hamartia

Etym: Gr. hamartia = fout, vergissing.

Moment in het algemene handelingsschema van de Griekse tragedie. Dit ziet er gewoonlijk uit als volgt: de held-protagonist, een symbolische voorstelling van de mens, veroorzaakt een fatale storing van de natuurlijke orde. Hij wordt daartoe gedreven door een tragische vergissing of door een psychologisch motief zoals haat of overmoed (hybris). Deze fout, nl. de miskenning van zijn eigenlijke situatie als mens tegenover de godheid, maakt hem tot speelbal van het oppermachtige Noodlot. De held, die de verantwoordelijkheid voor zijn ordeverstoring op zich neemt, wordt opgenomen in een proces van heroïsch lijden dat hem tot waanzin of zelfmoord brengt, of tot louterend inzicht en verzoening.

Lit: J.M. Bremer, Hamartia: tragic error in the Poetics of Aristotle and in Greek tragedy (1969) • P. Manns, Die Lehre des Aristoteles von der tragischen Katharsis und Hamartia erklärt (1983).