Taalkundig handboekje

E.

E, V., e's. Zie A.

Eb, ebbe, V.^1)

Ebben, onp. w. Het ebt, ebde, heeft geëbd.

Ebbenhout, O. Ebbenhouten, stoff. b.n.

Echel, M. Bloedzuiger.

Echo, V., echo's.

Echt, M. Echtstaat. Echtscheiding. Echtelijk. Echteloos. Echtebed. Echtelieden. Echtelingen.

Echt, b.n., echter, echtst. Echtheid, V.

Echten, b.w. Ik echt, echtte, heb geëcht.

Echter, voegw.

Echtgenoot, M. Echtgenoote, V.

Economie, V. Zuinigheid. Zie ook Oeconomie.

Edel, b.n. en bijw., edeler, edelst. Edelachtbaar, edelgeboren, edelgrootachtbaar, edelmogend, b.n.

Edelgesteente, O.

Edelman, M., edellieden.

Edict, O. Vorstelijk bevelschrift.

Edik, M. Azijn.

Edoch, voegw.

Eechenis, V. Lies.

Eed, M., eeden. Eedgenoot, M.

Eega, eegade, M. en V., eegaas, eegaden. Ee beteekent echt.

Eek. Zie Edik.

1) Alle woorden, welke op -be eindigen, zijn V., als: tobbc, tombe, schubbe of schub, ribbe of rib, kribbe of krib, drabbe of drab, flebbe of fleb, nebbe of neb, enz.

[p. 50]

Eek, V. Eikenschors.

Eekel, M. Zie Eikel.

Eekelaar, eikelaar, M.

Eekhoren, eekhoorn, M., eekhorens, eekhoorns. In de uitspraak ook Eikhoorn, inkhoorn.

Eel, M. en O. Eene soort van Engelsch, zwak gehopt, sterk bier.

Eelt, O. (Eng. Ale.

Een, eene, lidw., telw. en voorn. - Geef mij een appel. - Geef mij één appel. - Daar zijn appelen. Geef mij er een.

Eend, V. Eendje. Eendebout. Eendenkooi, -nest, -kroos, -roer.

Eendracht, V. Eendrachtig. Eendrachtiglijk. Eendrachtelijk.

Eenhoorn, eenhoren, M.

Eenig, b.n. en bijw.

Eenigszins, bijw.

Eenoog, M. en V.

Eentonig, b.n.

Eenvoud, O. Enkelvoud. Eenvoud, M. Eenvoudigheid.

Eenvoudig, b.n. en bijw.

Eenwerf, herhalingsgetal. Vaak Eenerwerf, bij verkoopingen, in de uitdrukking: Eenerwerf, anderwerf. derdewerf.

Eer, eere, V., eerbewijzingen. Eerlijk. Eerloos.

Eer, bijw., eerder, eerst.

Eerder, b.n. en bijw.

Eeren, b.w. Ik eer, eerde, heb geëerd.

Eereboog, M.

Eerelid, O.

Eereprijs, M. Belooning.

Eereprijs, V. Eene plant.

Eershalve, bijw.

Eerstaanwezend, b.n.

Eerstdaags, bijw.

Eersteling, M. en V. Eerstelinge, V.

Eerstgeborene, M. en V.

Eest, M. Een oven, ter droging van het mout.

Eetwaar, V., eetwaren.

Eeuw, V. Eeuwenoud.

Eeuwigheid, V.

Effen, b.n. en bijw., effener, effenst. Effentjes, bijw.

Effenbaar, b.n. Een effenbaar gemoed: een gemoed, dat onder alle omstandigheden zichzelf gelijk blijft.

Eg, egge, V. In sommige streken Eegde. - Egje, eggetje.

Egel, M. Stekelvarken.

Egelantier, M., egelantieren en egelantiers. Wilde rozeboom.

Eggen, b.w. Ik eg, egde, heb geëgd.

Ei, O., eiers, eieren. Eitje, eitjes en eiertjes. Zie Dag. Eierdop.

Eigen, b.n. en bijw. Eigenaardig.

Eigenaar, M., eigenaars en eigenaren. Eigenares, V.

Eigenbaat, V. Eigenbatig.

Eigendom, O., in de beteekenis van het voorwerp, dat iemand eigen is, eene bezitting: Deze hofstede is het eigendom van mijn grootvader; M. in de beteekenis van het recht van eigendom: Deze advocaat heeft eene verhandeling geschreven over den eigendom. Er bestaat twist over den eigendom van dat eigendom. Eigendommetje, O.

Eigendunkelijk, b.n. en bijw.

Eigengebakken, b.n.

Eigenlijk, b.n. en bijw.

Eik. M. Eikeboom, -blad, -stam, -tak, -schors. Eikeloof of eikenloof. Eikekrans of eiken krans, eikekroon of eiken kroon. Eiken, stoff. b.n.

Eikel (eekel, aker), M. Zie Aker.

Eiker, M. Vrachtschip. Zie Aak.

Eiland, O. Eilander.

Eiloof, O. Klimop.

Einde, eind, end, O. Eindje, endje.

Eindelijk, b.n. en bijw.

Eindelinghout, O.

[p. 51]

Einden, enden, b. en o.w. Ik eind, end; eindde, endde; heb geëind, geënd.

Eindigen, b. en o.w. Ik eindig, eindigde, heb en ben geëindigd.

Eindrijm, O.

Eisch, M., eischen.

Eischen, b.w. Ik eisch, eischte, heb geëischt. Eischer. Eischeres.

Ekel, M. Afkeer. Men schrijve beter Hekel.

Ekster, (aakster), V.

Eksteroog, O.

El, V., ellen. Elletje.

Eland, M., elanden.

Elastiek, b.n.

Eldorado, O. Luilekkerland.

Electriciteit, V.

Electriek, Electrisch, b.n.; Electrisch licht.

Elefant, olifant, M., elefanten, olifanten.

Element, O.

Elf, telw. Elven. Elfdehalf. Elfderhande, elfderlei.

Elf-en-dertigst. Op zijn elf-endertigst, op zijn gemak, langzaam aan. - Dit spreekwoord is ontleend aan de vroegere beraadslagingen der staten van Friesland, wier leden bestonden uit de afgevaardigden der elf steden en dertig grietenijen.

Elfhonderd, telw.

Elft, M. Zie Alft.

Elger. Zie Aalgeer.

Elixir, Elixer, O.

Elkander, elkaar, wederk. voorn. [Afbreken: elk-ander, elk-aar.]

Elleboog, M., ellebogen. Elleboogsbeen, -mouw. Elleboogsspier.

Ellende, V. Onstaan uit el (elders) en land. De eigenlijke beteekenis is dus anderlandigheid.

Ellendeling, M. en V. Ellendelinge, V. Zie Aanhangeling.

Ellewaar, V.

Elpenbeen, ook elp, O. Ivoor. Elpenbeenen, ook elpen, stoff. b.n.

Els, M., elzen. Een boom. Zie Aak. Elzen, stoff. b.n. Elzeboom, -blad, -stam, -struik, -tak. Elzenbosch, -heg. Elzenhout.

Els, V., elzen. Priem. Schoenmakersels. In sommige streken Elsen en Elsem.

Emblema, O., emblema's en emblemata. Zinnebeeld.

Emier, M. Arabisch opperhoofd.

Emmer, M. Emmer, oudt eemer, is ontstaan uit eenbaar van het telw. een, en baar van baren = dragen: een vat, dat aan één oor gedragen werd.

Emolumenten, O. Bijinkomsten.

End. Zie Einde.

Engborstig, b.n. Wie eene nauwe, enge borst heeft, is engborstig. Zie Aamborstig.

Engel, M. Engelin. Engelenzang, M.

Engels, O. Een gewicht.

Engelsch, O. De Engelsche taal.

Engte, V. Zie Aanstalte.

Enkel (enklauw), M.

Enkel, b.n. en bijw.

Ent, ente, V.

Enten, b.w. Ik ent, entte, heb geënt.

Epidemie, V., epidemieën. Besmettelijke ziekte.

Eppe, V. Eene soort van peterselie.

Erachten, O. In: Mijns erachtens, zijns erachtens enz.

Erbarmelijk, b.n. en bijw.

Erbarmen, terugw. w. Ik erbarm mij, erbarmde mij, heb mij erbarmd.

Erf, O., erven. Eigen grond. Voor Erf vindt men niet zelden Erve, dat V. is. Zie Aanvraag.

Erfenis, V.

Erfgenaam, M. en V. Erfgename, V.

Ergernis, V. Zie Beduidenis,

[p. 52]

Erkennen, b.w. Ik erken, erkende, heb erkend.

Ernst, M. Ernstig, b.n.

Erts, O., ertsen.

Ervaren, b.w. Ik ervaar, ervoer, heb ervaren. Ervaring, V.

Erven, M. meerv. Erfgenamen

Erven, b.w. Ik erf, erfde, heb geërfd. Erfelijk,

Erwt, V., erwten. Erwtensoep.

Esch, M., esschen. Esscheboom. Esschenhout.

Eskader, O. Eskadron, O.

Esp, M., espen. Espeboom, -blad. Espenhout.

Estrik, M., estriken. Gebakken vloersteen.

Eten, b.w. Ik eet, at, heb gegeten.

Etgroen, O. Van ed, d.l. weder, opnieuw en groen: Groen, dat na den hooibouw weder de weide bedekt.

Etmaal, O. Weder, opnieuw maal. Vergelijk Etgroen.

Etsen, b.w. Ik ets, etste, heb geëtst. Etser. Etsnaald.

Ettelijke, telw.

Etter, M.

Europeaan, M., Europeanen.

Europeaansch, b.n. Dat is echt Europeaansch, zooals een Europeaan doet.

Europeesch, b.n. Een Europeesche vermaardheid.

Euvel (evel), O. Kwaal. Voeteuvel. Podagra, pootje.

Euvel, b.n. en bijw., euveler, euvelst. Slecht, verkeerd.

Euvelmoed, M. Euveldaad, V.

Evangelie, O., evangeliën. Evangelisch.

Even, effen, b.n. en bijw. Gelijk.

Even, bijw. Een weinig. Eventjes.

Evenaar, M., evenaars en evenaren. Zie Beukelaar.

Evenaren, b.w. Ik evenaar, evenaarde, heb geëvenaard.

Evengoed, bijw.

Evenmensch, M.

Evennaaste, M. en V.

Evennachtslijn, V.

Evenredig, b.n. en bijw.

Evenveeltje, O. Zeker gebak.

Ever, M. Wild zwijn. In Everzwijn is zwijn eigenlijk overtollig.

Everwortel, M. Witte distel: eene plant.

Examen, O., examens en examina. Examinator, M.

Excellentie, V., excellenties en excellentiën.

Excuus, O., excusen.

Executie, V., executiën en executies.

Exempel, O., exempels.

Exerceeren, o.w. Ik exerceer, exerceerde, heb geëxerceerd.

Extratje, O.

Ezel, M. Ezelin, V. Ezelinnenmelk. Ezelachtig.

Ezelen, o.w. Werken als een ezel. Ik ezel, ezelde, heb geëzeld.

Ezelskop, M. Kop van een ezel.

Ezelskop, M. en V. Domoor.