Verzameld werk. Deel 1

[p. 850]

XVI

't Was op een zaterdagavond, omtrent het einde van maart. Rik en Charles-Louis, de twee oudste zonen van de boer, zaten met Leonie en Pol kaart te spelen aan een tafeltje, toen bazin Meganck, die eventjes buiten was gegaan, plotseling weer, met een brandende lantaren, in de keuken kwam, gans ontsteld uitroepend:

- Leonie!... En jongens!... Schei even uit met kaartspelen! 't Is zeker dat de zeug vannacht zal ‘viggenen’! Ze zoekt en grolt, ze begint reeds ‘nest te maken’!

Ernstig-belangstellend keken alle vier de spelers op, hun kaarten roerloos in de hand, terwijl boer Meganck, die aan de andere zij van de haard zijn krantje zat te lezen, eensklaps uit zijn leunstoel oprees, vrij verbaasd antwoordend:

- Zo! zo!... Zou 't wel waar zijn? 't Is eigenlijk nog een paar dagen vóór tijd.

En tot bevestiging ging hij nog even kijken op de in de schoorsteenmantel hangende lei, waar, met een griffel, talrijke datums van teling op aangetekend waren.

- Ga dan zelf eens zien, als ge mij niet gelooft, antwoordde hijgend de dikke boerin, haar lantaren op de tafel plaatsend. Leonie en haar broeders hadden hun kaarten neergelegd en waren insgelijks opgestaan. Trager, als met spijt, volgde Pol hun voorbeeld. En allen samen verlieten zij de keuken en begaven zich met de lantaren naar het zwijnehok, waarvan Meganck de vermolmde deur ontgrendelde. Buigend onder 't laag gewelf, drongen zij er binnen.

Het hok was laaggebalkt en vierkant, tamelijk ruim. Links stond de blauwarduinen voerbak, met nog een overschot van ondereen gestampt meel en aardappels, zuur ruikend reeds; rechts, langs de muur heen, lag de zeug op haar zij, enorm dik en vuil, het kleine hoofd schier onzichtbaar onder de

[p. 851]

zware speknek en het breed, plat oor, dat er als een vieze lap scheef overheen hing. Ruw snoof haar vochtige snuit, door welks neusgaten een koperen ring stak, en al over het hok was het strobed in verwarring omgewoeld en rechts en links gegooid, of het beest er zich aan een teugelloos hollen overgeleverd had.

Voorzichtig, de lantaren laag tegen de grond en het lichaam gebogen, naderde de boer tot het roerloos uitgestrekt dier. Al de anderen zagen toe, belangstellend-stilzwijgend, in gespannen wachtende houding.

- Tut, tut, tut! 't Is niemendal! 't Is nog te vroeg, zoals ik zei! sprak Meganck, zich na een ogenblik weer oprichtend. Maar de boerin maakte zich bijna boos.

- Tut, tut, tut! Dat is gemakkelijk te zeggen! riep ze wrevelig. Voor het ogenblik ligt ze stil, omdat ze afgemat is van 't woelen. Tut, tut, tut! zegt ge maar! Maar ge zoudt er wel anders over gedacht hebben als ge vijf minuten vroeger in het hok gekomen waart!

De zeug, tot dusver als levenloos langs de muur gestrekt, kreeg even een trillende beweging in haar korte, stevige achterpoten. Een krachtiger geblaas snoof uit haar neusgaten, en zij liet een zwak geknor horen, wonderwel lijkend op een mensenklacht. Toen flapte haar oor even op, en haar ldeine, door lange, lichtharige wimpers overschaduwde ogen, gingen een weinig open, strak schitterend onder het sterk-gebombeerd spek-voorhoofd, met de koude, harde, bijna boze schittering van hun fel donkerblauw. En plotseling, in een verbazend veerkrachtige beweging, vloog zij op, en begon ze, wild grollend, rechts en links met haar snuit te boren, het stro over haar kop heengooiend, terwijl ze met korte, harde trapjes beukte op de tegelvloer, die onder 't schuifelend strooisel dreunde. Zij holde woest rondom het hok, op gevaar af de toeschouwers omver te werpen; en eensklaps greep ze een handvol stro in de bek, liep er, nog luider grollend, mee naar een hoek en viel er weer afgemat tegen de wand, het strooisel met de poten onder haar lijf scharrelend. Voorzichtigheidshalve waren zij allen wat opzij gaan staan, en de boer, die niet langer achteloos tuttutte, verklaarde nu ernstig:

[p. 852]

- Ja, 't is tóch zo, straks zal het spel aan de gang gaan. Allo! Er is niets aan te doen, er moet worden gewaakt vannacht! Zulks hoefde inderdaad, en niemand zag er tegenop. Geen ogenblik meer mocht men de zeug alleen laten; zorgvuldig moesten de biggetjes, naarmate zij te voorschijn zouden komen, van de moeder verwijderd worden, opdat ze die niet, in haar krampachtige bewegingen, onwillekeurig doden zou. Met een blik raadpleegden de jongelui elkaar, op wie deze taak volgens gewoonte rustte. Men moest men z'n tweeën zijn. Leonie was de ene, dat sprak vanzelf; maar wie de andere? Charles-Louis bood zich aan. Maar Rik, die nochtans in de regel niet zoveel van grapjes hield, en overigens, in zijn hoedanigheid van ‘boever’, met de arbeid in de stallen niets te maken had, vond het nu wel prettig ook te blijven, en stelde voor dat Pol het insgelijks doen zou, en zij daar met hun vieren samen, in het zwijnehok, 't onderbroken kaartspel zouden voortzetten. Men zou het er zich allergezelligst maken in 't warme stro: nu eens een paar ‘boompjes’ kaartspel, dan een uurtje voorlezing uit ‘Baekeland en zijn bende’, daarna wat zingen of historietjes vertellen, daarna misschien wat bidden voor de gelukkige verlossing van de zeug, en van tijd tot tijd een borreltje en een pijpje; wel jongens! in een ommezien zou de nacht dolprettig om zijn!

- O, ja! ja! laten we dat doen! juichten Charles-Louis en Leonie, van geestdrift met de handen klappend.

Maar Pol, weinig verlokt door het vooruitzicht een gehele nacht zonder slapen door te brengen, begon eerst wat te pruttelen: - Neen, neen, dat kon niet, Rosa zat op hem te wachten, 't was tijd, hoog tijd dat hij nu weer naar huis ging. Doch al de anderen, meer en meer opgewonden door Riks voorstel, lieten nu zulke mistroostige klachten horen, en dreven zó de spot met hem, omdat hij zelfs niet één nacht zonder zijn vrouw kon leven, en drongen zó innig aan, dat hij tenslotte toch, ondanks zijn weerzin, eindigde met toe te stemmen. Hij ging Rosa verwittigen, terwijl de anderen, in juichende verrukking, hun schikkingen voor het plezierige waken begonnen te nemen.

Toen Pol na enkele minuten terugkwam, zeggend dat ook zijn vrouw het zo maar half en half prettig vond, maar dat

[p. 853]

hij toch zou blijven, om geen spelbreker te zijn, zaten de drie anderen reeds lachend neergevleid in 't vers gehaalde stro, met tussen zich, in plaats van tafel, de helft van een oude deur, waarop naast de lantaren, de jeneverfles en de glaasjes, het kaartspel en het boek van Baekeland lag. Op zijn beurt dan, vleide Pol zich neer, langzamerhand komend in de stemming, en luid-opgeruimd schonk Leonie de eerste ‘druppel’ in, terwijl de boer en zijn vrouw, na enkele aanbevelingen en een laatste blik op de voortdurend dof knorrende zeug, het zwijnehok verlieten.