Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 1

[p. 1]

Eerste les.
Het lidwoord.

Het bepalend lidwoord (el artículo definido of determinado) is in het Spaans voor manlijke zelfstandige woorden el, meervoud los, en voor vrouwelijke zelfstandige woorden la, meervoud las, behalve voor de vrouwelijke woorden die met a of ha beginnen en daarop de klemtoon hebben, bijv. ave vogel, hambre honger, águila arend. Deze hebben in het enkelvoud el (afkorting van het vroegere ela) en in het meervoud las. Dit geldt niet voor bijvoeglijke naamwoorden die met een beklemtoonde a of ha beginnen, bijv. la áspera estación het ruwe jaargetijde.

Het lidwoord van onbepaaldheid (el artículo indefinido of indeterminado) is in het Spaans voor het manlijk un (meervoud unos met de betekenis enige, verscheidene), voor het vrouwelijk una, behalve voor woorden als ave, hambre, águila welke un hebben, meervoud unas.

Het Spaans heeft geen onzijdige woorden zoals het Nederlands, bijv. het boek, het licht. Onzijdig zijn in het Spaans slechts de zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden, en deze hebben het lidwoord lo, hetwelk uiteraard geen meervoud heeft. Bijv. lo bueno het goede, lo malo, het slechte.

Het gebruik van het lidwoord verschilt enigszins in het Spaans en in het Nederlands. In het Spaans plaatst men het lidwoord van bepaaldheid voor titels, bijv. la reina Isabel koningin Isabella, el conde Carlos de Azores graaf Karel van Azores, el doctor Fernández dokter F. Ook staat het in de omgangstaal voor de voornamen van vrouwen en meisjes, la Panchita. Verder voor stofnamen en abstracte zeifst. nmwr. bijv. el hierro es pesado ijzer is zwaar, la bondad es rara goedheid is zeldzaam.

Het lidwoord van bepaaldheid staat in het Spaans niet als het zelfst. nmwr. reeds voldoende is bepaald, bijv. San Pedro de heilige Petrus, fué a misa, a capitanía hij ging naar de mis, naar het hoofdkwartier. Het gebruik van het onbepaalde lidwoord is in het Spaans beperkter dan bij ons, omdat het zijn betekenis als telwoord sterker heeft bewaard. Het staat bijv. niet voor aanduidingen van nationaliteit, bijv. Juan es español Jan is een Spanjaard, en vrijwel nooit na een ww. met een

[p. 2]

ontkenning. Zelfstandig gebruikt is de ml. vorm uno, dan telwoord dus, één. Bijvoorbeeld: ¿Tienes coche? Heb je een auto? Si, tengo uno, nuevo zeker, ik heb (er) een, een nieuwe.

Voorbeelden
el padre	de vader	meervoud los padres
la madre	de moeder	meervoud las madres
el perro	de hond	meervoud los perros
el ave^1)	de vogel	meervoud las aves
lo bueno	het goede
un hombre	een man, een mens
unos hombres	enige mannen
una mujer	een vrouw
un águila	een adelaar

De voorzetsels de en a worden met het manlijk artikel el samengetrokken tot del en al.

Het meervoud van de zelfstandige naamwoorden wordt in het Spaans aangegeven door toevoeging van s of es. De zelfstandige naamwoorden die op een klinker eindigen krijgen gewoonlijk s, die welke op een medeklinker eindigen gewoonlijk es (zie vgl. les).

Het bijvoeglijk naamwoord voegt zich in geslacht en getal naar het woord waar het bij hoort. Het vrouwelijk wordt bij een aantal bijvoeglijke naamwoorden aangegeven door de uitgang a, bijv. bueno, buena, buenos, buenas (zie les III).

1) Dichterlijk woord, ook gebruikt in de samenstelling ave de rapiña roofvogel.

