086 in Boelschap leeft: een intieme verhouding heeft. voetnoot1089 En op wat leest enz.: en op welke manier die en die (jonge vrouw) aangepakt moet worden.* voetnoot1091 u als een aer, sal spottelijck begeven: jou evenals een ander tot spot van iedereen in de steek zal laten. voetnoot1093 haest: spoedig. voetnoot1095 Ick passer wislijck op: ik zal er zeker voor zorgen. voetnoot1097 voor het sijn: om zijn eigen redenen. voetnoot1100 En ick soo mee: dat ben ik ook. [tekstkritische noot]Tweede uytkomst cursief. voetnoot1103 Dat: opdat, of vooruitlopend op de toestand na de eedsaflegging: zodat. voetnoot- over den ander: over elkaar. voetnoot1105 mis: in gebreke blijf; mijn ziel tot gaef: doe ik afstand van mijn zieleheil. voetnoot1107 een korts wijl drijven: de tijd aangenaam doorbrengen. voetnoot1108 geene: gindse; my verwacht: wacht op mij. voetnoot1109 met kracht: met geweld. voetnoot1110 gejaeght: verjaagd. voetnoot1112 Eerder swarigheydt viel: voordat er moeilijkheden zouden komen. voetnoot1113 haer: hun. voetnoot1116 aerdich: bekwaam, naar behoren; laet het maer enz.: laat het maar aan mij over. voetnoot1117 aenranden: aanspreken, aanklampen. voetnoot1118 niet: niets; gaet deur: ga er vandoor. voetnoot1119 de loopers enz.: de streken van loopers, d.z. lichtmissen, hoerenjagers (WNT VIII, kolom 2885), en van edellieden. voetnoot1120 Als ick doe: dat doe ik (bevestiging van vs. 1119; vgl. WNT II, kolom 244); paster op: doe wat ik je gezegd heb. voetnoot1121 Benje maer wech: als je maar eenmaal weg bent; ick ty enz.: ga ik er ook vlug vandoor. margenoot+ E 2 v^o voetnoot1122 U lief: uw liefste; hierna denke men een komma. voetnoot1123 ach waerder naem ... bemin: ach, een dierbaarder naam, die ik zó lief heb, zou niemand mij (kunnen) noemen.* voetnoot1125 Noch ick ... Vrouw: en ik (zou) geen dierbaarder vrouw (kunnen noemen); besin: lief heb. voetnoot1126 hart: mijn hart (aanspreking); vgl. vs. 1123. voetnoot1129 bruyn: donker. voetnoot1130 Joncker: jongeman van adel of uit de gegoede burgerstand. voetnoot1131 na dat: voor zover. voetnoot1132 vast: recht; in een stoep: binnen het hek van een stoep.* voetnoot1133 Poep: Duitser, meestal afkomstig uit Westfalen, Ditmarschen, Embden en omgeving.* voetnoot1134 by-gort (bastaardvloek): verdorie; aen zijn kleeren: aan het geluid dat zijn kleding bij het lopen maakt?* voetnoot1135 Wat of hy soeckt: Wat zou hij zoeken? voetnoot1136 zijn Matressen deur: de deux van zijn minnares. Zie ook de aant. bij de toneelaanwijzing na vs. 855. voetnoot1137 op 't onrechte pat: de weg kwijt. voetnoot1140 Die ... op: Willighart verwerpt hiermee zijn ongerijmde veronderstelling; het: heeft (gewoonlijk heit). voetnoot1141 adu: ongewone vorm van adieu (WNT Suppl. I, kolom 404). voetnoot1142 verwacht de morgen: wacht de ochtend af, komt vannacht niet meer terug (vgl. vs. 1111). voetnoot1143 en wilt niet sorgen: wees maar niet bang. voetnoot1145 forts: brutaal, grof; laetje dienen enz.: commandeer je hond en blaf zelf (binje: als je bent). voetnoot1148 voor hem: in zijn plaats. voetnoot- gaet en klopt: gaat aankloppen. voetnoot1150 vry'lijck: gerust, onbevreesd.