Algemeen letterkundig lexicon

taalspel

In algemene zin verstaat men onder taalspel de spelregels die in poëzie gehanteerd worden om aan een tekst een specifiek poëtische functie toe te kennen. De lezer wordt geacht die spelregels te kennen om een tekst als poëzie te lezen (de zogenaamde poëtische leeshouding) en niet als een normale referentiële taaluiting. Wanneer Armando de tekst van een reclamefolder gebruikt in het hier volgende voorbeeld

de machine is uitgerust met 4 hakborden
de machine heeft 3 luchtbandwielen
de machine werkt ook met 3 groepen van 2 borden
(De Nieuwe Stijl, dl. 1, 1965, p. 97-109)

dan veronderstellen de presentatiewijze en de plaats van publicatie (in een literair tijdschrift) een poëtische leeshouding van de lezer, waardoor de oorspronkelijk referentiële tekst een poëtische wordt.

In engere zin gebruikt men de term ook voor meer specifieke vormen van taalgebruik, zoals het woord(en)spel of de woordspeling.

Lit: R. van Straten, ‘De geheimen van de taal’ in Revisor 17 (1990) 4, p. 70-79 • H. Roeffaers, ‘Het christelijke taalspel: in de leer bij dichters’ in Collationes 25 (1995) 1, p. 77-96 • E. van Alphen, Op poëtische wijze (1996).

taalhandeling

taalwisseling