|
| |
| |
| |
Vijftiende les.
Onregelmatige werkwoorden eerste groep, de ww. met tweeklank in de betoonde stam
Een groot aantal werkwoorden van de eerste en tweede conjugatie verandert de klinker e of o van de stam in ie of ue wanneer de klemtoon daarop valt. Dit gebeurt dus in de eerste, tweede en derde persoon enkelvoud en de derde pers. meervoud van de indicativo presente en van de subjuntivo presente, en in de imperativo, behoudens de tweede persoon meervoud.
Voorbeelden (e, ie). A, cerrar sluiten.
| |
Presente
| INDICATIVO |
SUBJUNTIVO |
IMPERATIVO |
| |
| cierro ik sluit |
que cierre dat ik sluit(e) |
cierra (tú) sluit |
| cierras enz. |
que cierres enz. |
cierre (usted) |
| cierra |
que cierre |
cerrad (vosotros) |
| cerramos |
que cerremos |
cierren (ustedes) |
| cerráis |
que cerréis |
|
| cierran |
que cierren |
no cierres enz. |
B, entender verstaan, begrijpen.
| |
Presente
| INDICATIVO |
SUBJUNTIVO |
IMPERATIVO |
| |
| entiendo ik versta |
que entienda dat ik versta |
entiende (tú) versta |
| entiendes enz. |
que entiendas enz. |
entienda (usted) |
| entiende |
que entienda |
entended (vosotros) |
| entendemos |
que entendamos |
entiendan (ustedes) |
| entendéis |
que entendáis |
|
| endenden |
que entiendan |
no entiendas enz. |
De ww. die deze merkwaardigheid vertonen zal men door het gebruik moeten leren. Wij zullen het in het vervolg steeds bij het ww. opgeven als het tot deze groep behoort, bijv. pensar (ie) denken, van zins zijn.
Voorbeelden van ww. als cerrar en entender (en samenstellingen)
| ascender |
stijgen, opklimmen |
encender |
aansteken |
| |
|
perder |
verliezen |
| |
| |
| atender a |
letten op, zorg dragen voor |
(perder a |
in het verderf storten) |
| tender a |
streven naar, bedoelen |
verter errar |
uitstorten dwalen |
| nevar |
sneeuwen (vgl. la nieve de sneeuw) |
|
|
| helar |
vriezen (vgl. el hielo het ijs) |
|
|
| herrar |
beslaan (vgl. el hierro het ijzer) |
|
|
| sentarse |
gaan zitten (vgl. el asiento de plaats) |
|
|
Van het ww. errar worden de vormen met de tweeklank geschreven ye -, bijv.:
| Todos los hombres yerran de vez en cuando |
alle mensen dwalen af en toe |
Voorbeelden (o, ue) A, apostar wedden.
| |
Presente
| INDICATIVO |
SUBJUNTIVO |
IMPERATIVO |
| |
| apuesto ik wed |
que apueste dat ik wed(de) |
apuesta (tú) wed |
| apuestas enz. |
que apuestes enz. |
apueste (usted) |
| apuesta |
que apueste |
apostad (vosotros) |
| apostamos |
que apostemos |
apuesten (ustedes) |
| apostáis |
que apostéis |
|
| apuestan |
que apuesten |
no apuestes enz. |
B, moler malen.
| |
Presente
| INDICATIVO |
SUBJUNTIVO |
IMPERATIVO |
| |
| muelo ik maal |
que muela dat ik maal (male) |
muele (tú) maal |
| mueles enz. |
que muelas enz. |
muela (usted) |
| muele |
que muela |
moled (vosotros) |
| molemos |
que molamos |
muelan (ustedes) |
| moléis |
que moláis |
|
| muelen |
que muelan |
no muelas enz. |
De ww. die deze onregelmatigheid vertonen zal men insgelijks door het gebruik moeten leren. Dit wordt voor de ww. op - ar vergemakkelijkt door het feit dat de zelfst. nw. die ervan zijn afgeleid, of het grondwoord ervan zijn, meestal ook dezelfde tweeklank hebben. Bijv.:
| acordar |
overeenkomen, in herinnering brengen |
el acuerdo |
de overeenkomst |
| almorzar |
het middagmaal gebruiken |
el almuerzo |
het middagmaal (gewoonlijk omsteeks 2 uur) |
| |
| |
| apostat |
wedden |
la apuesta |
de weddingschap |
| avergonzarse de |
zich schamen over |
la vergüenza |
de schaamte |
| consolar |
troosten |
el consuelo |
de troost |
| contar |
vertellen |
el cuento |
het verhaal |
| contar |
tellen, rekenen |
la cuenta |
de som |
| encontrar |
vinden, ontmoeten |
el encuentro |
de ontmoeting |
| enterrar |
begraven |
el entierro |
de begrafenis |
| esforzarse |
zich inspannen |
el esfuerzo |
de krachtsinspanning |
| holgar |
niets doen, staken |
la huelga |
de staking |
| mostrar |
tonen, laten zien |
la muestra |
het toonbeeld, het voorbeeld |
| poblar |
bevolken |
el pueblo |
het volk, het dorp, de plaats |
| probar |
beproeven, proeven, onderzoeken |
la prueba |
de proef, het bewijs |
| rodar |
rollen |
la rueda |
het wiel |
| soñar con |
dromen van |
el sueño |
de slaap, de droom |
| trocar |
ruilen, inwisselen |
el trueque |
de ruil |
| tronar |
donderen |
el trueno |
de donderslag, de knal |
| volar |
vliegen |
el vuelo |
de vlucht |
Dezelfde eigenaardigheid als deze ww. vertonen de ww. jugar spelen (el juego het spel) en enjugar afdrogen. De ww. oler ruiken en desosar uitbenen, krijgen voor de vormen met de tweeklank een h, dus:
| Se huele aquí un perfume penetrante |
men ruikt hier een doordringende parfum |
| La carne huele a quemado |
het vlees ruikt aangebrand |
| El carnicero deshuesa la carne |
de slager beent het vlees uit |
De onpersoonlijke ww. worden in het Spaans zonder onbepaald voornw. gebruikt. Bijv. llueve het regent, hiela het vriest, aquí huele a cerrado, hier ruikt het muf. In zinnen als ‘het kost tijd dit boek te lezen’ waarin het onbep. vrnw. het door een zin uitgedrukte onderwerp opneemt (dit boek te lezen kost tijd) wordt in het Spaans geen onbep. vrnw. gebruikt:
| Cuesta trabajo leer este libro |
het kost moeite dit boek te lezen |
| |
Woordenlijst
| el cerrojo |
de grendel |
| doler (ue) |
pijn doen |
| me duele la cabeza |
ik heb hoofdpijn |
| comenzar a (ie) |
beginnen (te) |
| acostarse (ue) |
naar bed gaan |
| recostarse (ue) |
gaan liggen, leunen tegen |
| soler (ue) |
plegen, gewoon zijn |
| hueco |
hol |
| sonar a hueco |
hol klinken |
| |
| |
| negar (ie) |
ontkennen |
| negarse a |
weigeren |
| concordar con (ue) |
overeenkomen met |
| resolver (ue) (met onregelm. verl. deelwoord resuelto) |
besluiten |
| el albedrío |
de (vrije) wil |
| volver (met onregelm. verleden deelwoord vuelto) |
terugkeren |
| encender (ie) |
aansteken |
| mover (ue) |
bewegen |
| llover (ue) |
regenen (ook persoonlijk gebruikt) |
| devolver (verl. deelw. devuelto) |
terugzenden |
| rogar (ue) |
vragen |
| la lluvia |
de regen |
| este nombre me suena |
die naam komt me bekend voor |
| la anciana |
de bejaarde vrouw, de oude vrouw |
| la paja |
het stro |
| jugar una mala pasada |
iemand een ‘hak’ zetten |
| sentar (ie) |
plaatsen, neerzetten |
| me sienta |
mij staat, mij bekomt |
| sentar la cabeza |
de wilde haren verliezen, bezadigd worden |
| sentarse (ie) |
gaan zitten |
| encontrarse (ue) |
ontmoeten |
| a veces |
soms |
| prestar |
(uit)lenen |
| volver a (ue) |
weer iets doen |
| volver a leer |
opnieuw lezen, overlezen, weer gaan lezen |
| los naipes |
de kaarten, het kaartspel |
| helarse (ie) |
het zeer koud hebben, ‘bevriezen’ |
| regar (ie) |
besproeien |
| conmover (ue) |
ontroeren |
| torcer (ue) |
wringen, draaien (van weg: inslaan) |
| a la derecha |
rechts |
| a la izquierda |
links |
| plegar (ie) |
vouwen |
| desplegar (ie) |
ontvouwen ontplooien, uitspreiden |
| sacudir |
schudden, uitschudden, uitkloppen |
| renovar (ue) |
vernieuwen |
| desaprobar (ue) |
afkeuren |
| la estufa |
de kachel |
| el ovillo |
het kluwen |
| confesar (ie) |
bekennen, belijden |
| acordarse de } (ue) |
zich herinneren |
| recordar } (ue) |
zich herinneren |
| encontrarse con que |
bevinden, tot de ontdekking komen dat |
| deshelar (ie) |
(ont)dooien |
| descansar |
uitrusten |
| la gaviota |
de meeuw |
| el (obrero) parado |
de werkloze |
| insuficiente |
onvoldoende |
| costar (ue) |
kosten |
| telefonear |
telefoneren |
| apretar (ie) |
drukken, knellen |
| los sabañones |
de winterhanden, wintervoeten |
| restregar (ie) |
hard wrijven |
| soltar (ue) |
loslaten |
| las maderas |
de blinden |
| despertar (ie) |
wekken |
| despertarse (ie) |
wakker worden |
| cocer (ue) |
koken |
| abarcar |
omvatten |
| tropezar en (ie) |
struikelen over |
| el ejercicio |
de oefening |
| temblar (ie) |
bibberen, beven |
| enmendar (ie) |
verbeteren |
| calentarse (ie) |
zich warmen |
| sembrar (ie) |
zaaien |
| segar (ie) |
maaien |
| pensar en (ie) |
denken aan |
| la pena |
het verdriet |
| la toalla |
de handdoek |
| la instrucción |
de opleiding instructie |
| el pecho |
de borst |
| el buque |
het schip |
| el puerto |
de haven |
| la gata |
de kat |
| la pisada |
de voetstap |
| el fuego |
het vuur |
| la dilación |
de vertraging |
| |
| |
| |
Oefening 15 A
La criada cierra con cerrojo la puerta. ¿No encuentras tiempo para leer? Me duele la cabeza. Te encuentro muy cambiado. Los niños comienzan a jugar en la calle. Creo que ( = dat) en esta habitación huele a cerrado. El joven se recuesta al pie de un árbol a (= om te) leer. Aquí suena a hueco. No me cuente usted estas (= deze) historias. El suele tener muchas ganas de discutir. No le entiendo a usted. Creo que ellos niegan el libre albedrío. La señora de F. se avergüenza de su pobre casa. No vuelvas a contarme esas cosas. Por las tardes padre e hijo juegan a los naipes. El mendigo se hiela. Me avergüenzo de tener zapatos tan (= zo) malos. La chica riega las flores. Casi todos apuestan por él y llueven las proposiciones. Es verdad que no he leído las obras de este autor pero su nombre me suena. La anciana encuentra a toda pena su consuelo. Al entrar en el pueblo se huele un olor fuerte a paja quemada. Es verdad, me ha jugado una mala pasada. Siéntense señores. Se encontraron con que sus amigos se habían mudado de casa. Me senté en un banco a descansar. Sus pisadas suenan claras. Las gaviotas vuelan cerca del buque y del puerto. El obrero parado sueña con vivir de su trabajo. Huelga decir (= het is
overbodig te zeggen) que con una instrucción insuficiente no se llega lejos (= ver). ¡Juan! enciende la luz. Te mando que enciendas la estufa. No vuelvan ustedes a discutir sobre esta cuestión. La gata juega con un ovillo. Le confieso a usted que no me acuerdo de lo que (= hetgeen) me ha contado. A veces juegan los Bancos con el dinero, a veces lo pierden o lo prestan a gran interés. Créame usted, este joven se quedará en este pueblo y sentará la cabeza. Cuesta trabajo llegar (hier = slagen) pero los que (= zij die) se esfuerzan ascienden. Le telefonee usted a mi amigo que no cuente conmigo. Le encontramos a usted muy distraído. La madre apretó a la niña contra su pecho. No me aprietes la mano, tengo sabañones. Se restriega la cara con la toalla. Solemos acostarnos a las once (= om elf uur). ¡Suelta! Sentémonos. No te muevas. Tuerza usted la primera calle a la derecha. La criada despliega y sacude la ropa. ¿No cierra usted las maderas (de la ventana)? No, me gusta que me despierta el sol. En todas partes cuecen habas (spreekwoord: ‘overal bakt men brood’). Este sombrero no me sienta. Creo que (= dat) está usted en un error, le sienta muy bien. No lo niegues, negándolo lo confiesas. Quien
(= wie) mucho abarca poco aprieta.