* voetnoot1153 quant: kerel. voetnoot1155 af-smeeren: een pak slaag geven. voetnoot1156 guyt: schelm, schavuit. voetnoot1157 of ick loop enz.: of ik trap de deur in. voetnoot1158 van u: op u. voetnoot1161 eerelijcke faem: een eervolle reputatie. voetnoot1162 drogh: bedrieger. margenoot+ E 3 r^o voetnoot1163 dat: nl. de slimste drogh enz.; in u doen en seden: in je hele manier van doen. voetnoot1164 sulcken man: zo'n flinke vent (sulcken uit sulck een). voetnoot1165 dat staet noch in mijn keur: dat is mijn eigen verkiezing nog, dat zal ik zelf nog wel uitmaken. [tekstkritische noot]1169 nacht. in 1638 en 1644 nacht, voetnoot1166 guyl: lafaard; bloedt: sukkel; jy souwje enz.: dan zou je een snel besluit nemen. voetnoot1167 Gaet ... slaept: ga slapen, zwetser; maeckt morgen enz.: laat morgen hier maar zien wat je durft (bravade: snoevend vertoon van dapperheid; WNT III, kolom 1158). voetnoot1168 soo ... verwacht: als jij maar op mij wacht. voetnoot1171 linden: linde (enkelv. met -n in rijmpositie). [tekstkritische noot]Derde uytkomst cursief. voetnoot1177 vervaren: overkomen. Het werkw. is hier gebruikt in de zin van we(d)ervaren; als zodanig komt het in de geraadpleegde woordenboeken niet voor.* voetnoot1178 is gheschapen: beschikt is. voetnoot1180 En nergens of en weet: en er niets van weet. voetnoot1181 ghesworen kamp: strijd waartoe men zich door eed of belofte verplicht heeft; baldadigh: roekeloos. voetnoot1185 dat hy my ken, Voor kloecker: dat hij mij als dapperder zal erkennen. voetnoot1186 als ick nu enz.: dan waarvoor ik denk dat hij mij nu aanziet.* voetnoot1187 lievaert: minnaar (niet in WNT). voetnoot1188 wat neen: o nee. voetnoot1189 't puyckjen oock te Hoof: de beste ook aan het hof. voetnoot1190 het: nl. de enige geliefde van Margriet te zijn; die ... selfs: die mezelf erop durf beroemen; eig. zichzelf, want het antecedent van die is Een. voetnoot1191 hy: nl. Vechthart. voetnoot1192 waer aen hy heeft versocht: waarbij hij heeft verzocht (dat); het is echter Roemer zelf die in vs. 1171 de plaats heeft genoemd. voetnoot1193 dus vroegh: zo vroeg, nl. met de dageraad. voetnoot1195 mijn macht mach enz.: mijn kracht met de zijne kan meten. voetnoot1196 doch ... om: maar laat ik eerst eens rondkijken. voetnoot1197 van heynd of gintsch: van hier of daar. voetnoot1198 wapen: wapenrusting (volgens vs. 1212 bestaande uit rug- en borstkuras, ringkraag en helm). voetnoot1202 dient yeder enz.: een vast gebruik wellicht? voetnoot1203 flus: zoëven; waarschijnlijk doelt Vechthart hier op de nachtelijke twist; vgl. vs. 1161-1168. voetnoot1205 onghelijck: onrecht. margenoot+ E 3 v^o voetnoot1206 ick dee, u: deed ik u; een van de vele voorbeelden van misleidende interpunctie. voetnoot1207 met voordeel: terwijl je in het voordeel bent. voetnoot1208 wapens: wapenrusting; daer: terwijl; nauw: nauwelijks. voetnoot1209 Dat: als (zie Overdiep, Zevent. Synt. § 55). voetnoot1210 vertrecken: wachten, uitstel geven. voetnoot1212 ringkraeg: maliënkraag die boven het kuras om de hals gedragen werd. voetnoot1213 Noch: toch; lijden doen u: je doen erkennen. voetnoot1214 elck verweert: laat ieder ... verdedigen. voetnoot1215 Alree: vooruit; reed: klaar; verlegen: bang. voetnoot1217 douw: stoot. voetnoot1218 mijn schae verhalen: het je betaald zetten. voetnoot1219 treck: stoot. voetnoot1221 Kent: erken. voetnoot1222 Dats ... loon: dat (nl. deze stoot) is dan het loon voor je koppigheid; u tot de doodt te helpen: om je te doden. voetnoot1223 verrader: trouweloze. voetnoot1225 adu: adieu, vaarwel; zie vs. 1141. voetnoot1226 licht: lig; u recht gebleecken: bewezen wat je recht waard was. voetnoot1228 dient my best: is het beste wat ik kan doen. voetnoot1230 alst is: zoals ook het geval is. voetnoot1231 sal: ik zal; volkoom: volledig. voetnoot1234 vervaren: heen gaan (vgl. blz. 87, vs. 3-4). voetnoot1235 ghy: Roemer spreekt nu Margriet in gedachten aan. voetnoot1239 Ick ben enz.: ik verdien voor mijn wandaden wel duizendmaal meer straf. voetnoot1240 vind ick waer: bevind ik de waarheid van; 't luck: het lot, de fortuin. voetnoot1241 En ... 't eynd': en dat het erop uitloopt, dat. voetnoot1243 raden: raadde; goedigh: barmhartig. voetnoot1244 nu te laet / Vind' ick enz.: nu het te laat is, bevind ik dat mijn ziel uw wenselijke raad veronachtzaamd heeft. voetnoot1247 beyden: hier blijven. [tekstkritische noot]Vierde uytkomste cursief. margenoot+ E 4 r^o voetnoot1249 verstaen: vernemen. voetnoot1254 bescheyden: opgedragen, uitgenodigd. voetnoot1255 Voor lief enz.: als mijn geliefde erken ik jou ook.* voetnoot1261 voor dat ghy al langh: al lang voordat je. voetnoot1263 troost: liefste; waerste: dierbaarste (eig. waerdste); goet: bezit. Vgl. de variant in het Liedt, 3e couplet (blz. 87) en zie ook blz. 217, aant. bij vs. 13. voetnoot1266 van mijns lief: men zou van mijn lief, of mijns liefs verwachten, maar van mijns lief staat er zowel in 1638 als in 1644; met eerwaerdicheyt: in alle eer en deugd. voetnoot1267 lichtvaerdicheyt: lichtzinnigheid. voetnoot1269 verslagen: gedood. voetnoot1273 en anderen doet noch: en verleidt ook nog anderen. voetnoot1275 u hert: uw hart. voetnoot1277 al: reeds (ook in vs. 1279); zie de aantekening bij vs. 541. voetnoot1278 u Maegden-roos: uw maagdelijkheid; zie ook vs. 538. voetnoot1279 hadse wech: had ze genomen; de bandt: de maagdelijkheid; stucken: geschonden. voetnoot1283 bobbelend': gutsend. voetnoot1285 jae eerder Tyger dier: ja, veeleer een tijger. voetnoot1287 niet lichter keert: niets gemakkelijker verandert. voetnoot1289 om eens anders gunst: in ruil voor de liefde van een ander; maer: slechts. voetnoot1292 Vaert ... na verdienst: krijg je verdiende loon. voetnoot1293 Om u, oock hachlijck ick, moet: om jou moet misschien ook ik.

Vorige Volgende

Derde bedryf.

Eerste uytkomst.

Tweede uytkomst.

Derde uytkomst.

Vierde uytkomste.