Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaar (1996)

Informatie terzijde

Titelpagina van Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaar
Afbeelding van Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaarToon afbeelding van titelpagina van Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaar

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.61 MB)

Scans (45.11 MB)

ebook (4.04 MB)

XML (2.92 MB)

tekstbestand






Editeur

Hans Luijten



Genre

proza
poëzie

Subgenre

emblematiek
proefschrift
studie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaar

(1996)–Jacob Cats–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

3 De opdracht.

aanhef Eerentfeste: eerwaardige
  Voorsienige: verstandige, bedachtzame
  discrete: verstandige, wellevende
  Schoutet: De schout stond in een stad aan het hoofd van het gerecht en de politie.
  rotterdam: Behalve exemplaren waarin de opdracht gericht is tot de bestuurders

[pagina 112]
[p. 112]

  van de stad Rotterdam (de meeste), zijn er ook verschillende met andere vermeldingen (zij worden besproken in de bibliografie, onder nr. b.9). Deze drukstrategie van exemplaren met wisselende opdrachten kan lucratief zijn geweest. Het is immers bekend dat door overheidsinstanties tegenover opdrachten meer dan eens - aanzienlijke - financiële giften (‘vereeringen’) werden gesteld. Zie hierover: Verkruijsse 1991.
Een iets ander geval met verschillende adressaten deed zich voor bij een opdrachtgedicht van Vondel dat zowel onder het opschrift ‘Aende Ionck-vrouwen vant Nederlandt’ als onder ‘Aende Ionck-vrouwen van Vrieslandt ende Overyssel’ verscheen. Volgens A. Keersmaekers lagen aan deze variatie boekhandelsbelangen ten grondslag: een dergelijke opdracht kon namelijk stimulerend werken op de verkoop in de Noordelijke provincies. Zie ‘De oudst-gedrukte gedichten van Vondel (1607).’ In: De nieuwe taalgids 76 (1983), 109-123, i.h.b. 118-119. Het geval wordt eveneens ter sprake gebracht in Keersmaekers 1985 en in Spies 1991-2, 221-223.
4 gekittelt: geprikkeld
5 gestyft: aangemoedigd
7 Ephes. 5. cap.: Paulus, in Efeziërs 5:6.
11 Poëmata ende Gedichten: Waarschijnlijk: poëzie in het Latijn en het Nederlands.
11-13 tot ... hooren: Een bekende formulering van het doel van poëzie bestaande uit lering en vermaak. Deze utile dulci-gedachte gaat terug op Horatius, Ars poetica, 343. Vgl. voor verwerkingen hiervan binnen de emblematiek: Höpel 1987, 155.
14 sin-rijc: rijk aan zin, aan zinvolle betekenissen
17-18 Phili. 4. cap.: Filippensen 4:8.
18 gheintituleert: met als titel
20 Nam ... hedera: Zie voor dit spreekwoord ‘Goede wijn behoeft geen krans’: Walther 9, 795, nr. 44296a8 en wnt xxiv, 127-128. Ook Erasmus bespreekt het in zijn Adagia, ii, vi, xx. Zie Opera omnia. Ed. Clericus 1703, 11, 589 c. Vgl. bovendien embleem xxxiii.c.5.
21-22 eygene ic [...] toe: draag ik op
22 Voor.: voorsienige (zie het opschrift)
23 Voor. patrocinie: [voorsieniger] verstandige bescherming
24 ooc ... wille: Opmerkelijk is de indirecte manier waarop via de graveur Swelinck het boek wordt aanbevolen. Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat zo Cats' wijsheid en godsvrucht zonder ijdel vertoon naar voren konden worden gebracht. Misschien stond Cats in maatschappelijk opzicht ook te dicht bij de verschillende personen en instanties tot wie de opdracht gericht was: bij het verschijnen van de bundel had hij inmiddels drie jaar zitting in de Statenvergadering en korte tijd ervoor - op 13 januari ontving hij uitgebreide instructie - werd hem verzocht als buitengewoon gezant naar Engeland te gaan om daar o.a. de belangen van de Nederlandse kooplieden te behartigen. Op 4 maart 1627, twee dagen na de datering van de door Swelinck ondertekende opdracht, maakte Cats zich gereed voor zijn vertrek naar Engeland; op 9 maart vertrok hij vanuit Den Briel (vgl. Smilde 1938, 28-30).
Voor zover ik weet is er niets bekend over de relatie tussen Swelinck, Cats en Van de Venne. Wellicht heeft Van de Venne Swelinck als graveur voorgedragen; iets wat negen jaar ervoor ook met Schillemans kan zijn gebeurd.
26 Acht. Vo. Heeren: Aanspreking.

[pagina 113]
[p. 113]

27 met ... segeningen: met aardse (wereldse) of geestelijke goederen gezegend. Zie voor dezelfde formulering embleem ix.c.6.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken