Proverbia, of, de spreucken van Salomon

[p. 47.]

Het sevende Capittel.

1.	Myn Sone, neemt mijne geboden waer, ende legt mijne geboden by u wech.
2.	Neemt waer mijne gheboden, op dat ghy levet ^†; ende mijne wet, als den appel dyner ooghen.
3.	Bindtse aen dijne vingeren, schrijftse op de tafel dijner herten.
4.	Seght tot de wijsheydt, ghy zijt mijn Suster, ende noemt het verstant, maege.
5.	Op dat sy u bewaere vande vremde Vrouwe, van de onbekende, die haere woorden smydich maeckt
6.	Want ick keeck neder door de venster mijns huys, door mijn traelie venster:
7.	Ende ick sagh onder de slechte, ick merckte een sinneloos Ionghelinck onder de iongeren.
8.	Passerende door de strate, ontrent haren hoeck, end' den wegh haeres huys gaende,
9.	In de schemer-tydt, en den avondtstont, inde donckerheyt des nachts, der duysternisse:
10.	Ende siet, een vrouwe hem te ghemoet, in habijt van een hoer, ende met een Borst-cieraet:
11.	Sy was woelick, ende af keerich: wiens voeten in haer huys niet en bleven.
12.	Nu op strate, nu op de marct-plaet-

† Heb. ende leeft.

[p. 48.]

	sen: ende op alle hoecken loerende.
13.	Sy dan hem aenvattende, kuste hem: verharde haer aensicht, ende seyde hem:
14.	Ic ben vrede-offeren schuldich: van daghe betaele ick mijne beloften
15.	Daerom ben ick u te ghemoete uytgegaen, om u ^† neerstich te soecken, ende ick hebbe u gevonden.
16.	Ick hebbe mijn bedde verciert met behanghselen, door-kerft met koorden van Egypten.
17.	Ick hebbe mijn bedde gewier-rooct met Myrhe, aloe, ende cassia.
18.	Wel aen, laet-ons ons versadigen van lieflicheden tot den morgen-stont: laet ons ons in liefden verheugen.
19.	Want den Man en is in sijn huys niet: hy is verre wech-gegaen.
20.	Hy heeft een geld-sacxken met hem ^† ghenomen: teghen den Feest dach sal hy in sijn huys sijn.
21.	Sy heeft hem beweecht door de menichte van haer aenghenaemheydt: sy dreef hem door de smydicheyt van haer lippen.
22.	Hy ginckt terstont achter haer, gelijck den os ter slachtinghe gaet; ende ghelijck een dwaes, met de boeyen, na de kastijdinge.
23.	Tot dat de Pijl sijn Lever doorkloven heeft: gelijck een vogel na de strick spoeyt, ende niet en weet, datse voor sijn

† uw aensichten.

† Heb. in sijn handt.

[p. 49.]

	ziele gheleydt is.
24.	Nu dan Kinderen, hoort my, ende weest aendachtigh na de woorden mijnes monts.
25.	Laet dijn herte naer haere weghen niet hellen: en verdwaelt niet op haere paden.
26.	Want sy heeft vele gequetste ter neder-gheslaegen, ende alle haer gedoode zijn sterck gheweest.
27.	Haer huys zijn wegen des grafs, die neder-daelen in de Cameren des doodts.

Wtlegginghe, op het sevenste Capittel.

1.	SIet Proverb.21.
2.	Den oogh-appel is seer teer, ende moet heel nauw bewaert worden.
3.	Bintse aen dijne vingheren. Hebtse gheduyrigh by der hant, om te gebruycken
4.	Hebt de wijsheydt lief, caressertse, of het dijn eyghen Suster waere, of van u nae-bestant.
5.	Siet Cap 2.16 etc.
6.	Tralie-venster. Hy beschrijft naerder, door wat venster hy keeck: namelijck die in den muyr bysonderlijck ghemaeckt was, om de lieden te sien voor by passeren.
7.	Dit soude ick so verstaen: niet dat Salomon vele jongelinghen sagh op de straete, daer desen onder ghinck, maer een sinneloos jongelinc onder de slechte, dat is, die onder alle onwetene jongelinghen de sinnelooste was. So wort gheseght. Luc.1.28. Ghesegent onder de Vrouwen. Dat is, de gheseghenste. Siet Proverb.

[p. 50.]

	30, 30. Psal. 64.8 Ende elders meer.
8.	De Hoeren soecken gemeenlick in hoecken, ende winckels te woonen.
9.	Dit zijn alle de deelen des nachts: welcke al groeyende hier gestelt worden.
10.	Borst-cieraet. Dit woort soude bequaem in Francoys geseght worden. un garde-coeur: in onse taele, een waer-borst: maer dat woordt luydt alsoo onseker. Andere setten dit over, bewaert van herte, dat is, wel op haer hoede, voorsichtich, ende schalc om haer woorden wel te beleggen. Het eerste staet my beter aen.
11.	VVoelende, dat is, ghetier ende gheruchte maeckende, onrustigh ende afkeerigh van alle goede seden, wijckende van de ghehoorsaemheyt haeres Mans.
12.	Dit is den aerdt van on-eerbare Vrouwen.
13.	Dit geschiede in het doncker, als sy meynde, dat het niemant en sach, doen de lieden van de straete waeren.
14.	Dit en can sy soo luyde niet gheroepen hebben, dat het Salomon ghehoort heeft: daerom meene ick, dat hy sulcks daer naer, uyt bekentenisse van desen jonghelinck verstaen heeft. Vrede-offeren, of, Soen-offeren zijn, diese God offerden om vrede ende welvaeren te krijgen, of, om die ghekregen te hebben: waer van het bloedt, ende het smeer alleen op den Altaer geborght wiert: den Priester de borst, ende een been hadde: voorts so bleef de reste voor de gene, die dese offer-hande braghten: waer van sy alsdan met haer vrienden vrolijck waeren.
15.	Op dat ick u vinden moght. Het magh oock soo, ende misschien beter overgheset worden, ende ick hebbe u gevonden.
16.	Behanghselen, of dekens. Door-kerft met koorden. Daer tusschen beyde kostelicke koor-

[p. 51.]

	den doorliepen, ende onderscheyt maecten tusschen de figueren, die daer op mochten gheweven, of ghesteken zijn.
17.	Ghewier-roockt: niet ghewye-roockt, maer al wierende, ende draeyende besmuyckt, ende verlucht. Soo luydt de kracht van het woort.
18.	Dit spreeckt sy nu ghelijck in haer Camer, of bedde zijnde.
19.	De Man. Dit seght sy met verachtinge, als of het haeren man niet en waere.
20.	Hy heeft een gheldt-sacxken. Een teecken, dat hy wat lange uyt wesen sal.
21.	Aengenaemheyt. Het origineel woort beduydt, nemen, aen-nemen: waer van dit oock sijnen oorspronc neemt, beteeckenende een leeringe, of onderwijsinghe, die van de leerlingen aengenomen wordt, die haer, gelijck door soeticheyt ende aenghenaemheyt bevanght, ende inneemt. Het wort in het goede, ende in quaet gebruyckt.
22.	Een Hoer-jagher leyt hem selven ter doodt gheboeyt zijnde met de ketenen der wellusten.
23.	De pijl sijn leven doorkloven heeft. Dat is, tot dat eyndelick de vuyligheydt van zijn onkuysheyt in het bloet slaet, daer van het herte, van Hippoc. een Schat-camer, een fonteyne, ende oorspronck genoemt wort. Hier op volcht dan ooc, de knaginge des herten, ende de vreese der straffen Godts, die hem over het hooft hanghen.
24.	Hier comt hy wederom tot de vermaninge, uyt het voorverhaelde, een argument maeckende.
25.	Niet hellen. Staet haer doen in het minste niet toe.
26.	Alle haer ghedoode. Meest alle die sy ter doodt ghebroght heeft, sijn kloecke Mannen

[p. 52.]

	gheweest: als Samson, David, jae Salomon selve. De stercke, van wegen, dat sy meer, ende heeter bloedt hebben, schijnen oock hier meest toe genegen te zijn.
27.	De Cameren des doodts. De doodt, by maniere van spreken, schijnt haer Camers, daer de dooden gheleydt worden, onder de aerde te hebben: waer door oock de uyterste duysternisse der hellen verstaen wort.