| |
Oefening 15 B
Wij struikelen over allerlei (= toda(s) clase(s) de) moeilijkheden in deze (= este) oefening. De arme man bibbert van de (onvertaald laten) kou. Belijd je fouten en verbeter ze. De maaltijd is ons slecht bekomen.
| |
| |
Heeft u het koud? Warmt u bij (= a) de kachel. Doe de deur dicht. De boeren zaaien en maaien. Ga tijdig naar bed en sta tijdig op. Wij verzoeken u dat u die (= esa) bewering bewijst (subj.). Wij herinneren ons niet dat zij geweigerd hebben de overeenkomst te vernieuwen. Het regent. Het heeft geregend. Het begint te regenen. Het sneeuwt. Het zal morgen sneeuwen. Hij is van plan de tuin te besproeien. Het dooit. Pas op (= cuidado), struikelt u niet. Hij dwaalt. Zij dwalen. Wij dwalen allen. Die (= ese) hoed staat u niet. Wek mij vroeg. Goed, ik zal u vroeg wekken, mijnheer. Ik vind het boek niet. Hoe (= cómo) vind je mijn moeder? Ik vind dat zij bleek ziet, is zij ziek? Zal hij terugkeren? Laten wij ons best doen. Dit (= este) verhaal heeft ons tot tranen toe (= a lágrimas, na deelwoord plaatsen) bewogen. Ik beken dat ik u niet versta. Dit pak kost driehonderd (= trescientas) pesetas. Uw (= su) verslag komt niet overeen met hetgeen (= con lo que) hij ons heeft verteld. Stuur ons het boek terug dat wij u geleend hebben. Uw (= sus) ouders keuren het af. Het kind speelt in de tuin. Het kind is gestruikeld en het heeft pijn aan zijn voet. Wij herinneren ons waar (= donde) hem de schoen knelt. Heb je slaap? Ga dan (= pues, vooraan de zin) naar bed. Ik ben gewoon des morgens (= por la mañana, na de ww. plaatsen) te studeren, des avonds (= por la noche) lees ik. Ga zitten en vertel wat ( = lo que) er (onvert. laten) gebeurd is. Weest u dus niet bang, laten wij beginnen, Sluit de deur niet. Schaam je je niet over je (= tu) gedrag? De naam van dezen (= este) schrijver
kwam hem bekend voor. Het rook er naar sterke Spaanse parfum. Gaat u niet op die (= ese) bank zitten, hij is vuil. De dokter zal zo spoedig mogelijk terug komen. Vertel hem niet weer zulke (= tales) anecdoten. Anita, besproei de planten, zij staan te verwelken. Vindt u haar erg veranderd? Laten wij beginnen. Zij herinneren zich niet dat ik hun het boek terug heb gezonden. Hij kwam tot de ontdekking dat de meid de kachel niet had aangestoken, dus (= por eso) ging hij weer naar bed en al spoedig (= momentos después) droomde hij dat hij zat te lezen bij een heerlijk vuur. Wij zullen niet weer gaan verhuizen. Laat los! Laten wij ons warmen bij deze (= esta) kachel, ik bevries. Wij hebben besloten hem te vragen dat hij ons het boek zonder vertraging terugzendt.
|
|
Auteursrecht onbekend