Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De tweede vijftigh lustige historien ofte nieuwigheden Johannis Boccatii (1644)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.51 MB)

XML (0.73 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

novelle(n)
vertaling


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De tweede vijftigh lustige historien ofte nieuwigheden Johannis Boccatii

(1644)–Gerrit Hendricksz. van Breughel–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[Folio V3r]
[fol. V3r]

[Lodewijck...]

Lodewijck heeft aen Vrouw Beatricks zijn Meestersse de liefde ontdeckt die hy haer droech: ende uyt sulcken reden haeren man Egano in eenen Hoff in haer stede ghesonden heeft: Waer nae sy by Lodewijcken is gaen slapen, den welcken nae dat hy opgestaen was, in den hof gegaen is, ende zijn Meester Egano dapper afghesmeerdt heeft. Om te bewijsen dat de ghene die soo seer den goeden knecht maecken somtijdts heurs Meesters Stedehouders zijn.

 

BInnen Parijs is eertijdts eenen Florentijnschen Edelman gheweest, die door armoede een Koopman gheworden was, ende int Koopmanschappen ist hem soo wel gheluckt dat hyer hem heel rijck door gemaeckt hadde: eenen Sone alleen by zijn Huysvrouwe hebbende, Loys ghenoemt, des welcken hy (op dat hy na zijns Vaders Edeldom, ende niet nae den Coop-handel trecken soude) niet en heeft willen in eenighen Winckel setten, maer had hem om mette Edellieden te wesen in de dienst vanden Coninck van Vranckrijck ghesonden, daer hy veel goets en eeren geleert hadde. Ende in dit hof woonende, ist gheschiet dat seker Ridders die van Jerusalem ghekeert waren, vant Heylich graff te besoecken. Int propoost van Jonghe lieden gheraect zijnde, daer Loys by was, ende die hoorende onder den anderen kouten vande schoone vrouwen van Vrancrijck ende Enghelant, ende ander ghewesten vande werelt, een ander hun voorseker gheseydt heeft, dat hyer van soo veel Landen als hy doorwandeldt ende van soo veel Vrouwen als hy gesien hadde, noyt ghene in schoonheydt gelijc de vrouwe van Egano de Glaussi, tot Bolongien woonende, me vrouwe Beatricx gheheeten, ghesien hadde. Waer mede alle zijn Medegesellen ghestemt hebben, diese oock ghesien hadden. Het welck Lodewijck hoorende (die noch noyt op eenige verlieft hadde gheweest) met sulcken lust ontsteken is om haer te sien, dat hy op geen ander dingen dencken en conde, ende heeft hem gantschelijcken voorghenomen tot daer toe te gaen, om haer te sien, ende oock om daer te woonen, hy gheliet hem by zijn Vader dat hy nae Jerusalem trecken wilde, dat hy seer qualijcken conde verkrijghen. Hemselven dan Hanneken hebbende willen doen heeten, ende niet Lodewijck, is hy tot Bolongien voorseyt ghekomen, daer hy alst gheluck wilde, den naevolghenden dach dees Vrouwe aende venster ghesien heeft, die hem ongelijc veel schoonder docht te wesen, als hy gheschat hadde, waerom hy vierichlijcken op haer ontsteken zijnde, voorghenomen heeft noyt uyt Bolongien te scheyden, dat hy haer liefde niet verworven en hadde, en in hem selven overlegghende wat wech dat hy hier in te nemen hadde, heeft hy ghedocht dat hy soo hy doch knecht van haeren man konde worden (dieder vele hiel) moghelijck wel t'eynde van zijnen wensch soude moghen gheraecken. Hebbende dan zijn Peerden verkocht, ende order op zijn volck ghesteldt, soo dat alle dinghen wel was, ende bevolen datse hun houden souden als oft sy hem niet en kenden, heeft hy kennisse met sijnen weerdt ghemaeckt, ende hem gheseydt dat hy hem wel gheerne in den dienst van eenighen Heere begheven wilde, soo hyder eenighen vinden mochte, tot

[Folio V3v]
[fol. V3v]

den welcken den Weert gheseyt heeft: ghy zijt recht eenen knecht om aen eenen Edelman deser Stadt die Egano gheheeten wordt, dieder veele hout te dienen, want hy wiltse aensienlijck hebben als ghy zijt. Ick wilder hem af spreecken: Soo hy't seyde heeft hy't ghedaen, in sulcker voeghen dat hy eer hy van Egano scheyde Hanneken daer by verhuerdt hadde, dat hem soo aenghenaem is gheweest, alst moghelijck was. Waerom hy by Egano woonende, ende ghemack hebbende om zijn alderliefste dickmaels te sien, desen Edelman soo wel ghedient heeft, dat hy soo seer op hem ghesint werdt, dat hy sonder Hanneken niet doen en conde, ende hy en hadde hem niet alleenlijck de regeringhe van sijnen persoone, maer oock van allen affairen ghegheven. Nu ist op eenen dach gheschiedt dat Heer Egano ter jacht ghereden, ende Hanneken thuys gebleven zijnde: Me Vrou Beatricx die zijn Vryagie noch niet ghemerckt en hadde, (hoewel sy in haer selven de loff weerdighe conditien aensiende, hem menichmaels ghepresen hadde, ende die haer seer wel aenstonden) haer met hem opt schaeck-spel ghesedt heeft te spelen, ende Hanneken die haer socht te behaghen, liet vast hem afwinnen dat knaphendelijcken te weghe brenghende: Waer van de Vrouwe haer seer verheuchde, ende als allen de vrouwen die heur saghen spelen, van daer ghescheyden, ende heur alleen hadden laten blijven speelen. Heeft Hanneken eenen grooten sucht laten uytgaen. De Vrouwe hem aensiende, seyde tot hem, Wat let u Hanneken? Zijt ghy bedroeft dat ic u afwinne. Me Vrouwe antwoorde Hanneken, een grootere saecke voorwaer als dese is, is een oorsaecke van mijnen sucht geweest. Doen sprack de Vrouwe: Lieve ick bidts u om so veel liefden als ghy tot mywaert hebt, segghet my. Als hem Hanneken hoorde besweren, door soo veel liefden als hy totte ghene droech die hy boven alle dinghen beminde, heeft hyer noch eenen laten uytgaen, onghelijck veel grooter als den eersten. Weshalven hem de Vrouwe op nieuws ghebeden heeft dat hem beliefde te segghen wie d'oorsaecke was van zijn suchten, totte welcke Hanneken gheseydt heeft: Me Vrouwe ick vreese seer dattet u teghenstaen sal indien ickt u segghe, ende daer nae vrees ick dat ghyt yemanden segghen sult: Wien de vrouwe geseydt heeft, voor seker ten sal my noyt niet quaedt maken, ende daerenboven zijt zeker dat ick noyt yemanden yet segghen sal, dat ghy my seght, dan alst u welghevallen sal. Doen seyde Hanneken: Nademael dan Me Vrouw, dat ghy 't my soo toeseght, soo sal ickt u seggen, ende heeft haer gheseydt mette tranen schier in d'ooghen, wie hy was, ende 'tghene hy van haer hadde hooren segghen, ende waer: Ende hoe hy op haer verlieft was gheworden, ende uyt wat redenen, dat hy hem voor knecht by haren man begheve hadde, ende daer nae heeft hy haer seer ootmoedelijcken gebeden, dat soo het moghelijck was, het haer believen wilde mede-lijden met hem te hebben, ende hem in dese sijne soo secrete vryagie te vernaeghen, ende daer sy het niet doen en wilde, dat sy ten minsten hem in sulcker voeghen blijven laetende als hy daer was, te vreden ware dat hy haer beminde. O sonderlinghe soeticheydt des Boloensen bloedts, hoe weerdich zijt ghy altijdts gheweest in dierghelijcke ghevallen ghepresen te worden? Ghy en hebt noyt verlanght nae eens anders tranen ende suchten: Maer hebt u doorgaens nae haer bidden ghebooghen

[Folio V4r]
[fol. V4r]

ende u altijdts totte Amoureuse lusten ghemackelijcken overghegheven, had ick lofs ghenoech om u nae u weerde te prijsen, mijn tonghe en soude haer selven noyt vermoeydt vinden. De Edelvrouwe Hanneken aensiende als hy aldus sprack ende gantschelijcken zijn woorden gheloove gevende, heeft door zijn smeecken ende bidden, zijn liefde in haer verstandt met sulcken kracht ghevat, dat sy insghelijcks begon te suchten, ende nae eenighe suchkens heeft sy gheantwoort: Hanneken mijn soete vriendt, leeft in goede hope, om de waerheyt te seggen, giften, gaven, noch beloften, noch het vryen dat my eenigen Edelman oyt gedaen heeft ende nu noch doet, en hebben mijn herte niet konnen beweghen, om eenighen lief te krijgen: dan ghy hebt my (in so kleynen wijle tijdts dat uwe woorden uyt te spreken gheduert hebben) meer u doen worden als ick mijns selfs sy: ende ick dencke oock voor ghewis, dat ghy mijn liefde wel verdient hebt, daerom schencke ick die u oock, ende ick belove u dat ick u die sal doen genieten eer desen nacht voorby sal zijn, ende op dat het niet achter en blijve maeckt dat ghy ontrent den middernacht in mijn Camer kompt, vande welcke ic de deure open sal laten staen: ghy weet wel aen wat zijde dat ick slape, aen de selve suldy komen, ende soo ick sliepe, suldy my stooten, dat ick wacker worde ende ick sal u in u begeeren troosten, dat gy so langen tijdt gedraghen hebt, ende op dat gyder te vaster op staen meucht, wil ick u tot onderpant eenen cus gheven, ende haer armen om sijnen hals geworpen hebbende, heeft zy hem seer Amoureuselijcken gekust ende Hanneken haer. Dewelcke dese dingen geseyt hebbende (de vrouwe gelaten hebbende) eenighe sijne affairen is gaen doen, verwachtende met het grootste genoegen van de wereldt, dat de nacht quame. Daerentusschen is Egano vant jaghen ghekeert, ende soo haest als hy ghegeten hadde, om dat hy moede was, is hy te bedde gegaen, ende zijn vrouwe mede, die als sy belooft hadde, de deure van haer Camer open ghelaten heeft: Totte welcke Hanneken ghekomen is, ter uren als hem geseydt was geweest, ende als hy al properlijcxkens in deselve ghekomen was, ende de deure na hem toegemaeckt hadde, is hy aende zijde ghegaen daer de vrouwe lach: Ende zijn hant op haren boesem gheleyt hebbende, heeft hy bevonden datse niet en sliep, dewelcke siende dat Hanneken ghekomen was, heeft met haere twee handen eene van de sijne ghenomen, ende hem wel vast houdende, haer in't bedde keerende, maeckte sy soo veel dat Egano die sliep wacker wert, totten welcken sy seyde: Ic en wilde u gister avont niet segghen, want my docht dat ghy heel vermoeyt waert, Dan segt my eens lieve man by u trouwe, wie hout ghy van allen u knechten die ghy hier binnen hebt, voor den besten den ghetrousten, ende die't beste besint hebt? Egano antwoorde: Wat is dit liefste dat ghy van my vraecht? en weet ghy niet dat ick gheenen en hebbe, noch oock oyt gheenen ghehadt en hebbe, daer ick my soo op betrout hebbe, oft betrouwe noch, die ick soo lief hebbe, als ick my betrouwe op Hanneken, ende hem lief hebbe: maer waerom vraegt ghyt doch? Als Hanneken hoorde dat Egano wacker was, ende datmen van hem sprack, heeft hy tot meermalen zijn handt naer hem ghetoghen om wech te gaen, grootelijcks vreesende dat hem de Vrouwe verraden soude: dan sy had hem soo wel ghehouden, ende hiel hem soo vast noch, dat hy niet en hadt mogen, nochte moch-

[Folio V4v]
[fol. V4v]

te noch niet wech geraken, ende sy heeft tot haren Man gheantwoordt: Ick docht waerachtelijck dattet soo was, als ghy seght: ende dat hy u trouwer was als yemandt anders: Dan ick valder wel in bedrogen, om dieswille dat hy doen ghy gisteren ginckt jaghen, alleen ghebleven zijnde, als hy zijn pas ghesien heeft, gheen schaemte ghehadt en heeft my van oneere te versoecken: dan op dat het niet noodich en ware met veel bewijs u dat te doen kennen, willende u dat ooghenschijnlijcken doen sien ende met den vingher tasten, hebbe ick gheantwoort dat ick te vreden was, ende dat ick desen nacht als middernacht voorby ware, in onsen hof hem soude comen wachten, by den Pijnbom, niettemin ic en ben van sin niet daer te gaen, dan soo ghy zijn trouwicheyt wilt ontdecken, ghy cont lichtelijcken met eenen van mijn rocken aen te trecken, ende opt hooft eene van mijn Mutsen op te setten, ende daer beneden te gaen wachten om te sien oft hy oock comen sal, dat hy voorseker doen sal. Als Egano dese dinghen ghehoort heeft, heeft hy gheseydt voor ghewis ick moetet sien, ende opghestaen zijnde, heeft hy ten besten dat hy conde int doncker een van haer Hooft-mutsen op zijn Hooft ghedaen. Daer nae is hy inden Hof ghegaen, daer hy Hanneken aenden voet vanden Pijnboom verwachtende was. Alsoo haest als de Vrouwe merckte dat hy op ende uyt haer camer wech was, is sy opghestaen, ende heeft de deure van binnen toeghedaen, doen in Hanneken, die de grootste benautheydt vande werelt ghehadt, ende zijn uyterste beste ghedaen hadde om uyt haren handen te gheraecken, haer hondert duysentmaels vervloeckt hebbende, ende haer liefde ende hem selven die op haer betrout hadde (hoorende wat sy gedaen hadde) de blijdtste mensche gheweest dieder oyt was, waer door hy hem, sy te bedde ghekeert zijnde, ontcleedt heeft, ende by haer met haeren wille onderghegaen is, daer sy haer een goede wijle tijdts metten anderen ghenomen hebben. Daer nae de Vrouwe wetende dattet tijdt was, dat Hanneken hoorde te vertrecken, heeft sy hem doen opstaen ende cleeden, tot hem seggende: Mijn vrient ghy sult eenen stock nemen, ende inden Hof gaen ende u ghelaetende oft ghy my ghebeden hadt om muy te proeven, suldy mijnen man (als oft ick dat ware) duysentderley spijtighe quaede woorden segghende, ende hem wel afsmeeren metten stock: Want daer uyt sal een wonderlijcke tijdtcortinghe ende ghenoechte volghen, Hanneken is opghestaen, ende is met een cluppel van een half hout inde vuyst naer den Hof ghegaen, ende alsoo hy ontrendt den Pijnboom was, ende dat hem Egano sach comen, is hy stracx opghestaen, als oft hy hem met groote willekom had willen ontfanghen, ende is nae hem toeghegaen, totten welcken Hanneken gheseydt heeft, ghy slim stuck vleesch als ghy zijt, ghy sijt dan hier ghecomen, ende hebt ghelooft dat ick mijnen Heere desen snooden treck soude ghedaen hebben, oft willen doen? Gy zijt qualijck hier gheraeckt, hoe dat het sy dat ghy't verstaet? Ende den stock geheven hebbende, begon hem te slaen. Egano dit hoorende, ende den stock voelende, begon te loopen sonder een woort te spreken, ende Hanneken hem nae, altoos segghende: Wech ghy slim stuck vleesch dat u God plaghe, sijt seker dat ickt morghen mijnen Meester te kennen sal geven. Egano dan menighen slach ende die vande treffelijckste

[Folio X1r]
[fol. X1r]

gekregen hebbende, is soo haest als hy oyt conde, weder in zijn Camer ghekeert, ende de Vrouwe vraeghde hem oft Hanneken oock inden Hof ghecomen waere, jae hy heeft my, meynende dat gy 't waert, met eenen cluppel heel verplettert, ende daer en boven noch de quaetste woorden toeghesproken, die oyt aen eenich valsch Wijf geseydt zijn gheweest, ende om de waerheyt te segghen ick was seer van hem verwondert, dat hy sulcken woorden tot u soude gheseydt hebben, met meeninghe yet te doen dat teghens mijn eere waere. Dan om dat hy soo blijgeestich sach, ende den lieden soo goeden ghelaet thoonde, heeft hy u willen beproeven: Doen seyde de Vrouwe: Godt sy's ghelooft, dat hy my met woorden ende u metter daedt beproeft. Ick meyn wel dat hy sal moghen segghen, dat ick met meerder gheduldigheydt de woorden verdraghe, als ghy de daedt: Dan naedemael hy u soo trouw ende gheloof houdende is, soo moetmen heeft wel lieff hebben, ende hem eere aen doen. Waer op Egano gheantwoort heeft, voorseker 't is soo. Ende hier uyt een bewijs-reden nemende, was hy van meyninge het getrouste Wijff ende knecht te hebben, die oyt eenighe Man hadde, door welcke reden sy (hoewel dat sy ende Hannken daer naer menichmaels te samen ghelacchen hebben van dien goeden treck) terwijlen dat Hanneken noch by Egano is blijven woonen, seer groot ghemack ende pas ghehadt hebben, om haer lust te boeten: dat sy moghelijck sonder dien vondt niet souden hebben konnen doen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken