Hojheh!

[p. 78]

Nowee

Nowee waor sjus bezeg aon ziene lèsten droevestroek um dee sjoen op te binde, wie obbins God neven 'm zaot op de rienstein dee op 't heukske vaan 't veld laog.

Versjrikke doog 'r ziech dao neet veur, want Slivvenier kaom wel dèkser ins e präötsje mèt 'm make. Dat góng zoe toentertied.

‘Dag Hier,’ zag Nowee. ‘Vendaog höb d'r noe ins veur good weer veur de boere gezörg. Maag iech nog effe dee sjeut hei opbinde?’

‘Mehjao,’ zag Slivvenier.

Heer keek in gedachte nao de ieferege han vaan Nowee.

‘Iech bin blij demèt,’ zag dee. ‘'t Woort hoeg tied tot iech weer ins 'nen daag kós doorwèrke. De lèsten tied waor 't knudde mèt 't weer.’

Slivvenier góng neet drop in.

‘Vertèl m'ch ins, jong,’ zag 'r, ‘wie geit 't hei-oonder sinds tot iech de lèste kier bij d'ch bin gewees? Toen waor 't hei... eh... knudde, heh? Of verdaol iech m'ch daomèt?’

Nowee keek 'm benajd aon. Heer waor neet op ze gemaak en stoont get op z'n twie veuj te wiebele.

‘Hier,’ zag 'r ten lèste mèt meujte, ‘iech wèl neet klikke, huur, meh 't geit neet good. De kinder luustere neet mie nao hun awwers en...’

Heer beloerde Slivvenier vaan oet zien ougheuk. Meh dee gebierde neet.

‘Jeh, wie zal iech zègke,’ begós Nowee weer. ‘De ganse boel ligk oonderein. Niks doug mie, Hier. De... eh... de... jeh wie zal iech zègke...’

Heer kós mer neet oet zien wäörd koume.

Tristeg keek Slivvenier 'm aon.

‘Zègk mer niks,’ zag 'r. ‘iech weet 't wel. De höbs geliek: Niks doug nog. En iech had 't zoe good bedoeld. De ganse wereld vol leve vaan plante en bieste en oetindelek daan de mins. Dee mós veur die ganse sjöpping zörge. Jaomer, jaomer. Meh 't is hun eige sjöld! Ze moten 't mer zelf wete. Ze luustere nao God noch gebod. Ze höbbe gei respek mie veur d'n awwerdom en dat is ouch te begriepe, want deen awwerdom doug zelf ouch neet. Nao d'n tempel goon ze neet mie, meh oondäög oethole, dat doen ze wel. Ziech zaat ete en drinke enneh... nog väöl mie wat neet doug. Iech moot noe wel ingriepe anders is 't te laat en höb iech veur niks alles zoe good en sjoen gemaak.’

Nowee stoont oongelökkeg op z'n negel te biete en Slivvenier zaot naodinkend euver de wiegerd te kieke.

‘De moos 'n aark bouwe,’ zag 'r toen.

‘Wie zègk d'r, Hier?’ vroog Nowee. ‘Verstaon iech uuch good? 'n Aark?’

[p. 79]

‘De mankeers niks aon d'n oere, Nowee,’ zag Slivvenier. ‘De höbs miech bès verstande. De moos 'n aark bouwe, zag iech.’

‘Dus toch!’ zag Nowee. ‘Iech dach al tot geer dat zag.’

Heer begós te lache. Wie langer wie helder.

‘'n Aark,’ keekden 'r. ‘'n Aark! Hoehoehoehoe! Zeker hei, midden op mie land. In m'ne wiegerd! Jewel! Veur in te zeile zeker ouch nog?’

'r Keek Slivvenier lachentere aon, meh dee bleef gans serjeus.

‘Nowee, Nowee,’ zag 'r, wie dee eindelek in de gater kraog tot 't gei smoesje waor, ‘en iech dach nog wel tot iech mèt diech kós praote. Umtots diech d'n innegste bis dee neet mètdeit mèt die bende die ze allewijl devaan make. Tots diech nog perbeers veur nao miech te luustere en te doen watste moos doen en te laote watste moos laote. De dinks toch neet tot iech ouch bij die andere wel ins e präötsje gaon make, heh? En boeveur dinkste daan wél mèt diech?’

Nowee kraog 'ne ganse roeje kop devaan.

‘Ieche... ieche..,’ stamelden 'r. ‘Iech perbeer 't, Hier. Meh 't lök neet altied, huur. Iech...’

‘Vertèl miech get,’ zag Slivvenier. ‘Dat weit iech beter es diech. Meh iech vergeef diech dat umtotste in eder geval perbéérs um braaf te leve. De res...’

Heer sjöddelde bedreuf mèt z'ne kop.

‘Vergef 't miech, Hier. Tot iech zoe mós lache, mein iech. Iech bin zoe'ne sjtommerik. Dus iech moot 'n aark goon bouwe? Nou... jeh... Es 't moot, daan móót 't netuurlek. Es geer 't wèlt. Meh... iech bin geinen tummermaan, Hier. Wie moot zoe get? En wie groet moot die weurde? En boe moot die koume? In de zie? Da's evels wied eweg. Nump miech neet koelek, meh iech mein mer...’

‘Maak d'ch mer gein dikke bein,’ zag Slivvenier. ‘Es iech vaan 'ne mins get vraog wat 'r neet kint, daan help iech 'm netuurlek. Wètste dat noe nog neet? Kiek.’ Heer zat ziech op z'n kneeje en Nowee góng neven 'm zitte.

Mèt 'ne vinger teikende Slivvenier 'm 'n aark in d'n drek. En wie langer tot heer teikende wie mier tot Nowee dao 'n aark zaog greuje. Hiel groet zoe te zien, mèt de maote debij gesjreve.

‘Hier, dat krijg iech noets veerdeg,’ zag 'r, wie Slivvenier d'n drek vaan zien han aofklopde. ‘En boeveur moot die zoe groet weurde? Maag mien vrouw mèt? En de kinder? En ouch mien ganse femilie? Meh daan is ze nog väöl te groet, Hier. Väöl te groet! Iech zouw neet weite wat iech daomèt mós beginne. Mie land is amper groet genóg deveur. En trouwens, iech vin tot...’

‘Noe mooste ins oetsjeie, Nowee, mèt dat gezoks. De vertrouws miech neet. En dat deit miech leid. Meh noe huur, daan zal iech diech alles oeterein kemme,

[p. 80]

daan snapste teminste get devaan. Zèt d'ch mer hei neve m'ch. En luuster good, meh oonthaw: 't Is get tösse diech en miech en geine maag get devaan wete. Jeh d'n vrouw wel. Veur die kinste toch niks verborge hawwe. En d'n kinder ouch. Meh ze mote zwiege. Allemaol!’

Slivvenier zat ziech weer op de rienstein en mèt hunnen twieje zaote ze nao de wiegerd re kieke.

Toen begós Slivvenier te vertèlle.

‘Kiek jong,’ zag 'r, “de wereld trèk ziech vaan miech niks mie aon. De mins is gruuts gewoorde. Meint tot 'r miech neet mie nudeg heet. Dink allein nog aon plezeer en slechtegheid. Iech bin 't meuj. 't Is noe genóg gewees. Wie erg tot iech 't ouch vin, meh iech maak noe 'n ind draon. Iech gaon alles wat op de wereld leef verdrinke. Alles, behalve diech en d'n hoeshawwe. En...al die lui mote dus allemaol in de aark kinne woene.

Meh ouch e koppel vaan alle bieste die noe op eerd leve. E menneke en e vruiwke, zoetot ze later, es de boel weer druug is, wijer kinne leve. Die höbbe jummers gei koed gedoon. Dat hoof iech d'ch neet oet te lègke, zeker?’

Nowee sloog gans bleik oet.

‘E koppel vaan alle bieste?’ vroog 'r. ‘Vaan allemaol? Ouch vaan... eh... de liewe, um mer ins get te neume?’

Slivvenier knikde.

‘Jehmeh... Höb d'r uuch zoe'n kring wel ins good bekeke?’ vroog Nowee. ‘Dee vrit d'ch op mèt hoed en haor! Wie moot iech dee in die aark kriege? En...’

Meh Slivvenier heel z'n hand in de huugde en Nowee doog mer gaw z'ne moond touw.

‘Begin noe mer iers ins mèt die aark,’ zag Slivvenier. ‘De res kump vaanzelf. De zals d'ne wiegerd moten opgeve, meh dat is 't ergste neet. Dat greujt strak wel weer obbenuits.’

‘Iech num 'ne wortelstek mèt,’ reep Nowee deskundeg.

‘De deis mer,’ zag Slivvenier nog. ‘Iech kom wel noe en daan ins kieke of 't opsjut. Alloh, succes en haw d'ch good.’

Zoe wie 'r gekoume waor zoe vertrok 'r ouch. Obbins waor heer eweg.

Deep in gedachte bleef Nowee nog 'n tiedsje zitte, meh oetindelek góng 'r toch mer nao hoes.

‘Vrouw,’ zag 'r, ‘iech gaon 'n aark bouwe.’

‘De moos ouch neet zoe lang in die broodzon blieve wèrke,’ zag die. ‘Iech höb d'ch dat al zoe dèks gezag. Noe zuuste 't: Noe höbste 'ne zonnesteek, sufferd. Iech zal diech 'ne naten dook op d'ne kop lègke en...’

[p. 81]

Meh Nowee leet 'r neet oetpraote.

‘Slivvenier heet 't gezag, dus moot 't,’ zag 'r e bitteke geïrriteerd umtot 't sjus góng wie heer wel gedach had. ‘Dao is niks te zonnesteke en bemeuj d'ch mer neet demèt. Luuster mer neet nao miech, meh wel nao Slivvenier. Dat hoop iech toch. Iech moot 'n aark bouwe in m'ne wiegerd. Deh, noe wètste 't. En Slivvenier wèlt dat. Begrepe?’

Toen heel die häöre moond gaw, meh wie 's aoves ederein thoes waor en Nowee 't aon zien groete en klein kinder mós vertèlle doorde 't väöl langer. Ze lachden 'm rech in ze geziech oet en neet ieder es tot heer vertèld had tot God zelf 't häöm gecommandeerd had hele ze hunne bavvie en begóste al direk planne te make.

D'n daag denao gónge ze aon de geng mèt de wienstruuk oet te graove en de groond geliek te reke.

Al gaw kwaome de naobers kieke wat ze aon 't doen waore.

‘Bis diech noe gans gek, Nowee?’ vroge ze. ‘De sjoenste wiegerd vaan 't gans land zoe-mer verinnewere? Boeveur is dat good?’

Meh Nowee zag allein mer: ‘Es God bleef.’

Dat begrepe ze zelfs neet mie en zoe kwaom 't präötsje in de wereld tot Nowee hardstikke gek gewoorde waor en z'ne sjoene wiegerd waor aon 't umgraove en tot z'n kinder al eve mesjogke waore wie heerzelf en z'n vrouw ouch.

Wie evels nao 'n tiedsje Nowee begós mèt plenk te koupe en op ze land op te sloon in groete stapele kaom zelfs op e gegeve memint de börgemeister ins informere wat dat noe eigelek mós. Meh, zoe vertèlden 'r later aon de lui, Nowee doog niks wat wèttelek verbooje waor en dus kós heer niks detege doen.

Mesjiens mós me de wèt wel get bijstèlle, meh noe... Mèt 'ne gek kós me allein mer kompassie höbbe.

Kint g'r uuch veurstèlle wat de lui zagte wie ze zaoge tot Nowee dao midden op 't land e sjeep aon 't bouwe waor? 't Leep störm ederen daag, want vaan alle kante kwaome de lui loere nao die gekke die dao, wied eweg vaan zie of rivier, e sjeep aon 't bouwe waore.

En de rabbi preekde dreuver op de sabbat tot me Jaweh neet de sjöld moch geve es me vaan lorretsje getik waor.

Meh Nowee en z'n kinder bouwde iefereg wijer en es Slivvenier zoe noe en daan ins kwaom kieke, kós heer allein mer content zien euver de vorderinge die ze maakde.

Nao 'nen hiele langen tied, want 'n aark bouwste neet in e vergete kerteerke, waor 't werk aof.

[p. 82]

Toen kwaom God weer nao Nowee en zag tot 'r noe vaan alle bieste e koppel in de aark mós zien te kriege.

Dat waor woe Nowee 't ergste tegenop gekeke had.

‘Mote veer die ech allemaol goon vaange?’ vroog 'r benajd.

‘Nowee toch! Wie zouwste dat wèlle veerdeg kriege? De bis zoe bang veur liewe, meh höbste al ins vlu gevaange? 'n Mennekesvloej en 'n vruiwkesvloej? De zouws ze nog neet ins oeterein kinne hawwe. Nein jong. Iech help d'ch. Iech zörg tot ze allemaol nao dien aark koume en geer hoof ze allein mer nao hunne stal te bringe. Of nao hun stelke. Want veur de kleinste bieskes moot g'r mer duuskes pakke. En veur de waterbieste, da's e gelök, höb d'r niks nudeg. Die kinne neet verdrinke en die laote v'r dus mer zwumme. Zèt uuch al mer bij d'n ingaank in posteur.’

En jao huur, dao kwaome ze: De liew en de liewin väörop umtot heer de keuning vaan de bieste woort geneump en wijer de tiegers, de kemele, de giraffe, de kangoeroes, de muis en de ratte, de doezendpu en de kevers en de spinne en veugel in alle soorte en al die ander bieste die God indertied gesjaope had. En allemaol in köppelkes, kort nevenein, es of ze vrijde.

De giraffe mèt hun nekke umein gedrejd, de olifante mèt d'n eine z'ne start in d'n andere z'ne slörf en de doezendpu poet aon poet. De vlu waore in eine sprunk binne meh de slekke hadden hunnen tied nudeg. Oondertösse tot die inlepe kóste de jonges goon ete. De katte spinde en de spinne lepe op al hun pu in 'n rotvaart tege de mör op veur gaw e geweef te make. De ezele kwaome balkentere binne, de keuj brölde, de sjäöp bläökde en ederein doog al nao zienen aard. Meh hiel gedisciplineerd lete ze ziech nao hun oonderkoume bringe en gei bies góng op de luip, zelfs veur de liewe en tiegers neet.

En wie alles en ederein binne waor, begós 't te regene.

En neet zoe klein bitteke, meh zoe hel wie noets iemand had mètgemaak.

Iers maakde nog geine z'ch zörg. 't Zouw wel euver goon, zagte de lui tegenein. Meh 't blééf mer regene! Ore, daog, weke en nog langer achterein.

Iers lepe de riviere euver en móste de lui die kortbij 't water woende wegtrèkke nao hoeger land. Meh ouch dao kwaom 't water op d'n doer en zelfs lepe op 't lèste de berg oonder. Toen stoont de ganse wereld oonder water. Nowee kós dat zien vaanoet ze vinsterke.

Want oonderwijl tot alles kwaom blaank te stoon, dreef de aark rösteg roond. En umtot Nowee ouch ete en voor en drinke veur hun allemaol had mètgenome, kraog niemand hoonger of doors.

[p. 83]

Zoe dreve Nowee en zien hoeshawwe en de bieste hiel lang euver dat groet, groet water. Tot Nowee op 'n idee kwaom. 't Regende toen neet mie en heer haolde 'n douf oet häör kuiwke, doog e vinsterke ope en leet häör toen los. Ze vloog sebiet devaandoor en in spanning wachde Nowee aof of ze ouch trök zouw koume.

Meh nein huur. Ze kwaom neet mie thoes en Nowee dach: Die is vaan meujegheid in 't water gevalle umtot ze nörgens kós oetröste en zoe is ze verdroonke. Dus wachden 'r mer weer aof of 't water nog neet get mier zouw zakke. Nao weer 'n tiedsje pakden 'r 'n mennekesdouf en leet die los.

En kiek, wie 't 's aovends duuster begós te weurde, zaot d'n hore inins op 't letejke vaan 't vinsterke en wachde tot Nowee opedoog. En, 't sjoenste vaan alles: heer had e tekske vaan 'nen oliefboum in z'ne bek! Zoe wiste ze tot toch örgens al 'nen oliefboum bove water waor gekoume.

Meh ze móste toch nog 'nen hielen tied gedöld höbbe ietot de aark op 'n nach inins bleef steke in de groond. Op 'nen hoege berg!

En toen kóste ze eindelek nao boete. En wie 't water langsaam meh zeker wie langer wie lieger zakde, waor de zoondvlood eindelek veurbij en kóste ze de bieste loslaote. En dat waor m'ch e fies huur! Alles spróng en dansde nao boete, en reep en zóng en flötde tot d'ch hure en zien vergóng. Meh niemand dee 't erg voont. Ederein waor väöls te blij tot 'n ind waor gekoume aon 't verblief in de aark.

En ein vaan de ierste dinger die Nowee doog, naotot heer Slivvenier bedaank had veur hun redding, waor... 'ne wienstroek plante in de nui eerd boe heer noe thoeshuurde!

Heer waor noe eimaol 'ne wienboer en kós niks anders.