Algemeen letterkundig lexicon

praeparatio

Etym: Lat. prae-parare = voor-bereiden.

Term uit de retorica voor de voorbereiding van het publiek of de lezer op een shockerende of ongeloofwaardige mededeling. De praeparatio maakt deel uit van de anticipatie-1 en maakt gebruik van amplificatio-2.

Een voorbeeld van amplificerende praeparatio is het begin van het gedicht ‘De schipbreuk’ van De Schoolmeester:

Onder de merkwaardigste tafreelen,
Waarin wy gewoon zijn de schepping te verdeelen,
Behooren vooral zekere natuurtooneelen,
Inzonderheid een vaartuig in den storm.
Wanneer iemand gerust kan zeggen: 'Ik ben maar een worm,
Die noch zijn eigen kan helpen, noch zijn natuurgenooten,
Al stond hy ook op zijn achterste pooten.
Zoo er daarom een schipbreuk voorhanden is op zee,
Ga ik liever voor mijn plezier niet meê. -
Leergierige jeugd! gy bespeurt gewis,
Dat wat ik thands op 't oog heb een schipbreuk is.
(De gedichten van den Schoolmeester, ed. Van Lennep, 1979³, p. 17)

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 7 (2005), kol. 26-27.

praemunitio

praesens historicum zie historisch presens