Algemeen letterkundig lexicon

ets

Illustratietechniek behorend tot de chemisch-manuele diepdruk. Bij het etsen wordt een warm gemaakte (koper)plaat bedekt met een dunne laag was, de etsgrond. Wanneer de plaat afgekoeld is, wordt met naalden door de waslaag gekrast tot op het metaal. Daarna wordt de plaat in een zuurbad gelegd waar de ingekraste lijnen uitgebeten worden. De toonwaarden variëren, afhankelijk van de duur van het bad en de samenstelling van het zuur. Door gedeelten van de plaat af te dekken en deze opnieuw in het zuurbad te leggen, kan men diverse gradaties verkrijgen. Een ets, ook lijnets genoemd, is van een gravure te onderscheiden doordat de lijnen van de eerste overal even dik zijn door het uitbijten van het zuur en die van de tweede spitse uiteinden hebben door het gebruik van de burijn. In veel gevallen is echter van gemengde techniek gebruik gemaakt. Een bijzondere techniek is de échoppe, een aan één kant geslepen naald waarmee men probeerde de ets het uiterlijk van een gravure te geven. Een variant op de ets is de vernis-mou.

Een ets bevolkt door Leidse studenten bij een verhaal van Klikspaan (1844). [bron: Bibliopolis]

Lit: F. van der Linden, De grafische technieken (1990⁵)  • J. de Zoete e.a. (red.), De techniek van de Nederlandse boekillustratie in de 19^de eeuw (1995) # Letters proeven, Prenten smaken; dubbeltentoonstelling in het Museum Plantin-Moretus en het Prentenkabinet (2004) • G. Verhoeven & P. Verkruijsse, ‘Verbeelding op bestelling; de boekillustratie’ in H. van Nierop e.a. (red.), Romeyn de Hooghe; de verbeelding van de late Gouden Eeuw (2008), p. 146-169.

etiologie

etymologie