Algemeen letterkundig lexicon
(2012-....)–anoniem Algemeen letterkundig lexicon–
Auteursrechtelijk beschermdenumeratioEtym: Lat. opsomming; Lat. dinumeratio = optelling, opsomming. Gr. synoniem: epimerismos. Term uit de retorica voor een opsomming of dinumeratio van te behandelen of behandelde punten uit een betoog. Wanneer in het exordium of aan het eind van de narratio, dus aan het begin van een betoog, de punten op een rijtje gezet worden, heet dat partitio; als de enumeratio als algemeen overzicht om het geheugen op te frissen aan het slot van een betoog (in de conclusio) staat, noemt men dat recapitulatio. In de poëtica treedt de enumeratie op als een opsomming, hetzij in de vorm van een asyndeton-1 (bijv. Racine, Phèdre, IV, 2, 133: ‘Que la terre, que le ciel, que toute la nature ...’), hetzij van een polysyndeton. Een enumeratie kan een climax-1 of een anticlimax bevatten. Als onderdeel van de woord- en zinsfiguren is enumeratie verwant aan repetitio en parallellisme. Wat is natuur? Is ’t wat of niet? Of zal ’t wat wesen? Een enumeratio met een eveneens komisch effect levert Jeroen Brouwers: Vooral is “Blauw rapen” een collage van J. Weverberghs scheppend vernuft: waar hij uit knipt is een chaos van collages, bestaande uit gelezenheden, onthoudenheden, verteerdheden, bewaardheden, op- en overgeplaktheden, op kaartjes genoteerdheden, imitatieheden, onmachtheden en gebrek-aan-talentheden, och heden, en waar hij op plakt is hetzelfde. Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 2 (1994), kol. 1231-1234 • S. Mainberger, Die Kunst des Aufzählens: Elemente zu einer Poetik des Enumerativen (2003) • U. Eco, Vertige de la liste (2009) • S. Milcent-Lawson, M. Lecolle & R. Michel (red.), Liste et effet liste en littérature (2013).
|