kerstlied

Aanduiding voor een geestelijk lied van christelijke signatuur waarin de geboorte van Christus centraal staat. Afhankelijk van de plaats en de gebruikssituatie kan men het onderscheid maken tussen een kerstlied als kerklied, cantate, oratorium of als religieus lied in het algemeen. Naar het ontstaan onderscheidt men het genre in volkslied-1 en cultuurlied.

Veel kerstliederen gaan over de thematiek van Maria en het kind (naar Lucas 2: 6-7); ze zijn daardoor veelal tevens als kinderlied te beschouwen. De populariteit van het kerstfeest als gezinsfeest of huiselijk feest in het algemeen heeft ertoe geleid dat kerstliederen in allerlei bundels voor huiselijk of algemeen gebruik terechtkwamen, zoals in het prismadeeltje Religieuze poëzie der Nederlanden, verzameld door M. van der Plas (z.j.) en in het Prisma liederenboek van M. Veldhuyzen (1971). Uiteraard zijn veel kerstliederen ook te vinden in de bundels bestemd voor het zangonderwijs op school, zoals Kinderzang en kinderspel (2 dln., 1961) van J. Pollmann en P. Tiggers. In dergelijke bundels vindt men meestal wel een of meer van de bekende kerstliederen als ‘Stille nacht’, ‘Nu zijt wellecome’, ‘Herders hij is geboren’, ‘Er is een kindeken’, ‘Hoe leit dit kindeken’, ‘Maria die zoude naar Bethlehem gaan’ en het zeer populaire ‘De herdertjes lagen bij nachte’. Een afzonderlijke bundel Middeleeuwse Kerstliederen werd uitgegeven door J.J. Mak en E. Bruning (1948). Zie ook carol en leis.

Lit: C. Santegoets, ‘Zoals de ouden zongen: het kerstlied door de eeuwen heen’ in Rond de Schutsboom (1983), 2 (dec.), p. 6-9 • M.J.G. de Jong, Vrede en vrolijckheyt. Kerstfeest in de Middeleeuwen (1985), p. 135-213.