Logo DBNL
Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 1 (1946)

Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 1

(1946)–Johan Brouwer–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Zestiende les
De trappen van vergelijking

De eigenschap uitgedrukt door het bijvoeglijk nmwr. kan in meerdere of mindere mate worden toegekend aan het betrokken zelfst. nmwr. of pers. vrnw. Dit verschijnsel noemt men gradación. De trappen van vergelijking (los grados de comparación) zijn in het Spaans twee in getal, de stellende trap (el positivo) en de vergelijkende trap (el comparativo). Er is in het Spaans welbeschouwd geen overtreffende trap. Deze wordt aangegeven door de comparativo met het bepaalde lidwoord.

Voorbeelden
Juan es pobre Jan is arm
Juan es más probre que Pedro Jan is armer dan Piet
Juan es menos pobre que Pedro Jan is minder arm dan Piet
Juan es el más pobre Jan is de armste

Men zegt dus más .... que lett. meer .... dan, menos .... que lett. minder .... dan. Indien echter het tweede lid van de vergelijking een eigen werkwoord heeft dan zegt men in goed Spaans más .... del, de la of de lo que, menos .... del, de la of de lo que, dus de met het betrokken lidwoord gevolgd door que, het betrekkelijk vrnw. Bijv.:

Juan es más pobre de lo que creemos Jan is armer dan wij denken
Juan es menos pobre de lo que creemos Jan is minder arm dan wij denken
Juan tiene más dinero del que necesita Jan heeft meer geld dan hij nodig heeft
Juan tiene más libros de los que necesita Jan heeft meer boeken dan hij nodig heeft

De uitdrukking más de lo regular is elliptisch, en betekent más de lo que es regular, meer dan gewoon, dus: nogal, tamelijk, meer dan goed is.

Betreft de vergelijking een getal dan zegt men más de, menos de, bij een ontkenning echter gewoonlijk que. Bijvoorbeeld:

Tengo más de cinco ejemplares ik heb meer dan vijf exemplaren
No tengo más que dos ik heb er slechts twee

In het Spaans zijn vier zgn. organische vormen om de comparativo aan te geven, mayor groter, menor kleiner, mejor beter, en peor slechter. Deze vormen blijven in het vrouwelijk onveranderd.

Voorbeelden
El pan castellano es mejor que el pan catalán het Castiliaanse brood is beter dan het Catalaanse
No hay peor situación er is geen slechtere (ongunstigere) situatie (mogelijk)

Naast deze organische vormen bestaan de samengestelde, resp. más grande, más pequeño, más bueno, más malo. Over het geheel genomen kan men zeggen dat de organische vormen meer een figuurlijke vergelijking insluiten, en de samengestelde een zakelijke, stoffelijke vergelijking aangeven. Mayor moet dus vaak worden vertaald met voornamer, gewichtiger en menor met onbeduidender, geringer. Mayor en menor betekenen resp. ook ouder en jonger.

Plaats van de organische comparatieven

Mayor, menor, mejor, peor staan meestal vóór het zelfst.nmwr. behalve als dit door een onbep. lidw. of een onbep. vrnw. wordt voorafgegaan.

La última novela es su mejor obra de laatste roman is zijn beste werk
¿Tiene usted otra cosa mejor? heeft u iets beters?

Onze overtreffende trap wordt in het Spaans aangegeven door de comparativo met het bep. lidwoord. Bijv.:

Juan es el más listo Jan is de schranderste
Lo peor del asunto es het ergste van de zaak is
Lo más agradable es het aangenaamste is

Wordt het betrokken zelfst. nmwr. ook vermeld dan komt más met het bijvoegl. nmwr. achter het zelfst. nmwr. te staan, en het lidwoord voor het zelfst. nmwr. Bijv.:

Juan es el alumno más listo Jan is de schranderste leerling
Fernández es el periodista mejor informado Fernández is de best ingelichte journalist

Een comparativo zonder lidwoord, in het Nederlands te vertalen met een superlatief, staat als bepaling bij werkwoorden. Bijv.:

Los que comprenden mejor el asunto zij die de zaak het best begrijpen
Lo que más me irrita Wat mij het meest prikkelt

Ons begrip zeer arm, zeer duur kan in het Spaans op twee manieren worden weergegeven, ten eerste met een bijwoord zoals in het Nederlands, muy zeer, muy pobre, achter het zelfst. nmwr. behalve in zeer rhetorische taal, en ten tweede met een aan het Latijn ontleende uitgang, -ísimo, welke echter nooit als een natuurlijke vorm in de gewone spreek- en schrijftaal is doorgedrongen. Deze vorm heeft een rhetorische, geaffecteerde bijklank behouden. Voor de aanhechting van de uitgang -ísimo merke men het volgende op. De eindvocaal van het bijv. nmwr. valt af, bijv. pobre, pobrisímo, caro, carísimo. Men lette op de orthographische bijzonderheden vanwege het behoud van de uitspraak van sommige medeklinkers die door de uitgang in een nieuwe positie komen te staan, bijv. rico, riquísimo, largo, larguísimo, feroz, ferocísimo. De tweeklanken verdwijnen soms, bijv. ardiente, ardentísimo; fuerte, fortísimo1). Men zegt amplio, amplísimo wijd, ruim, maar frío, friísimo koud, agrio, agriísimo zuur.

De meeste geeft men in het Spaans bij personen weer met la mayoría de de meerderheid van, la mayor parte de het grootste deel van. Bij zaken drukt men het uit met los más de, las más de. Bijvoorbeeld:

La mayoría de la gente de meeste mensen
La mayor parte de los estudiantes de meeste studenten
Los más de los libros de meeste boeken
Las más de las ideas de meeste denkbeelden

Gewoonlijk worden de woorden superior hoger, en inferior lager, ook als Spaanse comparativos aangegeven. Dit is onjuist. Het zijn aan het Latijn ontleende woorden. Men kan ze resp. vertalen met hoger en lager in rang, betekenis, hoedanigheid, waarde. Zij worden gevolgd door het voorzetsel a.

 

De vergelijking in dezelfde graad geschiedt in het Spaans met tan .... como voor bijvoeglijke naamwoorden, met tanto .... como voor zelfst. nmwr., en met tanto .... cuanto als het tweede lid van de vergelijking een eigen werkwoord heeft. Bijvoorbeeld:

Juan es tan pobre como Pedro Jan is even arm als Piet
Juan tiene tanto dinero como Pedro Jan heeft evenveel geld als Piet
Juan tiene tanto dinero cuanto necesita Jan heeft evenveel geld als hij nodig heeft

Als tanto en cuanto bijvoeglijk gebruikt worden richten zij zich in geslacht en getal naar het zelfst. nmwr. waar zij bij horen. Bijv.:

Juan tiene tantos libros como Pedro Jan heeft evenveel boeken als Piet
Juan tiene tantos libros cuantos necesita Jan heeft evenveel boeken als hij nodig heeft

Deze vergelijking wordt gewoonlijk vereenvoudigd. Men zegt dan:

Juan tiene cuantos libros necesita Jan heeft alle boeken die hij nodig heeft
Cuanto más grande, (tanto) mejor hoe groter hoe liever

Tal .... cual (of como), meerv. tales .... cuales (of como) betekent zo .... als. Tal en cual kunnen bijvoeglijk en zelfst. worden gebruikt. Bijvoorbeeld:

Tales son los progresos cuales (of como) los estudios de vorderingen zijn overeenkomstig de studies
Tal es la novela cual es el autor de roman is als de auteur

Enige aan het Latijn ontleende woorden met de betekenis van een overtreffende trap:
El tribunal supremo es el tribunal más alto, het hoogste gerechtshof
Un autor celebérrimo es un autor muy célebre, zeer beroemd
Un hombre integérrimo es un hombre muy íntegro, zeer rechtschapen
Una cosa de mínimo interés es una cosa de interés muy pequeño, zeer klein1)
Un estado misérrimo es un estado muy miserable, zeer ellendig
Una frase de máxima fuerza es una frase muy expresiva, kernachtig
Un clima salubérrimo es un clima muy salubre, zeer gezond
Una cosa de pésimo gusto es una cosa de muy mal gusto, zeer slecht
Un objeto antiquísimo es un objeto muy antiguo, zeer oud
Un género de ínfima calidad es una cosa de calidad muy mala, zeer slecht
Una bestia cru(d)elísima es una bestia muy cruel, zeer wreed
Un hombre sapientísimo es un hombre muy sabio, zeer wijs, geleerd
Un perro fidelísimo es un perro muy fiel, zeer trouw
Un príncipe benevolentísimo es un principe muy benévolo, zeer welwillend
Un príncipe beneficentísimo es un príncipe muy benéfico, zeer weldadig
Un príncipe munificentísimo es un príncipe muy munífico, zeer mild
Un príncipe magnificentísimo es un príncipe muy magnífico, zeer prachtig, edel, groots
Un alma libérrima es un alma muy libre, zeer vrij, onafhankelijk

 

Men gebruikt als versterking in het Spaans ook bijv. de bijwoorden grandemente in grote mate, sumamente in hoge mate, welke vóór het bijv. nmwr. staan, en, gewoonlijk achter het bijv. nmwr., en extremo uitermate.

Woordenlijst

los, las demás de overigen, de anderen (ook als bijv. nmwr.)
la broma de grap
cuadrar passen, voegen
el hueco de opening, het open stuk (hier: van de schoorsteen)
al lado aan de kant, er naast
el patio de binnenplaats
chico klein
el remedio het genees-, hulpmiddel
no tengo más remedio que ik heb geen ander middel, uitweg, dan
no hay más remedio que er zit niets anders op dan
la suerte het lot
tener suerte geluk hebben
la caza de jacht
el daño de schade, pijn
en otro tiempo tevoren, vroeger
resuelto vastbesloten
el jarrón de vaas, de pul
después later
después de na
culto ontwikkeld
con sumo gusto met het grootste genoegen, heel gaarne
ponderar afwegen, de waarde of het gewicht bepalen van, hoog opgeven van
la fealdad de lelijkheid
por ejemplo bijvoorbeeld
blasfemar vloeken
echar en cara verwijten
sonarse zijn neus snuiten
el muy listo de die slimmerik van een....
taimado geslepen
el mostrador de toonbank
el altar mayor het hoogaltaar
la misa mayor de hoogmis
mayor de edad meerderjarig
sucio vuil, onrein
cautivar boeien
el asiento, el sitio de (zit)plaats
la función de voorstelling
el matiz de nuance
en lo general over het geheel
el verano de zomer
el interés het belang
el asunto de zaak, het onderwerp, de kwestje
óptimo voortreffelijk, heel goed
consultar om raad vragen
al principio in het begin
el plomo het lood
el metal het metaal
pesado zwaar
el sumo sacerdote de hogepriester
relativo betrekkelijk
efectuar, realizar verrichten
el rincón de hoek (v.e. kamer)
apartado verwijderd, afgelegen
la timidez de verlegenheid
tolerante verdraagzaam
adelantar vooruitgaan, vorderen
en sentido técnico in technisch opzicht
la impertinencia de onbeschaamdheid

raras veces zelden
actualmente (bijw.) tegenwoordig
la escena het tafereel
el alquiler de huur
la clase superior1) de hoogste klas
la clase inferior de laagste klas
el tema het onderwerp (v. gesprek bijv.)
el techo de zoldering
llorar wenen, betreuren
nunca nooit
el perjuicio de schade
despedirse afscheid nemen
maravilloso prachtig, schitterend
sangriento bloedig
la ferocidad de grimmigheid
pintoresco schilderachtig
extraño vreemd
arder branden
el aceite de olie
esconderse zich verbergen
mimar verwennen
divertirse zich vermaken
el adversario de tegenstander
insoportable onverdragelijk
la ausencia de afwezigheid
el mugido het geloei
la ola de golf
el pensamiento de gedachte
el sabio de geleerde

Oefening 16 A

Mi (= mijn) cuarto tenía más alto el techo que las demás habitaciones de la casa. Fernando comía casi siempre solo, mucho más temprano que nosotros. El joven se permitía bromas sobre las cosas más santas. El poeta llamaba Salamanca la ciudad de la paz, era el título que, segun él, mejor cuadraba a ella. En el comedor había una chimenea con el hueco de más altura que la (vertaal: die) de un hombre. Al lado hay un patio muy chico. La procesión era larguísima. No tenemos más remedio que dejar la casa en este estado. La niña cree que no se puede (= kan) tener más que sueños desagradables. No llueve, y si tenemos la suerte de que hiele (subj. vanwege de onzekerheid en de wens) esta noche, será el mejor tiempo para la caza. El miedo ha sido mayor que el daño. Los habitantes de este pueblo ¿son más felices ahora que en otro tiempo? Levantándose resuelto cogió uno de los jarrones de la chimenea, el más pequeño para causar menos perjuicio, y lo dejó caer en (= op) el suelo. El niño se esforzaba en dar (= geven, hier doen) pasos tan largos como los (hier: die) de su padre. Cómprate mejor (vert, liever) libros buenos. Los que están mejor informados saben (= weten) que la anciana no tiene menos de (of: que) ochenta años. Lástima es que después de haber trabajado más que los otros, no tiene ni (= zelfs geen) un céntimo. Juan ha llorado más que los otros en el cine pero también se ha divertido más, porque le gustan mucho los dramas sentimentales. Una hora después se despedían a la puerta del hotel como los mejores amigos. Un refrán español dice (= zegt): Don Dinero es el mejor informado. Nunca había tenido una

tranquilidad tan grande como ahora. La señora de Fernández1) es una mujer tan inteligente como amable, y es más culta que muchos hombres. Aplaudían al boxeador americano más que a su adversario. Este bibliófilo tiene los libros más antiguos del mundo, los libros más maravillosos. Las comparaciones populares para ponderar la fealdad de alguno son muy pintorescas. Se dice (= zegt) por ejemplo que uno (= iemand) es más feo que blasfemar, que pegar a su padre, que echar en cara un favor, que vender a un amigo, que.... sonarse sin pañuelo. Entre los compañeros que estudiaron medicina conmigo, (era) ninguno (= niemand, geen enkele) tan extraño y digno de observación como Pedro. El muy taimado de Juan se escondía bajo el mostrador. Una noticia llegada de la capital difundió por el pueblo la más noble alegría. Es un gusto hablar con una persona tan sabia y tan respetable como usted. Cuanto más se tiene (tanto) más se desee. En el altar mayor ardían dos lámparas de aceite, una muy alta, otra junto al suelo. El ha mimado a su hijo más de lo regular. El coche de mi amigo cuesta más de cinco mil florines, el mío (= de mijne) no cuesta más que dos mil. No hay más que tres libros. La señora de Martínez es más joven de lo que creen sus (= haar) amigas. Juan tiene menos suerte en sus negocios de la que tiene su hermano. Llegaron menos cartas de las que habíamos esperado. La novela de P. es una obra de pésimo gusto. El es mucho más fuerte que su adversario. Mi hermana es mayor de edad. Las más de las noches me despierta el ruido del coche de mi hermano menor que (= die) vuelve a casa muy tarde. Busque usted para él el vaso más grande, el más grande posible. El viajero tuvo tanta sed que bebió agua sucia. Un refrán dice (= zegt) tanto vales (= ben je waard) cuanto tienes, y segun otro refrán, tal es el fin cual fué el principio. En esta película hay tantas tonterías que es insoportable. Ella tuvo la más viva curiosidad para escuchar el fin del relato. Cuanto más mezclado es un auditorio tanto más debe esforzarse el orador para cautivar la atención de todos. Estoy mucho mejor que ayer, dijo (= zeide) el enfermo. La presencia de su madre era lo que más consolaba al herido. Esos señores son unos caballeros dignísimos y conocidísimos. La cosecha ha resultadi mejor de lo que esperábamos.

Oefening 16 B.

De voorstelling zal meer dan twee uur duren. In de oude schouwburg zijn minder plaatsen dan in de nieuwe. In de bioscoop zijn evenveel plaatsen als in de schouwburg. Ik houd niet erg van de Amerikaanse

film, de meeste Amerikaanse films zijn sentimenteel en zonder fijne nuances. De Franse film is over het geheel beter. Dit boek is duurder dan je denkt. het is het duurste boek uit (= van) mijn bibliotheek. De meeste mensen zijn niet tevreden met wat zij hebben en met wat zij zijn, zij begeren meer te hebben en meer te zijn, en hoe meer zij hebben hoe minder tevreden zij zijn. Nu zijn de dagen even lang als de nachten, in de zomer zijn de dagen langer dan de nachten. Zij is jonger dan u denkt. Hij sprak over een onderwerp van het grootste belang. Het minste dat (= que) hij had moeten doen (= hacer) was zijn ouders om raad vragen. De bediende is intelligenter dan wij in het begin dachten. De jonge neger was de sterkste bokser. Zij hebben meer geluk gehad dan wij. Lood1) is het zwaarste metaal, geloof ik. Hoe meer iemand (= uno) studeert hoe meer hij begrijpt dat de wetenschap betrekkelijk is. Het laatste boek van dezen schrijver vind ik een van de belangwekkendste werken over dit (= este) onderwerp. De vader zei tot zijn oudsten zoon, dat hij niet meer geld moest uitgeven dan hij verdiende. De operatie was verricht in minder tijd dan nodig is om ze te beschrijven. De laatste Spaanse burgeroorlog is heel wat bloediger geweest dan de vorige, hij heeft meer slachtoffers gekost en er is grimmiger (vert.: met groter grimmigheid) gevochten. In de afgelegenste hoek van de kamer zat een heel klein meisje. De afwezigheid van zijn vader was de grootste oorzaak van haar (= su) verlegenheid. De vorige eeuw was verdraagzamer dan onze tijd. Het is niet waar dat hoe meer wij vooruitgaan in technisch opzicht hoe meer wij vorderen in beschaving. Je moet niet meer dan negen uur per dag (= al día) werken. De onbeschaamdheid van dezen man hinderde mij het meest. U leest evenveel als ik. Volgens een Spaans spreekwoord pleegt de dood te zijn zoals het leven is geweest. Zelden zijn er in de wereld zoveel ongelukken gebeurd als tegenwoordig. Nooit hebben wij zulke taferelen gezien (= visto) als in deze bijeenkomsten. Ik zoek een huis dichter bij de zee, hoe dichter bij hoe liever. Het mooiste geluid is voor mij het geloei van de golven. Des te beter, wij hebben het aardigste huis voor u gevonden dat (= que) u zich kan voorstellen. Het ligt zover mogelijk van de stad af en de huur is veel lager dan ge denkt. Hij is mijn beste vriend, en hij is een van de grootste geleerden van ons (= nuestro) land. Zoals de gedachten zijn zo zijn dikwijls de woorden. In de hoogste klas zijn slechts acht leerlingen. De hogepriester richtte het woord tot de menigte. Wij zullen hem met het grootste genoegen uitnodigen.


Vorige Volgende