Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nieuwe wyn in oude le'erzacken (2010)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.59 MB)

XML (0.66 MB)

tekstbestand






Editeur

Nicoline van der Sijs



Genre

sec - taalkunde

Subgenre

woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nieuwe wyn in oude le'erzacken

(2010)–Johan de Brune (de Oude)–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Spijze, dranck, maeltijd.

HY heeft, met zoo veel lecker beten, / Zijn witte-brood te voor gheeten.
. . . de beste beest, / Verwarmet zich in 't eten meest.
Dry-maels drinckt, met goed bescheet, / Of ghy wel, of qualick eet.
En gaet ter maeltijd of ter feest, / Ten zy ghy zijt ghenoot gheweest.
Wat water, en een korste brood, / Is ons ghenoegh tot s' levens nood.
[pagina 10]
[p. 10]
Korsten van pastey zijn goed, / Als ons 't brood ontbreken moet.
Hy magh wel zitten onverveert, / Die zit, waer dat de weert begeert.
De luyden, die kappoenen eten, / Kappoenen krijghen, zonder weten.
Een man, die goede beetjes eet, / Zy volghen, daer hy houdt zijn steed.
. . . men vint gheen brood, / Dat quaet is voor de honghers nood.
Het eten dooft, / De pijn van 't hooft.
Te dierder datmen maect den beet, / Te meer begheerte, datmen 't eet.
. . . een goede vriend, / Met brood en wijn kan zijn ghedient.
Niet, is zeer goed in 's menschen ooghen, / Maer in den mond en wil 't niet dooghen.
Een mes draeght altijds in de zack; / Of anders wacht veel onghemack.
Of ghezoden, of ghebraden, / 't Wert al door een gat gheladen.
Zijn hert is heel, / In 't vol platteel.
Een groote keucken, / De beurs doet kreucken.
Vette keucken, op het end, / Maeckt een magher testament.
Een vette keucken, / Gheeft goede reucken:
[pagina 11]
[p. 11]
Maer 't is een jammer van zijn plaghen, / Die 't gheld ons uyt de beurze jaghen.
Een kleyn kombuys, / Maeckt groot het huys.
Die veel in keucken heeft de voet, / Wert meesten-deel van roock ghevoet.
Een ronde tafel weert den twist, / Want elck in alle schotels vist.
Wijn ende brood, / Tot eten noodt.
De kat met hongher is benoodt, / Wanneer zy knaeght een korste brood.
Die om t'eten, schaemte heeft, / Schaemt' oock hebbe, dat hy leeft.
Dies buyckjen stijf van spijse staet, / Meent, dat oock ander zijn verzaet.
Die van zyn noenmael wat verspaert, / Zijn avondmael te meer is waerd.
Die noyt by eten was ghestelt, / En weet niet, wat het eten ghelt.
Tot harde spijze moeten zijn, / Goe sporen van een kloecke wijn.
Geen mensch, diet niet op 't lest verdroot, / Altijds te eten van een brood.
Men vint gheen vlees, dat beter smaect, / Als dat het been ten naesten raect.
De voghels vande lucht aen-ziet, / Zy zayen noch en maeyen niet:
Zy gaeren oock niet in de schueren, / En God die voetse t'aller uren.
[pagina 12]
[p. 12]
Daer de gheyt' is aen de koord, / Moet zy eten, zoo 't behoort.
Die zonder mes ter maeltijd gaet, / Verliest veel beetjes, tot zijn schaed.
Dat mes waer om een man te kelen, / Het zoud' hem langhe laten quelen.
Die met de punt 't mes weder gheeft, / Thoont, dat hy als een loeris leeft.
Die van zijn mes het vet af lect, / Zeer weynigh aen zijn knecht verstrect.
Ghy hebt ghedaen een heet om-bijt, / Het zal u heughen 't zijnder tijd.
Een cleyn onthael, en langh bedocht, / Is niet vereert, maer dier verkocht.
Die weynigh eten op de noen, / Te beter mael des avonds doen.
De rijck can eten al den dagh, / De arm man, als hy 't heeft, en magh.
Die 't al vernoen-maelt, op een tijd, / Heeft 's avonds niet, waer in hy bijt.
Aen kaes, en ham, naer datmen dient, / Zoo can men kennen buer en vriend.
Naer 't noenmael zit vry neer een wijl, / Naer 't avondmael zoo gaet een mijl.
Die comt te gaste on-ghebeden, / Die magh zijn stoel wel brenghen mede.
Die komt te gaste onghenoot, / Zie toe, datm' hem niet uyt en stoot.
Het noen-mael valt ghemeenlick cort, / Wanneer 't aen lecker spijze schort.
[pagina 13]
[p. 13]
Daer is dan blydschap inde zael, / Als elcken baert zich roert aen 't mael.
Het eten is een dingh bequaem, / Het houdt het lijf en ziel te zaem.
De vette zeugh niet wel en weet, / Wat magher dinckt, die niet en eet.
Niet is een zaeck, / Heel zonder smaeck.
Een bigghe van een maend alleen, / Een gans van drye, en anders gheen.
Ey van een uer voor 't beste houd, / Het brood een dach moet wezen out.
't Verveelt de mensch, al is hy wijs, / Altijds te eten van een spijs.
Hy heeft een maegh, die 't al verdout, / Die yzer zelfs verteeren zoud.
De honger moet wel wezen wreed, / Als d'eene wolf den ander eet.
Gheen mael zoo constigh toe-ghemaect, / Dat even-vvel een yder smaect.
Gheen spyze, die ons beter smaeckt, / Als daer-men aen, door arbeyd raeckt.
Neemt tot uw spijse luchtich brood, / En kaes die swaer is, als een loot.
Meloen en kaes niet by 't ghezicht, / Maer neemt die altijds by 't ghewicht.
Hebt ghy gheen veld-hoen, of Kapuyn, / Laet brood u spijs zijn, en ajuyn.
De koeck en backt niet voor uw mond.
De boeckwey-Koeck verspaert het brood.
[pagina 14]
[p. 14]
Hy heeft zijn deel oock aen die taert.
Door Kost, goe' maet, De smaeck vergaet.
Onmaticheyd op feest of mael, / Is moer van alle zieckt' en quael.
Een cort sermoen, een maeltijd langh, / Dat is een vuyle verckens zangh.
God schiep noyt mond, / Of spijs en vondt.
Het Lams vleesch moet hem smaken wel, / Die daer de wolle leckt en 't vel.
'Tis quaed te kommen naer 't gherecht, / En in 't beginsel van ghevecht.
Als u de spijs ten besten smaeckt, / Houd' op van eten, wat ghy maeckt.
Een buyck daer al te veel is in, / En baert noyt gheen subtijle zin.
Een buyck met vet te veel bezet, / Doet aen de gheest een groot belet.
Een grooten buyck, een vette krop, / Dat maeckt een groot, en domme kop.
Wanneer het buyckjen is verzien, / 'Ten wilt niet wel naer boecken zien.
De buyck, al vaert hy wonder wel, / Hy maeckt daer naer wel dickwils spel.
Wilt ghy zijn vet, met hongher eet, / Drijnct traegh, en al u teughen meet.
Die op een anders schotel wacht, / Eet dickwils qualijck, en met klacht.
De hongher doet het noen-mael eten; / Het avond-mael is tijd-vergheten.
[pagina 15]
[p. 15]
'T en kost niet veel, zijn zelf verzaden, / Maer veel, met leckerny te laden.
Die honghert, en is heet van maegh, / En can niet seer wel eten traegh.
De zot, of nar, de maeltijd doet, / De wijze wert-er mé ghevoedt.
Wanneer de maeltijd is ghehouwen, / De zot die blijft zijn hooft noch krouwen.
De maeltijt uyt, Men krauwt zijn huyd.
De feest ghedaen, Men blijft belaen.
Naer de feest, en al 'tghetier, / Met de erten dan te vier.
Gheen dorp zoo cleyn, of zoo benout, / Daer niet eens 's Iaers men Kermis houdt.
Gheen dorp soo slecht ter weereld is, / Daer 't niet eens 's Iaers is kerremis.
'T en zal niet altijd wezen feest, / Of tijd, te leven als een beest.
De vraet die maeckt zijn eyghen graf, / Met mond en tanden, tot zijn straf.
Een beet ghe-eten, / Is haest vergheten.
Voor harde spijs, een spoor van wijn, / Zoo blijft de maghe vry van pijn.
De eerste beet de tweede schaet, / Of dat zy niet wel binnen gaet.
De kost in overvloed die deert, / En kittelt ons tot quae' begeert.
Een lecker tafel wel ghedect, / Den mensch tot quade lust verweckt.
[pagina 16]
[p. 16]
Een note baet, de tweede schaedt, / De derde met de dood ons slaet.
De noten, appels ende peeren, / De stemmen van de zangers deeren.
Gheen zoo gheschickt' of groote feest, / Daer elck was naer zijn zin gheweest.
'T en is niet altijds bruyloft-feest, / Of tijd te spelen zeer de beest.
Wel te eten, doet wel slapen, / Wel te leven, wel t'ont-slapen.
De eerst' Olyve die is gout; / De tweede maer voor zilver houdt;
De derde als de Peste schouwt.
Wanneer de buyck is vol en zoet, / Een vrolijck hooft steeckt in de hoet.
Op een buyckjen soet en vol, / Daer op staet een blyde bol,
Wanneer de zeugh is vol en zat, / Dan stort zy om haer eyghen vat.
Als Rammen zijn verzaet en vol, / Haer horens jeucken aen den bol.
Als 'tleegh is vol, Het hoogh is dol.
Gheen voghel van zoo vreemde hoecken, / Die niet zijn cost op d'aerd' moet zoecken.
Gheen voghel van zoo grooten waerd, / Die niet en zoeckt zijn kost op d'aerd.
De voghels zijn van God ghevoedt, / Maer elck een daerom vlieghen moet.
Ghemeste voghels, gladde veren; / Van volle backen, vette beren.
[pagina 17]
[p. 17]
Naer het snoepen van de peeren, / Drijnct den wijn, of 'tsal u deeren.
Door vreughd, ghezelschap, appetijt, / De mensch aen tafel wel ghedijt.
Een tafel van een goede vriend / In plaetse van een schole dient.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken