De rekening

19

Op een maandagmorgen vertrok ik naar Amsterdam. Wat ik aan bezittingen had mogen behouden, liet ik achter omdat ze waardeloos waren of mij toch niet van nut konden zijn. Ik had Liphorst gevraagd of er een wettelijk bezwaar was tegen mijn vertrek uit Zuid-Holland.

‘Van mij mag je, als je maar niet naar het buitenland vlucht.’

‘Waarom zou ik?’

‘Tja, waarom zou je eigenlijk... Je ziet maar. Wat je daar ook doet, een huis huren, enzovoorts, je spookt uit wat je wilt, maar ik weet van niks. Je weet dat je geen handelings- en tekenbevoegdheid hebt, maar ik begrijp best dat je ergens moet wonen en een huurcontract moet tekenen. Van mij mag je, dat wil zeggen: ik wil er niets van weten. Wanneer de rechter-commissaris je erop aanspreekt, dan praat je jezelf er zo goed mogelijk uit. Mijn naam is en blijft haas.’

‘Dat heb ik gemerkt.’

‘Hoe bedoel je?’

‘Ik zei gewoon wat.’

‘Alle verdiensten en inkomens geef je aan mij op, je kunt iedere maand - als je genoeg binnen hebt gebracht - een klein maandgeld komen halen. Stuur mij zo gauw mogelijk je nieuwe adres, wanneer je tenminste iets gevonden hebt.’

‘Ik begrijp hier niets van: ik mag officieel geen woning

[p. 87]

betrekken, maar moet je toch een adres laten weten...’

‘Het beste,’ zei Liphorst.

Naast droom kwam de leugen.

Via bemiddeling van een oude kennis kwam ik bij een makelaar terecht die grachtenappartementen verhuurde. Hoewel ik eerst had geprobeerd een goedkope etage in een van de volksbuurten te huren, was ik daar niet in geslaagd en zodoende was ik bij die makelaar terechtgekomen.

‘Ik heb wat moois, iets verdomd moois,’ zei hij. ‘Zeventienhonderdenvijftig gulden per maand, alles inclusief, zelfs bedden, prachtig punt op de Keizersgracht.’

Zeventienhonderdenvijftig gulden, dacht ik.

‘U zei...?’

‘Ik zei niets.’

‘Nogmaals: helemaal geschikt voor uw persoontje. Drie maanden vooruit betalen of een bankgarantie. Dat moet toch geen probleem zijn met uw inkomen. Die baan van u zal toch wel behoorlijk betalen. Blue Print - een van de beste reclamebureaus van het land, ik benijd u. Daar zou ik zelf ook wel willen werken, in die makelaardij is het hollen of stilstaan, maar meestal stilstaan tegenwoordig.’

Blue Print, dacht ik. (Later bleek dat de kennis die mij aan de makelaar had geholpen, mij een goed betaalde betrekking had toegedicht omdat hij wist dat ik anders nooit een dak boven mijn hoofd zou krijgen.)

Ik sprak aarzelend: ‘Van bankgaranties houd ik eigenlijk niet zo, ik betaal liever drie maanden vooruit, geeft een safer gevoel.’

‘Zo u wilt. Breng that money langs, u krijgt de sleutel en kan gaan genieten van een van de allermooiste punt-

[p. 88]

jes van Amsterdam. Ik zou er, bij wijze van spreken, zo zelf willen gaan wonen.’

Keizersgracht 654 was een keurig en goed onderhouden pand. In de hal stond een modern bureau waarachter een heer met een vriendelijk gezicht zetelde: ‘Ik ben Harder,’ stelde hij zich voor. ‘Ik ben de huismeester en wil u graag, tegen een kleine vergoeding, bijstaan. Ik kan alles: boenen, strijken, timmeren, schilderen. Zal ik u uw appartement laten zien? Wanneer komen de verhuizers? Dat wil ik graag weten, want dan tref ik enkele voorzieningen zoals wat oude tapijtjes op het marmer leggen, verhuizers willen namelijk nogal 'ns wat lomp zijn.’

‘Er komen geen verhuizers. Ik bezit niets.’

‘Zulke bewoners moeten ook tot de mogelijkheden kunnen behoren,’ lachte Harder, die niet verder vroeg (een aangenaam gedragskenmerk dat ik in al die jaren dat ik met hem te maken zou krijgen meer en meer ging bewonderen).

‘Ik heb alleen een tas met wat kleren en een koffer vol boeken.’

Harder knikte. ‘Met de trap of de lift?’

‘Trap,’ zei ik. ‘Dan leer ik het huis een beetje kennen.’

Langzaam draaiden we over het marmer omhoog. ‘Op de hoeveelste etage zit ik eigenlijk?’

‘De een na de hoogste. Zomers is 't er nogal warm. Hier is 't.’

Harder opende een zware, houten deur die toegang gaf tot een behoorlijke hal die uitzicht op een smalle keuken bood en een trapje dat naar een grote kamer leidde. De kamer bestond uit twee gedeelten.

[p. 89]

‘Als ik u was...’

‘Je, alsjeblieft.’

‘Dan heb ik graag dat je mij Jaap noemt. Als ik jou was zou ik in het achterste gedeelte gaan slapen, daar staan de bedden al. Het voordeel van die ruimte is dat 't er zomers koel is en dat je bezoek niet direct over de bedden hoeft te stappen als het binnenkomt.’

Ik knikte.

‘Je hebt helemaal geen spullen, zei je? In het tuinhuis heb ik nog wel wat meubeltjes staan. Als je die zou kunnen gebruiken, breng ik ze graag boven. Geen chic spul, maar allemaal knap in de was en zonder gaten of stukken d'raf.’

Met de lift daalden Jaap en ik, na de inspectie van mijn nieuwe woning, naar beneden af. We liepen door een grote stijltuin waar achterin een tuinhuis stond met de afmeting van een gemiddelde woningwetwoning. Jaap opende het tuinhuis en ik stond oog in oog met een enorme verzameling alleraardigste meubelen. ‘Kijk, dit tafeltje, dat zou prachtig in je keuken kunnen...’

‘En wat spoken we deze keer uit?’ klonk er vanuit de tuin een scherpe vrouwenstem.

‘Och jezus, de eigenaresse van het huis. Een wijf om neer te sabelen, zeg maar niets, ik praat wel even met haar.’

Jaap verliet het tuinhuis en ik hoorde de dame roepen: ‘Daar komt niets van in, iedereen zorgt hier voor zijn eigen comfort. We verhuren uitsluitend spaarzaam gemeubileerd, dat wil zeggen: bedden, gordijnen, een enkel dingetje in de keuken. Als ik de tent hier gemeubileerd verhuur, kan ik twee keer zoveel vangen.’

Ik liep naar buiten en voegde een nieuw stuk toe aan mijn bestel van droom en leugen: ‘Dag mevrouw, prettig met u kennis te maken.’

[p. 90]

‘U werkt toch bij Blue Print, heb ik gehoord? Naar verluidt betaalt men daar heel hoge gages.’

Na het woord ‘gage’ zette zich een diepe afkeer voor de eigenaresse in mij vast. Ik vervolgde zo beleefd mogelijk: ‘Dat is juist, mevrouw, maar ik ben daar net begonnen. Daarvoor heb ik twee jaar in Chili gewoond en daar hebben de marxisten al mijn bezit in de brand gestoken. Berooid ben ik teruggekeerd, maar natuurlijk zeer tevreden, want eigenlijk ben ik weer terug in het paradijs.’

‘Wel, wel, paradijs, de marxisten hebben hier ook het een en ander te zeggen. Maar wat vreselijk voor u! Arm kind, ze zijn daar erger dan Hitler en zijn trawanten. Jaap, zoek met meneer de mooiste meubeltjes uit. En kunnen we dan samen een kopje thee drinken? Kun je daar voor zorgen, Jaap?’

‘Zo 't u belieft, mevrouw.’