Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De tweede vijftigh lustige historien ofte nieuwigheden Johannis Boccatii (1644)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.51 MB)

XML (0.73 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

novelle(n)
vertaling


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De tweede vijftigh lustige historien ofte nieuwigheden Johannis Boccatii

(1644)–Gerrit Hendricksz. van Breughel–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[De Proost van de Kercke...]

De Proost van de Kercke tot Fresole, op een Weduwe verlieft zijnde, die tot hem niet ghesint en was, meynende met haer te slapen, sliep by een van haer Camenieren: Daer hem der Vrouwen Broederen selver daer by hebben doen betrappen door den Bisschop. Om te thoonen dat de liefde de oude grysaerts soo doet versotten, dat sy in schanden ende in onghemack daer door gheraecken.

 

BINNEN de Stadt van Fresole was wel eer by de Kercke een Edel-Vrouwe Weduwe, Me-Vrouwe Picarde gheheeten, dieder haere erffenisse hadde, met een kleyn Huys daerse haer den meestendeel van den tijdt (want sy en was van de rijckste Vrouwen vander Weereldt niet) met haere twee Broeders seer eerlijcke ende beleefde Jonghe Mannen hiel, 't is gheschiedt dat ordinarelijcken dese (die tamelijcken schoon, jonck ende lustigh was) totte groote Kercke gaende, de Proost der selven soo beseten Amoureus daer op gheworden is, dat hy nieuwers niet sien en konde dat hem aen-stondt dan sy, waer uyt hy nae wat tijdts soo stout is gheweest, dat hy haer selfs zijn boodtschap ghedaen heeft, haer biddende datse haer vermenghen wilde met zijn liefde, ende hem beminnen ghelijck hy haer dede: Tis wel waer dat hy alreede goet Ouwers was, dan Jonck van herten, stoudt ende hooghmoedigh, die hem selven alle dinghen toeschreef, sonder dat, dat zijn manieren van doen vol quaede gracy waren, ende hy soo quellijck ende gemelijck, datter niemandt en was, die hem gunstigh was, ende sooder eenighe Vrouwe was, die hem gheen goedt herte toe en droech soo was dese eene, die hem niet alleenlijck gheen toe en droech, maer hadde hem meer inden haet als den hooft-sweer selver. Wes-

[Folio Z3r]
[fol. Z3r]

halven sy al wel bedacht, hem gheantwoort heeft. Mijn Heere soo ghy my lief hebt, dat en moet ghy niet mishaghen, ende om de selve reden behoor ick u oock lief te hebben, ende wil u gheerne lief hebben, dan gheene dorperheydt en hoort tusschen u liefde ende mijne te komen: ghy zijt mijn gheestelijcke Vader, ende zijt een Priester, ende daer by tredet ghy vast stijf voorts in uwe Jaeren, het welcke al saecken zijn, die u behooren achterwaerts treckende, ende kuys te maecken, ende van d'ander zijde en ben ick gheen kindt meer, wien sulcke Vryagikens nu voortaen niet wel meer en voeghen (daerenboven ben ick een Weduwe, ende ghy weet wel hoe grootelijcken de eerbaerheydt aende Weduwen vereyscht wordt) daerom houdt my voor geexcuseert: want in sulcker manieren als ghy't op my versoeckt, en sal ick u nimmermeer lief hebben, noch ick en begheere insghelijcks niet dat ghy my bemindt. De Proost van haer voor die reyse gheen anderen bescheedt krijghen konnende, en was niet verbaest, oft metten eersten sto[o]dt af, om veer, maer zijn quaedt voeghende moeyelijckheydt ghebruyckende heeft hy die door Brieven ende boodtschappen tot meer-malen aenghegaen, Jae hy heeft selfs (als hyse ter Kercken sach komen) ghebeden: Weshalven aende Vrouwe denckende dat dit sijne bejach te moeyelijck ende verdrietich viel, heeft sy ghedocht haer daer van te willen ontslaen, ghelijck hy dat verdiende, naedemael dat zy 't andersints niet doen en konde, dan sy en wilde hier in niet met allen doen sonder dat eest aen heur Broederen te kennen te gheven, ende heur gheseydt hebbende, 't ghene dat mijn Heere de Proost ginck bejaghende, ende daer by wat sy inden sin hadde te doen, als sy weynich daghen daer nae ter Kercken ginck, ghelijck sy ghewoone was, alwaer soo haest als haer mijn Heer de Proost sach, hy tot haer ghekomen is, met welcke hy volghende zijne manieren van doen in propoost ghetreden is, om naerder maechschap t'samen te maecken. Sy hem siende komen, heeft hem een groot ghelaet ghetoondt, ende nae datse wat op een zijde ghegaen waeren heeft haer de Proost veele woordne gheseydt, als hy ghewoon was, ende sy eenen grooten sucht uytghegheven hebbende, heeft gheseydt: Mijn Heere ick heb menichmaels hooren segghen, datter gheen soo stercken Casteel niet en is, dat niet eens ghewonnen en wort, soo het alle daghen bestorm wordt, dat ick in my selven wel sien gheschiedt te wesen, want ghy hebt my soo seer vervolcht, nu met soete woorden, nu met de eenen heuscheydt, nu met de andere, dat ghy mijne voornemen hebbet doen breecken, ende ick ben te vreden, naedemael dat ick u behaghe, gheheelijcken uwe te wesen. De Proost hier van seer verblijdt, antwoorde. Me-Vrouwe ick danck u, ende om de waerheydt te segghen, ick heb my seer verwondert hoe ghy het soo lange hebt konnen teghen houden, ghemerckt, dat my sulcks noyt met gheene andere gheschiedt en is. Ende ick heb wel somtijdts gheseydt, dat de Vrouwen soo die van Silver waeren niet een duyt weerdt souden zijn, Overmidts datmer niet eene vinden en soude die goedt soude zijn om het assay te bestaen? maer laet ons als nu dit laten varen, ende sien alleenlijck wanneer, ende waer wy ons t'samen moghen vinden: wien de Vrouwe geantwoort heeft: Mijn soete Heere den tijdt mach te dier uren zijn alst u best belieft, overmits dat ick geenen Man

[Folio Z3v]
[fol. Z3v]

en hebbe die ick rekeninge geven moet vant slapen gaen, dan ick en kan die plaetse niet bedencken. Doen seyde de Proost, hoe niet in u huys: Ghy weet wel antwoorde de Vrouwe, dat ick mijn Heer twee Jonghe Broeders hebbe, die daer dach ende nacht met haer mede-ghesellen in-komen, ende mijn Huys en is het grootste niet: Waerom het niet moghelijck soude wesen daer te zijn, ten waer saecke datmen daer in blijven wilde als een stomme sonder te spreecken een woort oft eenigh ghetier te maecken, ende dat noch oock int doncker als de Blinde doen, en diet soo wilde doen, dat soudemen lichtelijck bestellen konnen, om dies-wille datse niet ghewoon en zijn van in mijn Kamer te comen. Tis wel waer dat de haere soo nae by de mijne is datmen niet een woordt en soude konnen ghesegghen hoe properlijck dattet waere dattet niet ghemackelijck ghehoordt en kan worden. Doen seyde de Proost: Non fortse om eenen nacht oft twee laeten wijt daerom niet achter laeten blijven, totter tijdt toe dat ick bedacht sal hebben, waer wy op een andermael tot meerder ghemack by den anderen moghen komen. De Vrouwe sprack: Mijn Heer dit let maer aen u: dan van een saecke moet ick u bidden, dat dit stuck soo heymelijck blijve datmer noyt niet af en hoore. De Proost seyde: Me-Vrouwe en twijffelt niet aen dat, maeckt alleenlijck dat wy desen avont by den anderen slapen. De Vrouwe seyde tis my lief, ende hem te kennen ghegheven hebbende, hoe ende wanneer hy tot haerent komen moeste, is sy van hem ghescheyden ende t'Huyswaert ghekeert, nu hadde dese Vrouwe een Cameniere, dat het Jonckste maecksel niet en was, dan daer voor hadde sy het leelijcxste backhuys ende het mismaeckste datmen oyt sach: want sy hadde de Neus inghedouwt, den mont scheef, de lippen dick, ende de tanden groot, swert ende qualijck ghestapelt, ende was daer by scheel, ende noyt en was sy sonder quade ooghen met een groen geele Verwe, dattet scheen datse den Somer niet tot Fresole, maer binnen Guneen overghebrocht hadde, ende boven al dit was sy heel ontramponeert, ende wat kreupel aen de rechter zijde, ende was gheheeten Gente, dan om datse soo kamuys was, als eenen snuffelhondt, gaf haer elck een den Naem van Genteneus, ende al was sy dus mismaeckt van haeren persoon soo en liet sy daerom niet wat archskens te zijn: dewelcke de Vrouwe by haer dede komen, ende gheseydt heeft, Genteneus wilt ghy my desen nacht eenen dienst doen, ick sal u een heel schoon nieuw hemde schencken. Als Genteneus van een Hemde hoorde spreecken, sprack sy: Me-Vrouwe soo ghy my een hemde wilt gheven, soo wil ick my in eenen noodt int Vyer voor u begheven, wilt ghy anders niet meer noch. Wel aen seyde de Vrouwe, ick wil dat ghy desen nacht met eenen Man in mijn bedt sult slapen, ende dat ghy hem wel troetelen sult: dan wacht u wel van een woordt niet te spreecken, van vreesen dat ghy van mijn Broeders niet ghehoordt en wordt, die daer ontrendt slaepen, als ghy wel weet, ende daer nae sal ick u het Hemde gheven. Jae sepers sprack Genteneus, ick ben te vreden met sesse te slapen, soo het den noodt vereyscht niet maer met eenen alleen. Alst dan nacht gheworden was, is mijn Heer de Proost ghekomen (naer dat het bestemt was) terwijlen dat de twee Broeders in haer Camer waeren, daerse haer (als haer de Vrouwe gheseydt hadde) wel de-

[Folio Z4r]
[fol. Z4r]

den hooren. Weshalven al stillekens ende sonder Keersse in der Vrouwen Camer ghegaen zijnde, heeft hy hem so sy hem onderwesen hadde, te Bedde gheleydt, ende van d'ander zijde Genteneus deur haer Vrouwe wel onderricht van 't ghene datse te doen hadde, ende hy meynende sijn Liefste by hem te hebben, heeft Genteneus in zijn armen ghenomen, ende begonde die te kussen sonder een woordt te kicken, ende sy hem daer nae voorts sijn tijdtcortinghe met haer te nemen, in possessie tredende vande soo langhe ghewenschte goederen. Als dan de Vrouwe dit beschickt hadde, seydese tot haeren Broederen dat sy het reste datter besteecken was doen souden. De welcke al schoonkens uyt-ghegaen zijnde, naer de Merckt toe, is haer de Fortuyne soo gunstigh gheweest in 't gheene datse voor hadden, dat sy het niet beter en souden hebben connen schicken, overmidts dat de Bisschop, alsoo het seer heet was, dese twee Jonghmans hadde willen laeten haelen, om met hun tot heuren Huyse den tijdt te gaen passeeren, ende haeren Wijn te proeven: Dan alsoo hy die sach comen, seyde hy haer stracks wat sijne meyninghe was, ende binnen in een cleyn plaesken daermen veele keersen ontsteecken hadde, ghetreden zijnde, heeft hy daer van haeren seer goeden Wijn ghedroncken die sy hem met eenen over-grooten ghenoeghen schoncken, ende als hy sijn becomste ghedroncken hadde, hebben hem dese twee Ghebroeders gheseydt: Mijn Heere naedemael dat ghy ons soo veele gratie hebt wille doen van ons hier in dit cleyne Huysken te hebben comen besoecken, om nu tot het welcke te comen, wy op den wegh waeren om u te gaen halen, soo bidden wy dan u nu, dat ghy u voor dees reyse soudet believen te willen een dinghe comen sien, het gheene dat wy u dan sullen thoonen. Den Bisschop antwoorde haer dat seer gheerne te willen doen, waeromme dat eene van de Broeders een Toortse inde handt ghenomen hebbende, ende hem voorstellende, ende den Bisschop met alle de andere hem volghende, hy reghelrecht naer de Camer toe-ghegaen is, daer mijnen Heere den Prooste met Genteneus sliep, die welcke om haest naer Huys te comen, hem-selven aenghejaecht hadde, alsoo dat hy eer dat dese quamen, alreede over de Mijle ghereden hadde. Weshalven hy wat vermoeyt zijnde, hem wat rustede, hebbende Genteneus in sijnen armen. Ende dan inne ghecomen zijnde, de Jonghman met het licht inde handt d'eerste voor aengaende, ende de Bisschop nae, ende daer naer alle de andere, heeftmen aen den Bisschop mijn Heere zijnen Proost met Genteneus in sijnen armen gewesen, de welcke door dese ruysinghe ontwaeckende, ende dit licht siende, met allen dit Volck ontrendt hem, stracks het hooft van schaemten ende vreesen die hy hadde, onder het decksel ghedoken heeft: Wien den Bisschop veele spijtighe woorden gheseydt heeft, ende dede hem het hooft uyt halen, ende sien met wie dat hy sliep. Doen is desen armen Proost soo daerom, als om de beschaemtheydt die hem dochte dat hy daer vercrijghen soude, de bedroefste mensche dieder oyt ter Weereldt was, gheworden is, ende alsdoen hem door des Bisschoppen bevel hercleedt hebbende, wert hy onder goede bewaernisse tot sijnent thuys ghehouden om groote boete te doen vande bedrevene misdaedt ende overgroote zonde. Den Bisschop wilde ooc daer nae van hem

[Folio Z4v]
[fol. Z4v]

weten, hoe dit toch al te samen toeghegaen was, dat hy met dese Dienstmaecht Gentereux was comen slapen, want hem en dochte niet dat hy dat van lackernije oock moeste ghedaen hebben. Wien de Broeders de gantsche Historie van het beginne tot den eynde alt'samen verhaelt hebben. Het welcke den Bisschop hoorende, heeft hy de Vrouwe hooghelijcken ghepresen, als oock te samen dese twee ghebroeders, die hen sonder haere handen in Papen bloedt te willen besoedelen, ghetracteert hadden alst hoorde. Den Bisschop dede hem dese zonde veertich daghen lanck beweenen, dan liefde en spijt deden hem die wel negen-en-veertich behuylen. Daerenboven dat hy noch langhen tijdt was daer nae sonder uytten huyse noch over straete te dorven gaen, overmidts dat hy vande kinderen metten vinger aenghewesen wert, die seyden: Siet daer is hy die by Genttens geslapen heeft, dat hem sulcken quellinghe was, dat hy meende dul te worden. Ende op dese maniere heeft haer dese eerbaere Vrouwe vande quellinge ende moeyelijckheydt van mijn Heer den Proost ontslaghen ende quijt ghemaeckt, ende Gentte heeft het nieu Hemde met den goeden nacht ghewonnen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken