Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 3. Liederen over trouw en ontrouw in de liefde, verleiding en verlating (1991)

Informatie terzijde

Titelpagina van Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 3. Liederen over trouw en ontrouw in de liefde, verleiding en verlating
Afbeelding van Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 3. Liederen over trouw en ontrouw in de liefde, verleiding en verlatingToon afbeelding van titelpagina van Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 3. Liederen over trouw en ontrouw in de liefde, verleiding en verlating

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.45 MB)

Scans (11.84 MB)

XML (0.49 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 3. Liederen over trouw en ontrouw in de liefde, verleiding en verlating

(1991)–A.J. Dekker, Marie van Dijk–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 200]
[p. 200]

29
Een lindeboom stond in het dal

Samenvatting

Twee gelieven, gezeten onder een lindeboom, nemen afscheid van elkaar. De jongen moet voor zeven jaar weg; het meisje belooft hem trouw. Wanneer de zeven jaar voorbij zijn maakt zij zich op om hem tegemoet te gaan. In het bos ontmoet zij een ruiter die haar weet te berichten dat haar geliefde de vorige dag met een ander is getrouwd. Het meisje kan alleen maar wensen dat het hem goed zal gaan. Dan maakt de ruiter zich bekend als haar geliefde.

Toelichting

De Duitse versie van dit lied, Es stand eine Lind' im tiefen Thal, die volgens Erk & Böhme (I, nr. 67 c) in heel Duitsland bekend was (is), werd in 1807 voor het eerst gedrukt in de Sammlung Deutscher Volkslieder van Büsching & v.d. Hagen. De in Duitsland algemeen in zwang zijnde melodie heeft in Nederland geen opgang gemaakt, evenmin als de doorgecomponeerde melodie die Joh. J.H. Verhulst ‘in den Volkstoon’ maakte op de door Jan Pieter Heije in het Nederlands vertaalde tekst; de vertaling zelf ligt overigens wèl ten grondslag aan de Nederlandse varianten.

De melodie van voorbeeld B zal menigeen niet onbekend in de oren klinken. Het is de melodie van het lied Ich hab ein kleines Hüttchen nur, waarvan de tekst in 1775 werd gedicht door J. Wilh. Gleim, en waarvan ook wel Nederlandse versies in oudere liedboekjes te vinden zijn. Een gedicht uit 1824 van Wilhelm Hauff, Steh ich in finstrer Mitternacht (die Schildwache) werd (wordt) eveneens op deze melodie gezongen.

In meer dan de helft van onze opnamen heeft de lindeboom plaats gemaakt voor een denneboom.

 

In vergelijking met Daar zou er een magetje vroeg opstaan (lied 28) is de afscheidsscène, evenals in het oude Es steht ein Lind in jenem Thal, langer uitgesponnen. De ruiter, uit het magetje nagenoeg verdwenen, is weer terug (zie voorbeeld A, str. 4). Uit de achtste strofe van het tweede voorbeeld [A'] blijkt, duidelijker dan uit het eerste, dat het om hetzelfde verhaal gaat; het is alleen in een nieuw jasje gestoken.

[pagina 201]
[p. 201]

Lied
A. Een lindeboom stond diep in 't dal

De laatste twee regels van de strofen, uitgezonderd die van de zesde strofe, worden telkens herhaald.

Opname 7 februari 1954



illustratie

1
 
Een lindeboom stond diep in 't dal,
 
Van onderen breed, van boven smal,
 
En deronder zaten vol eer en deugd
 
Twee geliefden uit haar zoetsten jeugd.
2
 
In droefheid sprak hij tegen haar:
 
Ik moet gaan scheiden zeven jaar.
 
Al was 't ook veertien jaar mijn vrind:
 
Nooit dat mijn hart een ander mint.
3
 
Maar na verloop van zeven jaar
 
Vlocht zij een bloemkrans in haar haar.
 
Zij sprak: Nou komt mijn liefste zoet,
 
Verheugd snel ik hem tegemoet.
4
 
Terwijl ze daar zo loopt in 't woud
 
Verscheen een ruiter uit het hout.
 
Hij sprak: Wat doet gij, schone maagd,
 
Hier zo alleen in 't bos gewaagd?
[pagina 202]
[p. 202]
5
 
Ik zoek mijn allerbeste vrind
 
Die ik na zeven jaar niet vind.
 
Nog gisteren reed hij door de stad
 
Waar hij een grote bruiloft had.
6
 
Wat wenst ge zo'n ontrouwheid wreed
 
Die zo zijn woord brak en z'n eed?
 
Ik wens hem zoveel heil en vree
 
Als korrels zand zijn in de zee,
 
Ik wens hem zoveel heil en pracht
 
Als sterren fonk'len in de nacht.
7
 
Hij trok van zijne vinger 'n ring,
 
Een zuiver blanke gouden ring
 
En wierp het meisje 'm in haar schoot
 
Terwijl een traan haar oog ontschoot.
8
 
Een lindeboom stond diep in 't dal
 
Van onderen breed, van boven smal
 
En d'ronder zaten vol eer en deugd
 
Twee geliefden uit haar zoetsten jeugd.

Gezongen door Anja van der Laan-van der Wijk (1900-1960) te Hoogkerk, geboren in Noordbroek.

A'. De denneboom stond eens in 't dal

Opname 27 december 1951



illustratie

[pagina 203]
[p. 203]
1
 
De denneboom stond eens in 't dal
 
Van ond'ren breed van boven smal
 
Daaronder zat in stille vreugd
 
Een minnend paar vol liefd' en deugd.
8
 
Droog af die traan, o schone maagd,
 
Ik ben het zelf die voor u staat.
 
Een denneboom stond eens in 't dal
 
Van onderen breed, van boven smal.

Gezongen door mevrouw Varenhorst uit Hengelo.

B. Een denneboom stond eens in 't dal

Opname 12 oktober 1958



illustratie

1
 
Een denneboom stond eens in 't dal
 
Van onder breed, van boven smal
 
Daaronder zat een minnend paar
 
Dat zo verliefd was van elkaar.

Gezongen door Maria Hendrika Helena in 't Veld te Deurningen.

[pagina 204]
[p. 204]

C. In 't dennenbos heel diep in 't dal

Opname 19 Januari 1962



illustratie

 
In 't dennenbos heel diep in 't dal
 
Van boven breed en van ond'ren smal
 
Zaten twee geliefden in stille vreugd
 
Zo eenzaam in hun prille jeugd.
 
 
 
Hij sprak: Zoetlief, ik moet gaan scheiden,
 
Ik moet gaan scheiden voor zeven jaar.
 
Al was 't voor veertien jaar mijn kind,
 
Mijn hart dat nooit een ander mint.

Gezongen door Jacoba Antoinetta Schipperen-van Seters (1903-1988) te Raamsdonksveer. Zij leerde het lied van haar vader, Rook van Seters, die uit een rietvlechtersfamilie kwam.

Data en plaatsen van opname

25 03 1950Ga naar voetnoot* Houtigehage
04 11 1951Ga naar voetnoot* Groningen
27 12 1951Ga naar voetnoot* Hengelo
28 12 1951Ga naar voetnoot* Braamberg (Zuidwolde)
07 02 1954Ga naar voetnoot* Hoogkerk
09 06 1956Ga naar voetnoot* Hoorn (N.H.)
15 12 1957Ga naar voetnoot* Emmen
12 10 1958Ga naar voetnoot* Deuringen
26 08 1959 Raamsdonksveer
00 11 1959 Emmen
00 04 1960 Oldenzaal
00 05 1960 Oldenzaal
00 05 1960 Terwolde
08 01 1961Ga naar voetnoot* Emmer-Compascuum
19 01 1962Ga naar voetnoot* Raamsdonksveer
20 04 1963Ga naar voetnoot* Terwolde
24 01 1966 Hoogeveen
09 12 1975 Nieuw-Balinge
25 07 1980 Bellingwolde

[pagina 205]
[p. 205]


illustratie

Vermeldingen/literatuur

Bartelink 1967, 130-131; de Haan 1968, nr. 6; idem 1979 nr. 11 = Heije 1872; Kunst 1951, nr. 71.

Zie ook vermeldingen/literatuur bij lied 28.

voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers
voetnoot*
opname Will Scheepers


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

datums

  • 7 februari 1954

  • 27 december 1951

  • 12 oktober 1958

  • 19 januari 1962


lied

  • Naar de Nederlandse Liederenbank