Algemeen letterkundig lexicon

anticlimax-1

Etym: Gr. anti = tegen; klimax = ladder, trap.

De anticlimax wordt soms gebruikt als een equivalent voor bathos, d.w.z. een onvoorziene afgang van het verhevene naar het triviale. In niet-pejoratieve zin verwijst de term naar een gelijkaardige neergaande verschuiving van stijl en toon, maar dan bewust toegepast met het oog op een satirisch of komisch effect, of naar de opstelling van woorden, woordgroepen en zinnen in dalende lijn wat betreft betekenis en lengte.

Soms ook wordt de term gebruikt voor een schijnbaar negatieve climax-1 met positief effect, bijv. ‘Frankrijk, België, ja zelfs Luxemburg is nog groot genoeg om deze taak te kunnen verrichten’.

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 1 (1992), kol. 700-701.

anticipatio zie prolepsis-1, prolepsis-2, prolepsis-3

anticlimax-2