Woordenlijst

el padre	de vader
el hermano	de broer
el médico	de dokter
el alcalde	de burgemeester
el jefe	de chef
el transeúnte	de voorbijganger
el empleado	de beambte
el maestro	de onderwijzer
el hijo	de zoon
el viajero	de reiziger
el viajante	de handelsreiziger
el conserje	de concierge
la madre	de moeder
la hermana	de zuster
la mujer	de vrouw
la criada	het dienstmeisje
la ociosidad	de lediggang, het nietsdoen
la casa	het huis
la carta	de brief
la dirección	de directie, het adres
la necesidad	de behoefte, noodzaak
el recadero	de loopjongen, boodschappenjongen
el jardín	de tuin
el tronco	de romp, (boom) stam
el cuerpo	het lichaam
el cuarto	het vertrek (ook

[p. 3]

	wel de gehele woning van een flat)
el hayuco	het beukennootje
el cristal	de (venster)ruit
el sol	de zon
el caballo	het paard
el enfermo	de zieke
el coche	het rijtuig, de auto
el ruido	het lawaai, het geluid
el consuelo	de troost
el mozo	de jongeman, de kruier, de kellner
el niño	het kind (in het algemeen)
el árbol	de boom
el calor	de warmte
el alumbrado	de verlichting
el vicio	de ondeugd
el fruto	de vrucht
el día	de dag
el mendigo	de bedelaar
sano	gezond
corto	kort
largo	lang
duro	hard
pesado	zwaar
rojo	rood
blanco	wit, blank
frío	koud
húmedo	vochtig
contrario	tegenovergesteld
pequeño	klein
el alimento	het voedsel
la cabeza	het hoofd
la ropa	de kleren, het wasgoed
la oficina	het kantoor
la limosna	de aalmoes
el agua (v.)	het water
el ave (v.)	de vogel
el águila (v.)	de arend
el hambre (v.)	de honger
el haya (v.)	de beuk
el haba (v.)	de boon
la encina	de eik
la patata	de aardappel
la abeja	de bij
la avellana	de noot
la invención	de uitvinding
la pierna	het been
la niebla	de nevel
la harina	het meel
la sal	het zout
la hoja	het blad, de bladzijde
la madera	het hout
la parte	het deel
la azada	de spade, de schop
la piel	de huid
la liebre	de haas
la fruta	het fruit
la noche	de nacht
la luz eléctrica	het electrisch licht
el animal doméstico	het huisdier
molesto	hinderlijk
amplio	ruim
recto	recht
de	van
con	met
a	aan
en	in

Oefening 1 A

El padre de Juan es (= is) médico. La madre de Juan es la hermana del alcalde. El empleado entrega (= overhandigt) la carta al jefe. El ruido del coche es molesto. La oficina de la dirección es amplia. El viajero da (=geeft) las maletas al mozo. Los niños juegan (=spelen) en el jardín. El sol es el consuelo de los enfermos. El hijo del conserje es recadero del banco. Los transeúntes dan (=geven) una limosna al mendigo. La encina es un árbol. El calor del sol no (= niet) es molesto. Los cristales del cuarto son (= zijn) pequeños. La piel de la liebre es roja o (= of) blanca. La azada es un instrumento. El águila

[p. 4]

es un ave de rapiña. La cabeza, el tronco y (= en) las piernas son partes del cuerpo. Los perros y los caballos son animales domésticos. Unos hombres y unas mujeres hablan (= spreken) en el cuarto del maestro. La necesidad es madre de las invenciones. La niebla es fría y húmeda. El hayuco es el fruto del haya. Las hayas son árboles. El agua es buena. Lo malo es lo contrario de lo bueno. El haba es un fruto.

Oefening 1 B

De broer van Jan is dokter. Het dienstmeisje geeft (= da) het wasgoed aan den concierge. Het hout van de eik is hard en zwaar. Het huis van den burgemeester is wit. De dagen zijn kort. De kruier geeft een koffer aan den handelsreiziger. De lediggang is de moeder van de ondeugden. Het electrisch licht is goed voor (= para) de bomen. De zoon van den dokter is chef van de directie. De aardappel is een gezond voedsel. Noten en bonen zijn goed voor kinderen. Het lawaai van de auto's is hinderlijk in de nacht. De vogel. De vogels. De boon. De bonen. De arend. De arenden. Het goede. Het slechte. De bij. De bijen. De honger. Het paard is een huisdier. Het kind speelt (= juega) met een hond. De verlichting van het huis is goed. De hazen. De voorbijganger geeft aalmoezen aan de bedelaars. De nachten zijn lang en koud. De nevels zijn vochtig. Het huis van den onderwijzer is ruim.

Samenvatting van de les

el enfermo,	meervoud los enfermos
la maleta,	meervoud las maletas
un hombre,	meervoud unos hombres
una casa,	meervoud unas casas
el ave, el haba,	meervoud las aves, las habas
un ave, un haba,	meervoud unas aves, unas habas
lo bueno, lo malo.