Van de onwetenheyt der menschen, die daer is onschuldigh of schuldigh
(1631)–D.V. Coornhert–
Auteursrechtvrij
Dat 8. Capittel.
| |
[Folio 123v]
| |
te leerē sulckē hogē en̄ sorghlijckē lesse my niet om leren bevolen zijnde? Daer met sweeg A. en̄ ick hielt sijne woorden nadenckens waerdigh. Ga naar margenoot+ Hier gedenct my ooc gelesen te hebbē by Meester Ga naar margenoot+ Ian Calvijn, daer hy commēteert opter Apostelen vrage, wie de meeste is int rijcke Godes, 'tgene volgt: Die vliegende geesten achter wegē latende het Geloove, die lijdtsaemheyt, die Aenroepinge Godes en̄ andere oeffeningē, disputeren van't ghene inden Hemele geschiet. Dit is seker recht als of een mensche voorgenomē hebbende een reyse, vast ondervraeght na de gelegentheyt van't logijs, ende daer en tusschē die moeyte niet en doet van een voet voorts te treden, om sijnen wegh te voorderē. Vvant na dien de Heere ons beveelt hier op aerdē voort te wandelē, vertoevē sy alle hare genakinge ten Hemele-waerts, die curieuselyc disputerē wat die doodē indē hemele doē en̄ hoedanig zy sijn. Immers die Heydenen hebben die sorglijcheyt van dit hoeg ondersoecken wel verstaen verderflijc te wesen, somen siet by henluydē costelijc uytgebeelt te zijn in haer fabel Promethei, van't vuyr uyten Hemele gestolen (de begeertē van te weten die hemelsche verholen saken) daeromme hy op een hooge rotse (zijn hovaerdige hartneckigheyt in diē) gebonden is, ende syn herte, door dien't dagelijcx wert gegevē vāde hoogh vliegendē Aernt, gepijnight Ga naar margenoot+ wert met die onnodige moeyten en̄ arbeyt gelegē zijnde int diepe ondersoeck der dingē. Maer ter saken, dit alles aengemerckt, of yemant nu al schoon niet en wete of het ondersoeck vande Drievuldicheyt hem nu ter tijt nootlijc is ofte noch sal wordē, ter saligheyt, dan niet: so weet hy licht daer benevē noch al sekerder dan seker, dat hy daer en tusschē synē tijt bestedēde int wel leeren vande voorschrevē lesse van ootmoedigheyt en̄ Sachtmoedigheyt, niet altoos en versuymt: immers dat hy die ootmoedige lesse vlijtelijck leerende daer door bevallijck sal worden indē aenschouwe vande hooge Drievuldicheyt: daer hy hovaerdigh ende hartsinnigh blijvende, de selve mishagen, en̄ hare glorie ondersoeckende vande Majesteyt verdruct soude wordē. Want so hy met ernstiger hertē die voorsz. nedere lesse leert, so doet hy na 'tgebot vanden eenigen Leermeester. Maer so hy die verlatēde met hovaerdige Curieusheyt in die alderhooghste, hem onbevolē lesse bestont te wroeten, soude hy opentlijc sondigē tegen Gode. Want die verbiet sulcx met clare woorden sijns H. geests, namētlijc van niet Ga naar margenoota wijser te willen zijn dan't nodich is, op dat wy niet verbaest en wordē: dat wy niet Ga naar margenootb hoogh wijs en sullen sijn maer vresen, dat wy niet hoog en sullen Ga naar margenootc gevoelen, maer die nedere dingē toestemmen: dat die een Ga naar margenootd ondersoecker is des Majesteyts vande glorie onderdruct sal werden: met groote menighte dergelijcken ons altsamen van't hooge ondersoeck der Godheyt afschrickende, ende tot dien nedere ootmoedigheyt aenwijsende. So datmen daer uyt licht can mercken datter vele dingen verstandelijcker niet geweten, dan geweten worden. Niemant van ons allē, die synē state yet kent, en gebreeckt werck van dingen, die hy wel weet hem bevolen te zijn, al en waert maer die algemeyne lesse van hem selven te latē en̄ Christum na te volgen. Dat staet ons eerst ende vooral te leeren inder daet te hanteren, en̄ niet meer onnodige wetenschap te begeren. Vergheefs bestaet hy (segge ick noch) te leren lesen, die de letteren noch niet en can: vergeefs bestaet hy 'tswaerste te willen verstaen, die 'tlichtste noch niet en can verstaen. Comen wy Christum na sijnen menschelijcke voetstappen ende wandelinge in ootmoet en̄ sachtmoedigheyt noch niet na volgen, vergeefs bestaen wy sijne Godlicke persoonlijcheyt indē onbegrypelickē afgront der Drievuldigheyt te begrijpē. Want so doende spantmen die wagen voor de paerden: en̄ so doende is ons onmogelijck in ons voornemen te voorderen. Mae rist dat wy blyven inden woordē Christi, Ga naar margenoot+ so sullen wy syne Iongers syn, so sullen wy ooc die waerheyt kennē, ende so sal ons de waerheyt ooc vry makē van allen onsen twijfelē, vermoeden ende opinien, en̄ sulcke valsche wanen verdrijvende ons met getrouwe ende sekere oock nootlijcke Wetenschap verlichten. Vinden wy dan sekerlijck voor ons nodigh te zijn die Wetenschap die wy te vooren twijfelijck waenden dat ons nodigh was: so moghen wy door des Heeren bevel uyt bekende noot met sekerheyt daer na staen, inden geest en̄ waerheyt daerom bidden, inde vreese des Heerē daer na soeckē en̄ met vast betrouwen daeromme aen cloppē: ons Ga naar margenoot+ sal ontwijfelijck gegeven, het vinden gesont, en̄ die deure ter nootsakelijcker Wetenschappen open gedaen worden, ooc tot het ondersoeck in den geest vande diepte Godes, en̄ ooc tot het begrijpē Ga naar margenoot+ metten Heyligen welc daer sy die brete, Ga naar margenoot+ lengte, diepte ende hooghte vanden gaefrijcken Vader. Die heeft gaerne allen bidders om nootlijcke wijsheyt, alst maer gebeden wort sonder twijfelachtigheyt inden geloove. En̄ sodanigen bidder die eerst sich selve ootmoedelijck gestelt heeft gehadt int nederste, salt ooc vele eerlijcker vallen te hooren: Comt hier boven sitten vrunt: dan of hy sich selve hooge hebbende ghesteldt, moeste hooren, ruymt desen plaetse voor een eerwaerdiger Ga naar margenoot+ dan ghy zijt, ende also met schaemte inden nedersten plaetse gaen sitten. |
|