Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Alle de werken. Deel 1 (1862)

Informatie terzijde

Titelpagina van Alle de werken. Deel 1
Afbeelding van Alle de werken. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Alle de werken. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (28.12 MB)

Scans (56.30 MB)

XML (4.35 MB)

tekstbestand






Editeur

J. van Vloten

Illustrator

Johan Wilhelm Kaiser



Genre

poëzie

Subgenre

verzameld werk


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Alle de werken. Deel 1

(1862)–Jacob Cats–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 243]
[p. 243]

Derde geschiedenis en self-strijt daer uyt ontstaen.

aensprake tot l. scipio, velt-overste der romeynen, op de aenbiedinge aen hem gedaen van sekere edele en overschoone jonck-vrouwe, by ofte van wegen desseles soldaten; zijnde deselve aenbiedinge by den voornoemde scipio kloeckmoedelijck en eerbaerlijck af-geslagen, en de edele jonck-vrouwe haren bruydegom weder gegeeven, selfs met de juweelen en andere kostelijckheden, hem tot een rantsoen van dese jonckvrouwe aengeboden.

 
Al wat van u is geschreven,
 
Edel helt en hoogh gemoet!
 
Dat en acht ick niet soo goet,
 
Als het rustigh weder-geven
 
Van de maeght en schoone bruyt,
 
U gevallen tot een buyt.
 
 
 
Ghy, een ridder vol van krachten,
 
Midden in uw frissche jeught,
 
Midden in uw meeste vreught,
 
Kont betoomen u gedachten,
 
Kont bewaren uwen sin,
 
Voor de listen van de min!
 
 
 
Siet, een roosjen versch ontloken,
 
Dat een yders oogen treckt
 
En tot minne-lust verweckt,
 
Komt uw jongen geest bestoken,
 
Komt u als van sellefs t'huys,
 
En ghy blijft noch echter kuys!
 
 
 
Als Karthago wert besprongen,
 
By den voorgenoemden helt
 
En sijn machtigh krijghs-gewelt;
 
Als Karthago was gedwongen,
 
Was gevoeght en toegebracht
 
Tot de Roomsche werelt-macht;
 
Als het leger deelt gevangen,
 
Die men uyt de stadt bequam,
 
En tot eygen slaven nam;
 
Daer sagh yder met verlangen
 
Seker uytgelesen maeght,
 
Daer van al het leger waeght:
 
 
 
Daer komt yder toe-geloopen,
 
Yder wenscht het schoon juweel,
 
Voor sijn buyt en eygen deel;
 
Yder sou haer willen koopen
 
Om sijn gelt, en beste goet,
 
Om sijn lijf en herten bloet.
 
 
 
Seker hopman ondertusschen
 
Roept: ‘t'sa mackers, handen af,
 
Of u naeckt verdiende straf,
 
Niet te mallen, niet te kussen,
 
Want voorwaer, ten is geen speck
 
Voor een ruyters gragen beck.
 
 
 
Dese dient te zijn gesonden
 
Aen den velt-heer, onsen helt,
 
Want hy isser na gestelt:
 
Hy en is niet ingebonden
 
Door de praem van echte trou;
 
Wat ist, dat hy beter wou?’
[pagina 244]
[p. 244]
 
Stracx gebiet hy seven benden
 
Van de ruyters daer ontrent,
 
Die hy voor de beste kent,
 
Hen na Scipio te wenden;
 
Maer de maeght, het edel pant,
 
Hout hy sellefs by der hant.
 
 
 
Als hy nu quam aengetreden
 
Tot de tente van den helt,
 
Daer heeft hy de maeght gestelt,
 
En hy seyde dese reden:
 
‘Siet, ô edel ridder, siet,
 
Wat dat u het leger biet:
 
 
 
Onder al de moye dingen,
 
Onder al de groote schat,
 
Hier gevonden in de stadt,
 
Weet ick u niet toe te bringen
 
Als alleen dit edel stuck;
 
Daer meê wensch ick u geluck!’
 
 
 
Scipio, wat stille staende,
 
Siet het klaer en helder licht
 
Stralen over sijn gesicht;
 
Maer stracx weder henen gaende,
 
Toont, met stil en koel gelaet,
 
Dat het hem niet aen en gaet.
 
 
 
Een van dese jonge gasten,
 
Die geduerigh met hem gaen,
 
Die geduerigh om hem staen;
 
Raet den velt-heer toe te tasten,
 
Raet den Ridder tot de maeght,
 
Die aen al het heyr behaeght:
 
 
 
‘Sout ghy, seyt hy, niet aenveerden
 
Dese peerel, dese roos,
 
Die ick onder duysent koos?
 
Dese van soo grooten weerden,
 
Schoonder als ick immer sagh,
 
Alsser eene wesen magh?
 
 
 
Ghy, die niet en zijt gebonden
 
Aen een echte weder-paer,
 
Neemt, o neemt uw kansse waer:
 
Wat doch kander zijn gevonden,
 
Datter beter dienen kan
 
Voor soo frisschen edel-man?
 
Had ick soo een buyt gekregen,
 
Ick waer alle man te rijck,
 
Niemant ware mijns gelijck,
 
En het waer my ongelegen
 
Haer te geven wederom,
 
Schoon al quam haer bruidegom.
 
 
 
Diamanten, schoone ringen,
 
Rijcke baggen, die men erft,
 
Als een oude vader sterft;
 
Dees en diergelijcke dingen
 
Sie ick, dat men somtijts stelt
 
Om te lossen tegens gelt.
 
 
 
Dit gebruyck wort onderhouwen,
 
Alsmen groote steden wint,
 
Alsmen groote schatten vint;
 
Maer de schoonheyt van de vrouwen,
 
Wat oock dees of gene doet,
 
Dat en is geen losbaer goet.
 
 
 
Laetj' u dese roos ontrecken,
 
Sonder datje die ontluyckt,
 
Sonder datje die gebruyckt,
 
Wie en sal niet met u gecken
 
En gaen seggen, t'onser spijt,
 
Datje maer een kluts en zijt.
 
 
 
Gaet Mars Venus niet begroeten,
 
Als hy van sijn wapens scheyt,
 
En sijn degen nederleyt?
 
Ja, hy komt by haer versoeten
 
Al de wreetheyt, die ick sagh,
 
Daer hy voor den vyant lagh.
 
 
 
Ridder, ghy hebt menighwerven
 
Uwen vyant aengetast,
 
En op uwen dienst gepast;
 
Ghy hebt Romen moeten derven,
 
Neem dan nu een kleen vermaeck,
 
Want dat is een nutte saeck.
 
 
 
Wie sal oyt een boge spannen,
 
Die hy op een blyden dagh
 
Niet eens weder los en sagh?
 
Nimmer soo gestrenge mannen,
 
Die niet somwijl, door de vreught,
 
Geven voedsel aen de deught.
[pagina 245]
[p. 245]
 
Nu dan, laet de vrijster leyden,
 
Datse voor u wort bewaert,
 
Datse voor u wort gespaert;
 
Want van haer is niet te scheyden
 
Nu sy staet in ons gebiet,
 
Immers ick en deed 'et niet.’
 
 
 
Dese Vorst aldus gedrongen,
 
Tusschen lust en ware deught,
 
Tusschen tucht en groene jeught,
 
Voelt van binnen harde sprongen,
 
Voelt een strijdigh huys-gewelt,
 
Dat hem in de sinnen quelt.
 
 
 
Als hy siet haer frissche leden,
 
Als hy siet haer rooden mont,
 
Die 'er menigh heeft gewont,
 
Als hy siet haer heusche seden;
 
Dan versmelt hy van de lust,
 
Dies hy wenscht te zijn geblust.
 
 
 
Maer als hy gaet overwegen,
 
Wat de reden hem gebiet,
 
Wat de deught voor loon geniet;
 
Dan gaet hy de lusten tegen,
 
Dan is hy een dapper helt,
 
Die sich kloeck te weere stelt:
 
 
 
Siet hy weder hare wangen,
 
Witten hals, en teere borst,
 
Dat verweckt hem weder dorst,
 
Dat verweckt hem groot verlangen
 
Van dat binnen schuylen magh,
 
Dat hy buyten niet en sagh.
 
 
 
Na de Ridder sijn gedachten
 
In een weegh-schael heeft geset,
 
En op alle dingh gelet,
 
Komt hy met sijn gansche krachten
 
En hy berst ten lesten uyt
 
Tot een ridderlijck besluyt:
 
 
 
‘Waer ick van de rouwe gasten
 
Seyt hy, waer ick slecht soldaet,
 
Of een ruyter of sijn maet,
 
Sonder ampt en sonder lasten,
 
Had ick niet als kapp' en sweert,
 
Of een slecht gesadelt peert;
 
Dan soo mochtet my gevallen
 
By een jongh en aerdigh dier,
 
Na der jonge luy manier,
 
Wat te kussen, wat te mallen;
 
Ick en ben noch dom, noch stuer,
 
Oock geen vyant van natuer:
 
 
 
Dese, na des oorlogs wetten,
 
Was gevallen my ten deel,
 
Mijne was sy gansch en heel;
 
Niemant konde my beletten
 
Haer te setten van haer eer,
 
Want ick ben haer over-heer.
 
 
 
Maer sal ick een maeght schoffieren?
 
Ick! een velt-heer, een Romeyn!
 
Neen, mijn hert is al te reyn:
 
Neen, ons vendels en banieren
 
Vliegen niemant over 't hooft,
 
Die een maeght haer eer ontrooft.
 
 
 
Laet dan al mijn haters krijten,
 
Dat ick kuys en eerbaer ben,
 
En geen vuyle lusten ken;
 
Laet Karthago my verwijten
 
Dat ick houw een eerlijck bed,
 
En de deught voor lusten set:
 
 
 
Dat en sal my niet verkleenen,
 
t Sal niet strecken t' mijner schant
 
Hier, noch in het vaderlant,
 
Of het schoon de lieden meenen;
 
Tucht en baert geen ongeval,
 
En de deught gaet boven al.
 
 
 
Hooge staet en hooge sinnen
 
Dienen staêgh by een gepaert,
 
Anders heeft'et geenen aert;
 
Vorsten dienen niet te minnen:
 
Malle liefd' en hoogh gebiet
 
Dienen in één plaetse niet.
 
 
 
Die kan toomen sijn gedachten,
 
Die kan temmen sijn gemoet,
 
Dien hou ick van edel bloet;
 
Dien wil ick vry grooter achten,
 
Als die met een dom gewelt
 
Hooge wallen neder-velt.’

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken